مدیریت سود واقعی تهاجمی و حق‌الزحمه حسابرسی: نقش تعدیلگر حسابرسان طبقه اول معتمد بورس
محورهای موضوعی : فصلنامه تحلیل بازار سرمایه
سید حمید جلالی
1
,
حسن همتی
2
,
امید فرجی
3
*
,
حسین جباری
4
1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.
2 - استادیار، گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.
3 - دانشیار، گروه مدیریت مالی و حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران.
4 - استادیار، گروه حسابداری، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.
کلید واژه: حق‌الزحمه حسابرسی, مدیریت سود واقعی, مدیریت سود واقعی تهاجمی, کیفیت حسابرسی, حسابرسان طبقه اول معتمد بورس,
چکیده مقاله :
موضوع مدیریت سود واقعی تهاجمی و تأثیر آن بر حق‌الزحمه حسابرسی، به دلیل ارتباط نزدیک آن باکیفیت حسابرسی و شفافیت اطلاعات مالی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه میان مدیریت سود واقعی تهاجمی و حق‌الزحمه حسابرسی و همچنین نقش تعدیلگر حسابرسان طبقه اول معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار در این رابطه است. این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش از نوع همبستگی است. بدین منظور تعداد ۷۲ شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق و بهادار تهران در دوره زمانی ۱۳۹۰ الی ۱۴۰۱ موردبررسی قرار گرفت و جهت آزمون فرضیهها از الگوی رگرسیون به روش دادههای تابلویی استفاده شد. نتایج تحقیق، نشان می‌دهد که مدیریت سود واقعی تهاجمی منجر به افزایش حق‌الزحمه حسابرسی می‌شود و حسابرسان طبقه اول، رابطه میان مدیریت سود واقعی تهاجمی و حق‌الزحمه حسابرسی را تعدیل نمی‌کنند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه‌گیری نمود که مدیریت سود واقعی تهاجمی منجر به افزایش ریسک حسابرسان می‌شود و حسابرسان به دلیل دشواری در کشف مدیریت سود واقعی تهاجمی و به‌منظور پوشش ریسک خود، حق‌الزحمه بالاتری درخواست می‌کنند؛ بنابراین، افزایش حق‌الزحمه حسابرسی الزاماً به معنی افزایش کیفیت حسابرسی و تلاش حسابرس نیست. همچنین درج نام مؤسسه حسابرسی در لیست حسابرسان طبقه اول، الزاماً به معنی کیفیت بالای حسابرسی در مقایسه با سایر حسابرسان نمی‌باشد. نتایج پژوهش منجر به گسترش ادبیات تحقیق درزمینه مدیریت سود واقعی تهاجمی و حق‌الزحمه حسابرسی خواهد شد و می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهینه در این حوزه کمک کند.
The issue of aggressive real earnings management and its impact on audit fees is particularly important because of its close relationship with audit quality and the transparency of financial information. The purpose of this study is to examine the relationship between aggressive real earnings management and audit fees, as well as the moderating role of first-rank auditors in this relationship. This study is practical in terms of its purpose and correlational in terms of its methodology. To this end, data from 72 companies listed on the Tehran Stock Exchange were analyzed for the period from 2011 to 2023, and a panel data regression model was employed to test the hypotheses. The results show that aggressive real earnings management leads to an increase in audit fees, and that first-rank auditors do not moderate this relationship. Based on the findings, it can be concluded that aggressive real earnings management increases auditors' risk, and auditors request higher fees due to the difficulty of detecting aggressive real earnings management and in order to cover their risk. Therefore, an increase in audit fees does not necessarily indicate improved audit quality or greater auditor effort. Additionally, inclusion of a firm's name on the list of first-rank auditors does not guarantee that the audit quality is superior to that of other auditors. The results of this study will contribute to expanding the .literature on aggressive real earnings management and audit fees and can assist in making optimal decisions in this area
آزاد، عبدالله؛ لاری دشت بیاض، محمود؛ هادیان، سید صادق؛ باقری، مرتضی. (۱۴۰۲). بررسی ارتباط میان حق‌الزحمه باقیمانده حسابرسی و هموارسازی جریان‌های نقدی عملیاتی و هزینه‌های واقعی تولید. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، ۴(۱۳)، ۱۷۴-۱۵۶.
بادآور نهندی، یونس؛ تقی‌زاده خانقاه، وحید. (۱۳۹۲). ارتباط بین کیفیت حسابرسی و مدیریت مصنوعی و واقعی سود، پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، ۲(۳)، ۴۷-۷۹.
بنی مهد، بهمن؛ حساس یگانه، یحیی؛ یزدانیان، نرگس. (۱۳۹۳). مدیریت سود و اظهارنظر حسابرس: شواهدی از بخش خصوصی حسابرسی. فصلنامه علمی و پژوهشی حسابداری مدیریت، ۷(۲۱)، ۱۷-۳۲.
بنی مهد، بهمن؛ رویایی، رمضانعلی؛ مشتاق کهنموئی، مسعود. (۱۴۰۱). عدم قطعیت اقتصادی و مدیریت سود: شواهدی از شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، ۱۴(۵۴)، ۵-۲۰.
حاجیها، زهره؛ چناری بوکت، حسن. (۱۳۹۶). رابطه مدیریت سود و خطای پیش‌بینی سود (با تأکید بر صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای و پایان دوره‌ای). فصلنامه علمی - پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، ۴(۲)، ۲۹-۴۸.
سعیدی، فاطمه؛ صالحی، مهدی؛ یعقوبی، نورمحمد. (۱۴۰۱). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و فکری با خروجی‌های حسابرسی. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، ۲(۷)، ۳۰-۶۷.
سیاحی، مصطفی. (۱۴۰۰). ارزیابی رابطه میان هزینه انجام حسابرسی و همپوشانی کمیته‌های هیئت‌مدیره. فصلنامه تحلیل بازار سرمایه، ۱(۳)، ۴۹-۶۸.
عمادالدینی، امیر؛ سعیدی، پرویز. (۱۳۹۸). بررسی رابطه بین حق‌الزحمه غیرعادی حسابرسی با مدیریت سود تعهدی و مدیریت سود واقعی. فصلنامه چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، ۲(۹)، ۷۸-۹۷.
کاظم‌دخت، فرشید؛ برادران حسن‌زاده، رسول. (۱۴۰۱). ارتباط فشار حق‌الزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی. پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، ۳(۱۰)، ۱۳۹-۱۱۶.
محمدرضایی، فخرالدین؛ محمدرضایی، مهدی. (۱۳۹۴). برسی رابطه بین رتبه مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار و کیفیت حسابرسی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، ۴(۱۴)، ۱-۱۳.
محمدرضایی، فخرالدین؛ فرجی، امید. (۱۳۹۸). معمای سنجش کیفیت حسابرسی در پژوهش‌های آرشیوی: نقد و ارائه پیشنهادهایی برای محیط پژوهشی ایران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، ۲۶(۱)، ۸۷-۱۲۲.
محمدرضایی، فخرالدین؛ مهربان‌پور، محمدرضا. (۱۳۹۵). نوع گزارش حسابرس و تعداد بندهای حسابرسی: اثر رتبه مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، ۵(۱۷)، ۶۵ - ۷۷.
محمدرضایی، فخرالدین؛ یحیایی، منیره. (۱۳۹۵). تجدید ارائه صورت‌های مالی: بررسی اثر رتبه مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار. دانش حسابرسی، ۱۶(۶۴)،۱۷۱-۱۸۸.
محمدی، محمد؛ محمدی، سامان؛ سراجی، پریا. (۱۴۰۲). بررسی تأثیر تخصص در صنعت و تخصص قانونی اعضای کمیته حسابرسی بر کیفیت حسابرسی شرکت. فصلنامه تحلیل بازار سرمایه، ۳(۳)، ۱۳۵-۱۶۶.
Alqudah, M. M. (2024). The Effect of Audit Quality on Real Earnings Management: Evidence from Jordan. Journal of Ecohumanism, 3(4), 3343-3355.
Anissa, N, Mukhlasin, M. and Petronila, T.A. (2019). Audit quality and real earnings management: An analysis based on the auditor industry specialization and client importance. International Journal of Management, Accounting, and Economics, 6(6):436-453.
Awuye, I. S. (2022). The impact of audit quality on earnings management: Evidence from France. Journal of Accounting and Taxation, 14, 52-63.
Behn, B. K., Choi, J. H., & Kang, T. (2008). Audit quality and properties of analyst earnings forecasts. The Accounting Review, 83(2), 327-349.
Chi, W., Lisic, L. L., & Pevzner, M. (2011). Is enhanced audit quality associated with greater real earnings management?. Accounting horizons, 25(2), 315-335.
Choi, J. H., Kim, J. B., & Zang, Y. (2010). Do abnormally high audit fees impair audit quality?. Auditing: a journal of practice & theory, 29(2), 115-140.
Cohen, D. A., & Zarowin, P. (2010). Accrual-based and real earnings management activities around seasoned equity offerings. Journal of accounting and Economics, 50(1), 2-19.
Dechow, p.m and Sloan, R, and Sweeny, A. (1995). Detecting Earnings Management. The Accounting Review, 70(2), 193-225.
Demski, J. S., & Seieringa, R. J. (1974). A cooperative formulation of the audit choice problem. The Accounting Review, 49(3), 506-513.
Egbunike, C. F., Igbinovia, I. M., Okafor, K. J., & Mmadubuobi, L. C. (2023). Residual audit fee and real income smoothing: evidence from quoted non-financial firms in Nigeria. Asian Journal of Accounting Research, 8(1), 66-79.
Francis, J. R. (1984). The effect of audit firm size on audit prices: A study of the Australian market. Journal of accounting and economics, 6(2), 133-151.
Gandía, J. L., & Huguet, D. (2021). Audit fees and earnings management: Differences based on the type of audit. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 34(1), 2628-2650.
Ge, W., and Kim, J. (2010). Real Earnings Management and Cost of Debt, CAAA Annual Conference.
Geiger, M. A. & Rama, D. V. (2006). Audit firm size and going-concern reporting accuracy. Accounting Horizons, 20 (1), 1–17.
Gul, F. A., Khedmati, M., Lim, E. K., & Navissi, F. (2018). Managerial ability, financial distress, and audit fees. Accounting Horizons, 32(1), 29-51.
Hassan, S., Aksar, M. A., Khan, S., Ahmed, T., & Zahoor, M. (2023). Impact of audit quality on real earnings management: Moderating role of corporate governance. Reviews of Management Sciences, 5(1), 1-12.
Hussien, L., Zraqat, O., Zureigat, Q., Al-Rawashdeh, H. A., Alrawashedh, N., Almutairi, A., & Alrashidi, M. (2024). The Impact of Audit Quality on Reducing Earnings Management Practices in the Jordanian Industrial Companies. In Harnessing AI, Machine Learning, and IoT for Intelligent Business: Volume 2 (pp. 569-578). Cham: Springer Nature Switzerland.
Kim, Y., & Park, M. S. (2014). Real activities manipulation and auditors' client-retention decisions. The accounting review, 89(1), 367-401.
Krishnan, G. V., Sun, L., Wang, Q., & Yang, R. (2013). Client risk management: A pecking order analysis of auditor response to upward earnings management risk. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(2), 147-169.
MohammadRezaei, F., & Mohd-Saleh, N. (2017). Auditor switching and audit fee discounting: the Iranian experience. Asian Review of Accounting, 25(3), 335-360.
MohammadRezaei, F., Mohd-Saleh, N., & Ahmed, K. (2018). Audit firm ranking, audit quality and audit fees: Examining conflicting price discrimination views. The International Journal of Accounting, 53(4), 295-313.
Pacheco-Paredes, A. A., & Wheatley, C. M. (2021). Do auditors react to real earnings management?. Advances in accounting, 55, 100565.
Palmrose, Z. V. (1986). Audit fees and auditor size: Further evidence. Journal of accounting research, 97-110.
Ronen, J. and Yaari, V. (2008). Earnings management: Emerging Insights in Theory, Practice, and Research. New York: Springer.
Roychowdhury, S. (2006). Earnings management through real activities manipulation. Journal of Accounting and Economics, 42 (3), 335–370.
Schipper, K. (1989). Commentary on earnings management. Accounting Horizons 3 (4):91–102.
Shawn, H., Leese, H., Jung, J., & Moon, S. (2016). Relation between real earnings management and audit quality. Journal of Applied Business Research, 32(3), 967.
Simunic, D. (1980). The pricing of audit services: Theory and evidence. Journal of Accounting Research, 18(1), 161–190.
Sitanggang, R. P., Karbhari, Y., Matemilola, B. T., & Ariff, M. (2020). Audit quality and real earnings management: evidence from the UK manufacturing sector. International Journal of Managerial Finance, 16(2), 165-181.
Sulieman, M. T., Rashid, N., & Dakhlallh, M. M. (2024). Assessing the Impact of Audit Quality on Earnings Management Strategies: A Comprehensive Study. Journal of Ecohumanism, 3(5), 1336-1351.
Verma, D., Dawar, V. and Chaudhary, P. (2024). Do audit attributes impact earnings quality? Evidence from India. Asian Journal of Accounting Research, 9(1), 25-34.
Xu, R. Z., Taylor, G. K., & Dugan, M. T. (2007). Review of real earnings management literature. Journal of Accounting Literature, 26, 195.
Zang, A. Y. (2012). Evidence on the trade-off between real activities manipulation and accrual-based earnings management. The accounting review, 87(2), 675-703.
Zmijewski, M. E. (1984). Methodological issues related to the estimation of financial distress prediction models. Journal of Accounting research, 59-82.