مدرنیسم در اشعار فروغ و شاملو
محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی
محمدرضا تاجیک
1
(استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)
فرزانه احدزاده نمینی
2
(دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات)
کلید واژه: مدرنیسم, شعر نو, فروغ, شامل,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف پژوهش: مدرنیسم در چند دهه اخیر شیوه غالب هنر در سطح جهان بوده است که با واکنش زیبایی‌شناسی و فرهنگی نسبت به مدرنیته و مدرنیزاسیون مشخص می‌شود. ویژگی برجسته آنچه در شعر و رمان و چه در نقاشی و هنر سینما، فلسفی اندیشی و اندیشه ورزی عقلانی است. این پژوهش هدف خود را در دو قسمت دنبال کرده است: بخش اول پایه نظری پژوهش است تا به سؤالاتی از این دست پاسخ دهد که مدرنیسم چیست؟ مدرنیسم در ادبیات چیست و دارا بودن چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود که ما اثری را مدرن بنامیم؟ بخش دوم، هدفش اثبات این ادعاست که اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو آثاری مدرن هستند و طبق نظریات مطرح مدرنیسم، اطلاق صفت مدرن به آنان جایز است؛ و از طرفی مقایسه اشعار این دو شاعر به لحاظ معیارهای مدرنیستی است. روش پژوهش: این پژوهش به روش تحلیل محتوا است و آرای نظریه رِنِه وِلِک در کتاب «نظریه ادبیات» و نیز پیتر چایلدز در کتاب «مدرنیسم» و مارشال برمن در کتاب «تجربه مدرنیته» را در نظر دارد و برخی متون فروغ و شاملو را از منظر معیارهای شکلی و محتوایی مدرنیسم، با تحلیل «مضمونی» و «مقوله‌ای» مورد بررسی قرار می‌دهد و همچنین با پیش رو قرار دادن این متون، واکنش این شاعران را به عنوان شکلی از گفتمان اجتماعی مدرنیسم در قالب دغدغه‌ها و دل مشغولی‌های نگارش مدرنیستی نشان می‌دهد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در اشعار این دو شاعر معیارهای مدرنیستی از جمله، اندیشه ژرف، فردگرایی، درون‌نگری، فروپاشی اجتماعی، سمبول، استعاره و... برجسته است و مطابق با این ویژگی‌ها می‌توان این اشعار را مدرن نامید. در مقایسه شعرهای این دو شاعر به لحاظ ویژگی‌های مدرن می‌توان نتیجه گرفت که از حیث محورهایی مانند فردیت، درون‌نگری، خود ارجاعی و شکاکیت، شعر فروغ از بهره مدرنیستی بالاتری برخوردار است. هر دو شاعر تعهد اجتماعی و انسانی نیرومندی را در شعرهایشان منعکس می‌کنند و در عین حال بیشتر اشعار آنان، حاوی اندیشه عمیق است. در نهایت هیچ یک از دو شاعر مدرن، فلسفه اندیش نیستند.
Preface and the goal of research: Modernism has become the dominant methodology of art for few decades. It is characterized as the aesthetic and cultural reaction against modernity and modernization. Its prominent trait, either in poetry and roman, or cinema and painting, is the rational Philosophy and thinking. This research tries its goal on two sections: First, the theoretical fund of the thesis, that responds to the questions like what the modernism is, what is the literary modernism, and which characteristics would be searched in a modern work? In the second section the goal is to confirm that the poems of Forough and Shamlou are modernistic according to modernism theories. On the other hand these two poetries are compared from the view point of modernistic criteria. Method of research: The research is done by method of content analysis, respecting Rene Wallek’s theories on the book “Literary theory”, Peter Childs’book “Modernism”, and Marshal Berman’s book Experience of Modernity. The research examines Some Poems of Forough and Shamlou from the view of modernistic content and form by categorical and contextual analysis , and through these works studies the poet’s reaction and concerns as a social discourse of modernism. Findings and Results: The findings approve that modern criteria are prominent at the two poet’s works like deep thoughts individualism, deep introversion, social fall, symbol, metaphor etc…and according to these characteristics, we can name them as modern poetries. Comparing these two poems from the view of modernism, regarding some modern principles the result would be that, as of characteristics such as individualism, introspection, self-reflection, and skepticism, Forough’s poetry is closer to modernism. Both poets are strongly social commited , and finally none is philosophical thinking, However most of their poems are based on deep thinking.