شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری با تکیه بر نقش بقاع متبرکه در ایران با رویکردی آمیخته
محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگیآرش استبرقی 1 , امیر کاظمی 2 * , حمید محمودیان 3 , افسانه زمانی مقدم 4
1 - گروه مدیریت، واحد علوم و تحقیقات فارس، دانشگاه آزاد اسلامی،فارس، ایران
2 - گروه مدیریت ،واحد شیراز،دانشگاه آزاد اسلامی شیراز،ایران
3 - گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
4 - دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات تهران،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: توسعه گردشگری, گردشگری پایدار, بقاع متبرکه در ایران,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر توسعه گردشگری با تکیه بر نقش بقاع متبرکه در ایران با رویکردی آمیخته مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش کیفی با استفاده از 12 مصاحبه نیمه ساختاریافته هدفمند با مدیران ارشد و صاحب نظران، مطلعین 95 کد مفهومی احصا گردید و پس از حذف و ادغام مفاهیم مشابه، جملات و پاراگراف های مرتبط با موضوع پژوهش با استفاده از روش کدگذاري (باز، محوری و انتخابی) شناسایی شد و ابعاد و مولفه های اولیه ارائه شد. جامعۀ آماری بخش کمی، کلیه کارکنان، مدیران و معاونین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در کشور به تعداد 7200 نفر است. حجم نمونة با استفاده از فرمول کوکران 365 نفر محاسبه شد. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته است که به منظور تعیین روایی پرسشنامه از روایی ظاهری، محتوایی و سازه استفاده شد. در این پژوهش پایایی از طریق ضریب آلفای کرونباخ(963/.) محاسبه شد. تحلیل داده های جمع آوری شده، با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی از طریق نرم افزار SPSS 16 و Smart PLS انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد 10 عوامل اثرگذار بر توسعه گردشگری با تکیه بر نقش بقاع متبرکه در ایران عبارتند از: جاذبه‌های گردشگری مقصد، دسترسی به منطقه، امکانات مقصد، تصویر ذهنی، قیمت، کارگزاران مسافرتی، منابع انسانی، مدیریت مقصد گردشگری، خدمات مرتبط با سفرو در نهایت محیط زیست.
The current research has been investigated with the aim of identifying the effective factors on the development of tourism, relying on the role of Bekaa Motbareke in Iran with a mixed approach. In the qualitative part, using 12 targeted semi-structured interviews with senior managers and experts, informants, 95 conceptual codes were counted and after removing and merging similar concepts, sentences and paragraphs related to the research topic using the coding method (open, axial and optional) were identified and the primary dimensions and components were presented.
The statistical population of the quantitative part is all employees, managers and assistants of cultural heritage, tourism and handicrafts in the country in the number of 7200 people. The sample size was calculated using Cochran's formula of 365 people. The tool for collecting information in the quantitative part of the questionnaire was made by the researcher, and in order to determine the validity of the questionnaire, face validity, content validity and construct validity were used. In this research, reliability was calculated through Cronbach's alpha coefficient (.963).
Keywords: tourism development, sustainable tourism, blessed place in Iran
منابع
آقاجانی معصومه ، فراهانی‌فرد سعید،(1394)، گردشگری مذهبی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی ایران)، فصلنامه سیاستهای راهبردی و کلان، دوره 3، شماره 9، بهار 1394، صفحه 43-66.
اثنی عشران، مهدی، مهدوی،سمیه، غیاثوند، فائزه، (1402) تحقیقی با عنوان« تدوین راهبر دهای توسعه گردشگری مذهبی بقاع متبرکه باهدف کارآفرینی و اشتغال پایدار با استفاده از ماتریس swot»، فصلنامه علمی مطالعات بقاع و اماکن متبرکه،
اسدی پیمان، زهرا؛ توکلینیا، جمیله؛ رضویان، محمدتقی و قورچی، مرتضی، (1399)، ارزیابی کیفیت مقصد گردشگری مرکز شهر تهران مطالعه موردی: بازار بزرگ منطقه 12 تهران. مجله گردشگری شهری،7(2)، 35-5.
ابراهیم زاده، عیسی؛ کاظمی زاد، شمس الله و اسکندری، محمد، (1390)، برنامه ریزی استراتژیک توسعه گردشگری با تأکید بر گردشگری مذهبی مورد شناسی قم، فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی، 43 (76)، 141-115.
بیضایی، میترا و صداقتی، عاطفه،(1398)،برنامه ریزی توسعه گردشگری پایدار و شناسایی عناصر پایه مطالعه موردی شهرستان بجنورد. فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی محیطی، 30(1)، 136-111.
پوررنگ، علی؛ عربشاهی، معصومه؛ بهبودی، امید و خیرخواه، مریم، (1401)، بررسی عوامل موثر بر توسعه گردشگری آرام در میان گردشگران شهری بر پایه نظریه رفتاری هدف محور(مطالعه موردی: شهر مشهد) فصلنامه گردشگری شهری، 9(1)، 90-67.
پورنگ، علی؛ غیور باغبانی، سید مرتضی و پورنگ، ناهید، (1399)، شناسایی عوامل مؤثر بر جذب و ماندگاری گردشگر مذهبی درکلانشهر مشهد با رویکرد داده بنیاد، فصلنامه مدیریت اسلامی، 28(2)، 151-192.
حسینی نسب، سبیکه سادات؛ طیبی ثانی، سید مصطفی و مرسل، باقر.(1398). تدوین مدل راهبردی گردشگری ورزشی در راستای توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی شهر مشهد). فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای، 9(36)، 613-637.
حسین پور، زهر؛ علیزاده، کتایون، حمید جعفری(1402). بررسی جایگاه و وضعیت گردشگری مذهبی مشهد در اسناد فرادستی، مجله گردشگری شهری، 10(2)، 129-146.
جلالی، محبوبه؛ گندمکار، امیر و فردوسی، سجاد.(1395). واکاوی و تبیین اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی(مطالعه موردی: شهربابک کرمان). مجله آمایش جغرافیایی فضا، 6(20)، 161-174.
دلشاد، علی، (1400)، تحلیل رقابت پذیری مقصدهای گردشگری شهری در ایران، مجله گردشگری شهری، 8(1)، 161-143.
ذاکری، صدیقه و صادقلو، طاهره. (1400). اولویت بندی جاذبه های گردشگری با هدف توسعه گردشگری (منطقه موردمطالعه: شهر مشهد). فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، 10(38)، 19-34.
دوستی، فرشته؛ زال، محمدحسن و رمضان زاده، مهدی، (1398). سنجش ظرفیت های گردشگری خلاق در کلانشهر تبریز. نشریه گردشگری شهری، 6(2)، 1-13.
رضایی مقدم، علیرضا؛ مشکینی، ابوالفضل و رکنالدین افتخاری، عبدالرضا، (1398). اولویت بندی ذینفعان گردشگری مذهبی کلانشهر مشهد، مجله گردشگری شهری، 6(4)، 143-129.
رضایی سرخایی، فیروزه؛ سایبانی، حمیدرضا و سوادی، مهدی.(1401). تدوین مدل مدیریت مقصد گردشگری با تأکید بر ورزشهای ساحلی مطالعه موردی: شهرهای ساحلی هرمزگان. فصلنامه گردشگری شهری، 9(1)، 31-17.
زمان پور، شیوا؛ چیت سازیان، امیرحسین.(1400). تحليل ديوارنگاره هاي مذهبي دوره قاجار با رويکرد هرمنوتيک فلسفي گادامر(با تأکيد بر بقاع متبرکه گيلان و اصفهان).فصلنامه علمی نگره،
شاد قزويني، پريسا، (1397)، مذهبی نگاري در بقاع شرق گيلان، تهران: کتاب سبز.
شالبافیان، علیاصغر و طاهریان، پریسا، (1401)، شناسایی محرکها و موانع توسعه گردشگری تجربه محور در اقامتگاه های بومگردی استان سمنان، مجله گردشگری شهری، 9(1)، 148-135.
کلانتری عبدالحسين ، فرهادی محمد (1387)، ، فصلنامه پژوهشها فرهنگي، سال اول، شماره ۲ ،تابستان ۱۳۸۷ ،ص ص ۱۵۵ – ۱۸۵.
قهرمانی فرد، حسین،؛ حسین زاده دلیر، کریم و موسوی، میر سعید، (1401)، شناخت و ارزیابی پیشران های حیاتی مؤثر بر آینده توسعه گردشگری(مطالعه موردی: کلانشهر تبریز). مجله گردشگری شهری، 8(1)، 82-67.
موسوی، میرنجف ، سلطانی، ناصر، (1393)، تحلیلی بر نقش گردشگری مذهبی در توسعه شهری )مطالعه موردی: امامزاده جعفر(ع) یزد)، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، 5(18)، 94-77.
مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، سوم، 1403ق. ؛ حیات القلوب جلد 4 و حياة القلوب، ج 1، ص: 5، نام كتاب: حق اليقين، نويسنده: علامه مجلسى، موضوع: امامت- معاد، تاريخ وفات مؤلف: 1111 ق، زبان: فارسى، تعداد جلد: 5، ناشر: انتشارات اسلاميه، مكان چاپ: تهران، عناوين اصلي كتاب شامل: جلد اول؛ جلد دوم ؛ جلد سوم ؛ جلد چهارم ؛ جلدپنجم
مبانی و حقوق جهانگردان ز دیدگاه منابع اسلامی، نویسندگان: روح الله شریعتی، منبع: فقه و حقوق 1384 شماره 7، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمة، قم، دارالحدیث، اول، 1416ق
-نصراللهی و همکاران،(1393)، رده‌بندي استان‌هاي كشور بر حسب جاذبه‌هاي گردشگري؛ فصلنامه علمي ـ پژوهشي مطالعات مديريت گردشگري سال نهم ـ شماره 28 ـ زمستان 1393.
یوز باشی، عطیه، حسینی، سید رضا، چارئی عبدالرضا، (1399)، شناسايي عوامل ظهور مضامين مذهبي و مؤلفه هاي اهميت آن در ديوارنگاه هاي بناهاي مذهبي عصر قاجار(مطالعه موردي: بقاع متبرکه استان گيلان)، فصلنامه علمی نگره، 25-47.
همراهیان، فائزه.(1397). بررسی تأثیر ارزش ادراک شده بر وفاداری گردشگر مذهبی با نقش میانجی رضایت، اعتماد و تصویر هتل.پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، به راهنمایی سید مرتضی غیور باغبانی، دانشکده حسابداری و مدیریت، دانشگاه بین المللی امام رضا علیه السلام.
AZIZ Mohammed, Ali, 2021, Impact of Strategic Planning and the Quality of Religious Tourism Services from the Point of View of Foreign Tourists, University of Warith Alanbiyaa, International Journal of Engineering Technology Research & Management, Vol 05, Issue 11, p 41-51.
Eka Mahadewi, N.M., & Irwanti, N.K. (2022). The Phenomenon Crisis Management on Tourism Destination Development (Perspectives on Travel Management and Ergonomic Destination). E-Journal of Tourism, 1, 20-30. https://doi.org/10.24922/eot.v9i1.84038.
Choa, H., Joob, D., & Chic, ch (2019). Examining nostalgia in sport tourism: The case of US college football fans. Tourism Management Perspectives,29(1), 97-104. doi:10.1016/j.tmp.2018.11.002.
Chen, H., Wang, M., & Zheng, S. (2022). Research on the Spatial Network Effect of Urban Tourism Flows from Shanghai Disneyland. Sustainability, 14(21).23-39. https://doi.org/10.3390/su142113973
Cronjé, D. F., & du Plessis, E. (2020). A review on tourism destination competitiveness. Journal of Hospitality and Tourism Management, 45, 256-265. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2020.06.012
Camilleri, M. A. (2018). Travel marketing, tourism economics and the airline product: An introduction to theory and practice. Springer International Publishing. DOI:10.1007/978-3-319-49849-2.
Emery, P. (2010). Past, future major sport event management practice: The practitioner perspective. Sport Management Review, 2 (1): 28-14 doi:10.1016/j.smr.2009.06.003
Elnabawi, M.H., & Hamza, N. (2020). Behavioural perspectives of outdoor thermal comfort in urban areas: a critical review. Atmosphere, 11 (51). https://doi.org/10.3390/atmos11010051
Fernandez, J. A. S.& Azevedo, P. S.& Martín, J. M. M. & Martín, J. A. R. (2020) Determinants of tourism destination competitiveness in the countries most visited by international tourists: Proposal of a synthetic index. Tourism Management Perspectives, 33(3),435-450.
Hong, H. U. I., Bin, T. A. N. G., & Yang, J. I. N. G. (2010). A Study on Cultural Reasons for Difference on Community Participation in Tourism Development in Different Nations. In Tourism Forum.
Korov, Tomislav; 2022, “DOCTORAL DISSERTATION SUMMARY: Strategic management
model of the Religious tourism destination,” Tourism and Hospitality Management, University of Rijeka, Faculty of Tourism and Hospitality Management, vol. 26(2), 468-472.
Lopes, H. S., Remoaldo, P. C., Ribeiro, V., & Martín-Vide, J. (2021). Perceptions of human thermal comfort in an urban tourism destination–A case study of Porto (Portugal). Building and Environment, 205, 108246. https://doi.org/10.1016/j.buildenv.2021.108246
Korov, Tomislav; 2022, “DOCTORAL DISSERTATION SUMMARY: Strategic management
model of the Religious tourism destination,” Tourism and Hospitality Management, University of Rijeka, Faculty of Tourism and Hospitality Management, vol. 26(2), 468-472.
Lerario, A., & Turi, S. D. (2018). Sustainable Urban Tourism: Reflections on the Need for Building-Related Indicators, Sustainability, 10, 1-25. doi: 10.3390/su10061981
Michael2016, Customer Roles in Self-Service Technology Encounters in a Tourism Context, Year 2016 Pages 1-17 400.6KB, By Kelly, Petranka | Lawlor, Jennifer | Mulvey,
Mamirkulova, G., Mi, J., Abbas, J., Mahmood, S., Mubeen, R., & Ziapour, A. (2020). New Silk Road infrastructure opportunities in developing tourism environment for residents better quality of life. Global Ecology and Conservation, 24, e01194. https://doi.org/10.1016/j.gecco.2020.e01194.
Tudorache, D. M., Simon, T., Frenț, C., & Musteaţă-Pavel, M. (2017). Difficulties and Challenges in Applying the European Tourism Indicators System (ETIS) for Sustainable Tourist Destinations: The Case of Braşov County in the Romanian Carpathians. Sustainability, 9 (10). 1-19. doi:10.3390/su9101879
Sarpong, S. Y., Bein, M. A., Gyamfi, B. A., & Sarkodie, S. A. (2020). The impact of tourism arrivals, tourism receipts and renewable energy consumption on quality of life: A panel study of Southern African region. Heliyon, 6(11), e05351. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e05351.
Sharpy, R., (2017). Tourism marketing for developing countries: Battling stereotypes and crises in Asia, Africa and the Middle East, E. Avraham, E. Ketter. Palgrave Macmillan, Basingstoke. Tourism Management, 59(12), 100-109. https://doi.org/10.1057/pb.2016.5
Sudiantini, Dian; Narpati, Bintang; 2022, “Religious Tourism Development Strategy in Improving Community Economy at Mount Santri, Bojonegara District, Serang Regency, Banten” Formosa Journal of Sustainable Research (FJSR), University of Bhayangkara Jakarta Raya, Vol.1, No.4, p 583-592.