مبانی و مصادیق قابلیت توجیه جرم انگاری جرایم علیه امنیت

محورهای موضوعی : آموزه های فقه و حقوق جزاء

شیما مرادی فر ¹ , جواد طهماسبی ² , محمد علی مهدوی ³

1 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران
3 - دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی،واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران

تاریخ دریافت : 1402/04/11 تاریخ پذیرش : 1402/09/05 تاریخ انتشار : 1402/11/21

کلید واژه: مبانی جرم انگاری, جرم انگاری جرایم علیه امنیت, مبانی جرم انگاری جرایم علیه امنیت,

چکیده مقاله :

به نظر میرسد جرم¬انگاری، تنها بر اساس یک مبنا و نظر امکان¬پذیر نیست و باید برای جرم ¬انگاری جرایم، به نظریه-های تلفیقی یا مختلط توجه کرد؛ چه اینکه برای توجیه و تبیین مبانی، کاراتر و کارآمدتر است و نقص تک بعدی نگاه کردن نیز رفع می¬شود. ﻗﺎﻧﻮﻧﮕﺬار اﻳﺮان، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ مقتضیات ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻳﺮان و ﺗﻬﺪﻳﺪاﺗﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎى امنیتی و ﻧﻈﺎﻣﻲ اﻣﺮوزى ﺟﻬﺎن، ﺑﺮﺧﻲ از رﻓﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ را جرم¬انگاری کرده است ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺧﻄﺮ ﺑﺮاى امنیت داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ. در حقوق عرفی و غربی، از مبانی بسیاری سخن به میان آمده است؛ با این وصف، مبانی و مصادیقی که قابلیت توجیه جرم¬¬انگاری جرایم علیه امنیت را دارد و می¬توان آن¬ها را در تلفیقی منطقی قرار داد، عبارت از اصل رفاه، اصل ضرر، مصلحت¬اندیشی قانونی و کمال¬گرایی قانونی است و مصادیق آن شامل: ﺿﺮورت تشکیل ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ و ﺣﻔﻆ آن، ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ امنیت ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ تمامیت ارﺿﻲ و اﺳﺘﻘﻼل ﻛﺸﻮر، ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ وﺟﻬﻪ و اﻗﺘﺪار سیاسی و اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﺸﻮر است.

چکیده انگلیسی:

It seems that criminalization is not possible based on only one basis and opinion and for criminalization of crimes, attention should be paid to integrated or mixed theories. As these statements are more dexterous and efficient for justifying and explaining the basics and the defect of one-dimensional looking is also solved. According to the current requirements of the Iran’s society and the threats toward country today and with considering the current security and military structures of the modern world, some of the behaviors are criminalized which lead to creating a threat for country's internal and external security. In customary and western law, many basics have been mentioned, however, the basics and examples that have the justifiability of criminalization of crimes against security and can be put in a logical combination are: the principle of welfare, the principle of damage, legal expediency and perfectionism. Legalism and its examples include: the necessity of establishment of an Islamic government and its preservation, the necessity of preserving the security of society, the necessity of preserving the territorial integrity and independence of the country, the necessity of preserving the popularity and political and economic power of the country.

منابع و مأخذ:


1. استوارت میل، جان، (1375)، درباره آزادی، ترجمه: جواد شیخ الاسلامی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
2. اسماعیلی، ﻣﺤﺴﻦ، (1368)، ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻘﻬﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺣﻜﻢ ارﺗﺪاد، ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﺣﻘﻮق ﺟﺰا و ﺟﺮم شناﺳـﻲ، تهران، ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎﻟﻲ شهید ﻣﻄﻬﺮى.
3. ﺑﺎﻗﺮى، ﺑﻬﻨﺎم، (1392)، ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻓﻘﻬﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺟﺮاﻳﻢ علیه امنیت، ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ کارشناسی ارﺷﺪ، قزوین، داﻧﺸﮕﺎه بین ¬اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻣـﺎم خمینی(ره).
4. تیماجی، ﻣﻬﺪى، (1388)، بررسی مبانی و معیارهای جرم انگاری در جرایم مستوجب جرایم تعزیر، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
5. ﺟﻮاد ﻛﺒﺮﻳﺘﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﻲ، ﻣﺤﻤﺪ، (1390)، ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻘﻬﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺟﺮم اﻧﮕﺎرى ﺑﺰهﻫﺎى ﺟﻨﺴﻲ، ﭘﺎﻳﺎن‌ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ، رشت، داﻧﺸﮕﺎه گیلان.
6. ﺣﺎﺟﻲ ده آﺑﺎدى، ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ؛ ﻳﻮﺳﻔﻲ، محمد، (1392)، ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺒﻨﺎى ﺿﺮ در ﺟﺮم اﻧﮕﺎرى ﺗﺠﺎوز ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎ روﻳﻜـﺮد ﻓﻘـﻪ امامیه، ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﻘﻮق کیفری، ﺳﺎل ﭼﻬﺎرم، ﺷﻤﺎره: 2.
7. حسین الحسینی، سید علی؛ حکیمی¬ها، سعید؛ گلباغی ماسوله، سید علی جبار، (1401)، چالش‌های سیاست جنایی قضایی ایران در رویارویی با جرایم مخل نظام اقتصادی کشور (با رویکردی انتقادی به شماری از آراء محاکم کیفری)، مجله آموزه¬های فقه و حقوق جزاء دوره اول، شماره: 3.
8. زﻳﻨﺎﻟﻲ، میر حمزه، (1393)، ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺣﻘﻮق کیفری در ﺣﻮزه ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎى ﻓﺮآروى آن، ﺗﺎزهﻫﺎى ﻋﻠﻮم ﺟﻨﺎﻳﻲ، ﺗﻬﺮان، ﻧﺸﺮ ﻣﻴﺰان.
9. ﺷﺠﺎﻋﻲ ﻧﺼﺮ آﺑﺎدى، ﻣﺤﻤﺪ، (1389)، تحلیل ﻣﺒﺎﻧﻲ اﺻﻞ اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﺑﻮدن ﺟﺮم‌اﻧﮕﺎرى، ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ کارشناسی ارﺷﺪ، قم، داﻧﺸﮕﺎه ﻗﻢ.
10. ﺻﺎﻧﻌﻲ، ﭘﺮوﻳﺰ، (1389)، ﺣﻘﻮق و اﺟﺘﻤﺎع، ﺗﻬﺮان، اﻧﺘﺸﺎرات ﻃﺮح ﻧﻮ.
11. عبدالهی، اسماعيل، (1389)، درس‌هایی از فلسفه کیفر، تهران، انتشارات خرسندی.
12. علیزاده مقدم، محمد مهدی؛ قیوم زاده، محمود؛ فلاح، مهدی، (1402)، ظرفیت¬ها و محدودیت¬های اصول فقهی و شرعی در جرم-انگاری جرائم اقتصادی از منظر فقه امامیه، آموزه¬های فقه و حقوق جزاء، دوره دوم، پیاپی: 5، شماره: 1.
13. قادری کنگاوری، روح الله، (1401)، امنیت داخلی در ساحت اقناع عمومی و اقتدار ملی جمهوري اسلامی ایران، فصلنامه محیط شناسی راهبردي جمهوری اسلامی ایران، سال ششم، شماره: 4.
14. کوشا، جعفر؛ شاملو، باقر، (1376)، نوآوری‌های قانون جدید جزای فرانسه (مصوب ۱۹۹۲)، مجله تحقیقاتی حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
15. ﻛﺎﺗﻮزﻳﺎن، ناصر، (1383)، ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻋﻠﻢ ﺣﻘﻮق، ﺗﻬﺮان، ﻧﺸﺮ میزان.
16. ﻣﺤﻤﻮدى ﺟﺎﻧﻜﻲ، فیروز، (1382)، اصول و شیوه‌ی جرم‌ انگاری، تهران، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران
17. ﻣﻄﻬﺮى، ﻣﺮﺗﻀﻲ، (1381)، اﻧﺴﺎن و اﺟﺘﻤﺎع، ﺗﻬﺮان، اﻧﺘﺸﺎرات ﺻﺪرا.
18. موسوی خمینی، سید روح الله، (1423ق)، وﻻﻳﺖ فقیه، ﺗﻬﺮان، ﻣؤﺳﺴﻪ تنظیم و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم خمینی (ﻗﺪس ﺳﺮه)
19. ﻣﻮﺳﻮى خمینی، سید روح اﷲ، (1389)، صحیفه ﻧﻮر، ﺗﻬﺮان، ﻣؤﺳﺴﻪ تنظیم و ﻧﺸﺮ آﺛﺎر اﻣﺎم خمینی(ره)
20. موسوی فر، سید محسن؛ کاظم خسروی، (1401)، بازاندیشی سیاست جنایی فقه جزای امامیه قبال جرائم سیاسی (با رویکرد بر جرایم: بغی، محاربه و ارتداد)، مجله آموزه¬های فقه و حقوق جزاء، دوه اول، شماره: 1.
21. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، (1363)، قوانین الاصول، تهران، انتشارات اسلامیه
22. نظری، سارا، (1398)، راهکارهای مطلوب توسعه سیاسی در الگوی اسلامی ايرانی، فصلنامه جامعه ¬شناسی سیاسی ايران، سال دوم، شماره: 4.