پایداری عملکرد دانه برخی ارقام گندم نان در مناطق سرد و معتدل ایران
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
علیرضا تاری نژاد
1
(دانشیار گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران)
کلید واژه: گندم, تجزیه پایداری, اکووالانس ریک, واریانس شوکلا,
چکیده مقاله :
بررسی عملکرد ژنوتیپ ها به علت وجود اثرمتقابل ژنوتیپ×محیط، معمولاً در دامنه وسیعی از شرایط محیطی مورد آزمایش قرار می گیرد تا اطلاعات حاصله بتواند کارایی مربوط به گزینش و معرفی ارقام را افزایش دهد. به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه برخی ارقام معرفی شده در طی سال های گذشته به مناطق سرد و معتدل کشور، بیست رقم گندم نان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، از پاییز 1388 به مدت چهار سال زراعی کشت گردید. با توجه به معنی دار بودن اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط، تجزیه پایداری با تمام روش های ممکن انجام گردید تا پایدارترین و پرمحصول ترین ارقام شناسایی گردند. نتایج حاصل از انجام روش های مختلف تجزیه پایداری نشان داد روش های تک متغیره تجزیه پایداری غیرپارامتری ارقام با عملکرد پایین، روش های امی و GGE بای پلات، ارقام با پتانسیل عملکرد متوسط به بالا و گزینش همزمان ارقام با عملکرد بسیار بالا را به عنـوان ژنوتیپ های پایدار معرفی می نماید. بر اساس اکثر روش های پارامتر پایداری، رقم بهار با تیپ رشد بهاره معرفی شده در سال 1387، مهدوی با تیپ رشد فاکلداتیو آزادسازی شده در سال 1374 و در مرتبه بعدی رقم آزادی با تیپ رشد زمستانه معرفی شده در سال 1358به ترتیب با میانگین عملکرد 27/7، 13/7 و 88/6 تن در هکتار پایدارترین و پرمحصول ترین رقم در بین ارقام محسوب شدند و می توان این ارقام را به عنوان یکی از والدین تلاقی ها، در برنامه های به نژادی جهت تولید ارقام پرمحصول و پایدار استفاده نمود.
Due to genotype×environmental interaction, seed yields of genotypes are usually evaluated in broad range of environmental conditions to obtain efficient information concering cultivar selection and introduction. For this purpose, an experiment was conducted based on RCBD with three replications, using 20 bread wheat cultivars to study seed yield stability of cultivars introduced during the past several years to cold, and moderate areas of Iran. This experiment was carried out at the Agriculture Research Station of Islamic Azad University, Tabriz branch during 2009-2012, for 4 years. Because of significant genotype×environmental interaction, stability analysis was performed by all possible methods to obtain stable and high potential cultivars. The result of stability analysis showed non parametric, AMMI, GGE biplot and simultaneous selection stability methods introduce lower, high, and higher yielding cultivars to be stable. On basis of all stability methods, Bahar (spring type introduced in 2008), Mahdavi (facultative type released in 1995), and Azadi cultivar (winter type introduced in 1989) respectively with 7.27, 7.13 and 6.88 (t/ha grain yield) were stable and were highly potential cultivars among other cultivars. These cultivars could be introduced to researchers as stable cultivars to be used as parental ones in breeding programs for production of highly stable and seed yielding lines.
_||_