تغییرات عملکرد ماده خشک و برخی از اسمولیت‌ها و عناصر در ژنوتیپ های گندم (Triticum aestivum L) تحت تنش کم‌آبی
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعینصیبه توکلی 1 , علی عبادی خزینه 2 , حوریه توکلی 3
1 - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
2 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،
3 - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
کلید واژه: عناصر, کم آبی, پرولین, ژنوتیپ‌های گندم,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی تغییرات برخی اسمولیت ها و میزان عناصر در ژنوتیپ های گندم تحت تنش کم آبی، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح تنش کم آبی (85% (شاهد)، 60% و 35% ظرفیت زراعی) و پنج ژنوتیپ گندم (میهن، C-88D-7، C-88D-17، C88D-19 و C88D-20) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش کم آبی، میزان پتاسیم کاهش ولی عناصر سدیم، فسفر و همچنین اسمولیت هایی مانند پرولین و قندهای محلول به طور معنی داری افزایش یافتند. با این حال، کمبود آب، میزان پروتئین کل را در ژنوتیپ هایC-88D-19 ، C-88D-17 وC-88D-20 و کلسیم را در رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-19 کاهش داد. درحالی که تاثیر کم آبی بر سایر ژنوتیپ ها منجر به افزایش این صفت ها شد. به طوری که، پروتئین کل در رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-7 و میزان کلسیم در C-88D-20،C-88D-17 و C-88D-7 با تشدید تنش افزایش یافت. به نظر می رسد در میان ژنوتیپ های مورد بررسی، رقم میهن و ژنوتیپ های C-88D-17 وC-88D-19 دارای مقاومت نسبی به تنش در شرایط گلخانه ای می باشند. همچنین، از آن جایی که ژنوتیپ C-88D-20 تحت تاثیر تنش کمترین تجمع پرولین و عملکرد ماده خشک را نسبت به سایر ژنوتیپ ها تولید کرده و کاهش انباشت قندهای محلول و پروتئین کل هم در آن مشاهده شدند، به نظر می رسد این ژنوتیپ نسبت به سایر ژنوتیپ ها به تنش کمبود آب حساس باشد.
To study variations of osmolytes and nutrient elements in wheat genotypes under drought stress a factorial experiment based on completely randomized design with three replications was carried in both greenhouse and laboratory of Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran. Treatments consisted of water deficit in three levels (85%, 60% and 35% of field capacity) and five wheat genotypes (Mihan, C-88D-7, C-88D-17, C88D-19 and C88D-20). Results showed that increasing water deficit resulted in reduced amount of potassium, whereas, elements like sodium, phosphorus, proline and soluble sugar were significantly increased. Drought stress, however, reduced the total protein content in C-88D-19, C-88D-17 and C-88D-20 genotypes and, calcium content in ‘Mihan’ and C-88D-19. In the mean time, protein and calcium contents increased in other genotypes in such a way that total protein content of ‘Mihan’ and C-88D-7 and, calcium content of C-88D-20, C-88D- 17 and C-88D-7 were increased with increasing drought stress. Since C-88D-20 showed lowest proline and soluble sugar accumulation and biomass production than other genotypes it would be considered as a sensitive genotype to water stress as compared to the other genotypes.