کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی نیتروژنه در ارقام گندم دوروم
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیصادق آزادی 1 , سیدعطااله سیادت 2 , رحیم ناصری 3 , عباس سلیمانی فرد 4 , امیر میرزایی 5
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
2 - استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز
3 - دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه ایلام
4 - عضو هییت علمی، گروه علمی کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران
5 - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام
کلید واژه: عملکرد, اجزای عملکرد دانه, کود زیستی, گندم,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثر باکتری های افزاینده رشد و کود شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم دوروم، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دهلران، استان ایلام در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل سه رقم گندم دوروم (یاواروس، کرخه و سیمره)،کود شیمیایی نیتروژن (کود اوره) در 3 سطح (40، 80 و 120 کیلوگرم در هکتار) و کود زیستی در 3 سطح (عدم تلقیح، تلقیح با ازتوباکترکروکوم Azotobacter chroococcum و آزسپریلیوم برازیلنس Azospirillum brasilense بودند. نتایج نشان داد که بین ارقام مورد استفاده از نظر صفات مورد مطالعه اختلاف معنی داری وجود داشت. رقم یاواروس دارای بیشترین ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک بود. بین سطوح مختلف کود شیمیایی نیتروژن نیز اختلاف معنی داری مشاهده شد. بیشترین ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و پروتئین دانه در سطوح کودی 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. کودهای زیستی بر صفات اندازه گیری شده تاثیر معنی داری داشت. بیشترین ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعداد سنبله در متر مربع و عملکرد دانه در تیمارهای عدم تلقیح و تلقیح با کودهای زیستی به دست آمد. اثر متقابل رقم در کود شیمیایی نیتروژن بر ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، تعـداد سنبله در متـر مربع و عملکرد دانه معنی دار شد. بیشترین عملکرد دانه در رقم یاوارس و 120 کیلوگرم کود نیتروژن و کمترین عملکرد دانه نیز در تیمار رقم سیمره و 40 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار حاصل شد. اثر متقابل رقم در کود زیستی تنها بر شاخص برداشت معنی دار شد. اثر متقابل کود شیمیایی در کودهای زیستی بر تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع و عملکرد دانه معنی دار شد. اثر متقابل سه گانه رقم با کود شیمیایی و کود زیستی نیز تنها بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک معنی دار گردید. بیشترین عملکرد دانه در رقم یاوارس و 120 کیلوگرم کود نیتروژن و تلقیح با آزسپریلیوم و کمترین عملکرد دانه در رقم سیمره با 40 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار و عدم تلقیح مشاهده شد.
To study the effect of plant growth promoting bacteria (PGPR) and mineral nitrogen fertilizer on yield and yield components of three durum wheat cultivars, an experiment was conducted as a split factorial based on randomized complete block design with three replications in Dehloran Research Station in Ilam, Iran in 2011-2012 cropping season. Experimental factors consisted of durum wheat (Yavaroosm, Kharkheh and Simareh) was assigned to main plot and nitrogen fertilizers at 3 levels (40, 80 and 120 kg.ha-1) and bio-fertilizer (non-inoculation, inoculating with Azotobacter chroococcum, Azospirillum brasilense) to sub plot. Results of analysis of variance showed that among cultivars studied there were significantly differences at traits under study. Yavaroos had the highest plant height, 1000- grain weight, and biological yield. The highest plant height, 1000- grain weight, biological yield and protein content was obtained by application of 120 kg/ha nitrogen fertilizer, but there were not different effect between 80 and 120 kg/ha nitrogen fertilizer. Traits under study were affected by using bio-fertilizer. The highest plant height, number grain per spike, 1000- grain weight, grain yield were obtained from inoculation plants with bio-fertilizer. The effect of cultivar by nitrogen chemical fertilizer interaction had significant effect on plant height, number of grain per spike, 1000-grain weight, and spike per meter squared and grain yield. The highest grain yield was obtained from Yavaroos using 120 kg/ha and the lowest grain was observed from Simareh cultivar and 40 kg/ha. Interaction effect of cultivar and bio- fertilizer had significant effect on harvest index only. Nitrogen fertilizer by bio- fertilizer interaction had significant effect on only grain yield, spike/m-2 and grain yield. The highest grain yield was obtained from Yavaroos cultivar when it were inoculation with Azospirillum 120 kg/ha and the lowest grain yield observed Simareh cultivar when it was treated with 40 kg/ha.