بررسی راهکارهای موثر آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا
محورهای موضوعی : مدیریت ورزش
حمیدرضا جلیلی
1
*
,
علی قنبری
2
,
حمید خواجه بیاتی
3
1 - استادیار معلم وزارت آموزش و پرورش استان قم
2 - مربی معلم آموزش وپرورش استان قم
3 - استادیار معلم وزارت آموزش و پرورش استان قم
کلید واژه: دروس مهارتی- کارگاهی, تربیت بدنی, دوران کرونا,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی راهکارهای موثر آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا بوده است.
روش پژوهش: روش تحقیق از نوع روش تحقیق آمیخته و از نوع طرح تحقیق اکتشافی بود. در بخش کیفی هجده مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق انجام شد. برای تجزیه و تحلیل مصاحبه ها از روش کدگذاری و مقوله بندی دادهها مبتنی بر نظریه زمینهای به روش رویکرد برآینده و یا گلیزری استفاده و سه بعد ساختاری، فردی و محیطی مشخص شد. جامعه بخش کمی، متخصصان حوزه توانبخشی ورزشی، مربیان، مدیران و ورزشکاران حرفهای در رشتههای مختلف شامل 242 نفر (52 نفر زن و 190 نفر مرد) بود. روایی محتوایی و صوری توسط 5 عضو هیات علمی علوم ورزشی با انجام اصلاحات تایید شد و ضريب آلفاي کرونباخ 87/0 نشان از پایایی بالای پرسشنامه است.
یافته ها: در نهایت این نتیجه حاصل شده است که نقطه ضعف آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا مواردی از قبیل به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه، تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس، میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی، انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی و گویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل می‌باشند.
نتیجه گیری: همچنین راهکارهایی از قبیل ارائه فیلم‌های آموزشی طبقه بندی شده آموزشی، سازمان دهی شبکه اجتماعی آموزشی در شرایط کرونایی، برنامه ریزی جهت عدم تداخل کلاس‌های آنلاین آموزشی، تخصیص بودجه آموزشی برای دانش‌پژوهان جهت تهیه وسایل تمرینی، طراحی روش‌های تدریس دروس توسط خود دانش‌پژوهان، ارزشیابی مستمر دانش پژوهان در کلاس‌های آنلاین، برخورداری محتوای آموزشی کتب مهارتی از غنای کافی، بازخورد گرفتن پیوسته مدرس از دانش‌پژوهان در جلسات آموزش و .... در راستای بهبود وضعیت آموزش دروس مهارتی کارگاهی می‌توان ارائه داد.
Objective: The aim of the current research was to investigate the effective methods of teaching physical education skill-workshop courses in the Corona era. Therefore, the research method is applied in terms of purpose and mixed in terms of data collection method. The tools of data collection are interviews and questionnaires.
Methods: This research is of a mixed type in terms of the certainty of information, which is in the qualitative stage of a fundamental (exploratory) type. In the first stage, the research is qualitative and the data collection method is interview. In the quantitative stage, the research method is descriptive-survey and the method of collecting information is a questionnaire. In the qualitative phase, the statistical population is educational experts and physical education professors with at least 10 years of work experience, and in the quantitative phase, all the physical education professors in Qom province in 2019 (350 people), the sample size in the qualitative phase is theoretically sufficient (about 20 Also, the sample size in the quantitative stage was determined based on Morgan's table (184 people), the sampling method was purposeful in the qualitative stage and random in the quantitative stage. The tool for collecting information is a researcher-made questionnaire. First, based on a qualitative approach, an interview of educational experts and physical education professors in Qom province is conducted, and a questionnaire is designed based on them.
Results: Finally, the conclusion has been reached that the weak point of teaching skill-workshop courses in physical education in the era of Corona is things such as the up-to-date equipment and facilities of the workshop, practicing lessons at home in accordance with the teaching topics, the level of familiarity with educational aids, the motivation of the topics The topics of skill-workshop courses for online practice at home are educational and informative, as well as solutions such as providing classified educational videos, organizing an educational social network in corona conditions, planning to avoid interference with online educational classes, and allocating an educational budget for scholars.
Conclusion: In order to provide training materials, design teaching methods by the scholars themselves, continuous evaluation of scholars in online classes, having the educational content of skill books with sufficient richness, continuous feedback of the lecturer from scholars in the training sessions, etc., in order to improve the situation of teaching courses Workshop skills can be provided.
بادله، علیرضا (1396)، تأثیر محتوای الکترونیکی و تدریس به روش کارگاهی در یادگیری و یادداری درس ریاضی، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 10.22054
توهند، رضا، مرادی، علی، عزیزی، حمید (1396)، بررسی جایگاه تربیت بدنی در برنامه درسی مقطع ابتدایی و تاثیرآن بر یادگیری دانش‌پژوهان، دومین کنگره بین المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی
جعفرخاني، فاطمه(1397)، کاربرد نظريه فازي در ارزشيابي دروس مهارتي: توليد چندرسانهاي آموزشي، فناوري آموزش (فناوري و آموزش)
حکیمی، ویدا، ستاری، محمد (1399)، روش‌های تدرس تربیت بدنی در مدارس کشورهای مختلف در پاندومیک COVID-19، سومین همایش ملی دستاوردهای ورزش دانش‌پژوهی
خالدیان، امیر (1399)، افزایش اثربخشی آموزش‌های عالی مهارتی با ارائه روش‌های جدید آموزش دروس آزمایشگاهی و کارگاهی- مطالعه موردی رشته مهندسی برق
خالدیان، امیر (1399)، افزایش اثربخشی آموزش‌های عالی مهارتی با ارائه روش‌های جدید آموزش دروس آزمایشگاهی و کارگاهی- مطالعه موردی رشته مهندسی برق
رضائی، عباسعلی، زاهدی، محمد‌هادی (1397). نقش فن‌آوری‌های نوین در پیشرفت آموزش‌های الکترونیکی (با نگاهی به فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی داخل). نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(40)، 207-224.
رمضانی، علیرضا و کاشف، مجید (1396) تاثیر برنامه های تربیت بدنی بر آمادگی جسمانی و مهارت های ورزشی معلمان تربیت بدنی زن و مرد مناطق جغرافیایی ایران، پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره پنجم، شماره چهارم
زاهدی خطیر، رقیه (1399) استفاده از فضای مجازی و آموزش الکترونیکی (در ایام کرونایی) در سطح آموزش و پرورش، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره ایران
سراوانی، الناز، رحیم پور، منصور (1399) ارزیابی اثربخشی آموزش مجازی در دوران کرونا با تاکید بر دیدگاه مدرسان ابتدایی ناحیه 1 و 2 شهر زاهدان، نخستین کنفرانس ملی علوم شناخت و تعلیم و تربیت
سلطانی مقدم، نرجس، ثقه الاسلامی، علی، میرکاظمی، سیده عذرا (1399)، بررسی روش‌ها و وضعیت تدریس درس تربیت‌بدنی در مدارس ابتدایی استان خراسان جنوبی، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی
شریفی، محمد، فتح آبادی، جلیل، شکری، امید (1398) تجربۀ آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران: فراتحلیل اثربخشی آموزش الکترونیکی در مقایسه با آموزش حضوری، فصلنامه علمی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، دوره 7، شماره 1
شفیعی، مریم، صفری، مریم (1399) بررسی نقش آموزش مجازی مدرسان در پی شیوع ویروس کرونا، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در فرایندهای تعلیم و تربیت
طهماسبی، فرنگیس (1399) مدیریت آموزش به دانش‌آموزان درفضای مجازی در دوران شیوع کرونا، ششمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد سالم در بانک، بورس و بیمه
ظهیری، ساجده (1399) آموزش مجازی و راهکارهای بهبود آن، ششمین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران
غفوری فرد، منصور (1399) رونق آموزش مجازی در ایران: توان بالقوه‌ای که با ویروس کرونا شکوفا شد، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، جلد 20
فروزانفر، فرزانه و عبدالمالکی، مریم (1396) ارزشیابی گروهی در درس ریاضی، اولین کنفرانس آموزش و کاربرد ریاضی
کرامتی، محمدرضا، فاطمی صدر، منصوره سادات (1395) راهکارهای استفاده از فضای مجازی در تدریس و یادگیری موثر در آموزش، اولین کنفرانس بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روانشناسی
محمودی، لیلا، حیدرنژاد، سودا، عارفی، روحیه(1399)، ماهیت برگزاری کلاس درس تربیت بدنی در دوران شیوع بیماری کرونا، سومین همایش ملی دستاوردهای ورزش دانش‌پژوهی
میرانی، نرگس، جهانی، جعفر (1399) نقش آموزش مجازی در ارتقاء کیفیت یادگیری در فراگیران دارای نیازهای ویژه در دوران COVID19: یک مطالعه مروری روایی، دومین کنفرانس روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و مشاوره
نوذری پور، مجتیب (1398)، اهمیت درس تربیت بدنی در مدارس و شیوه‌های نوین تدریس آن، کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم ورزشی و تربیت بدنی در ایران و جهان اسلام
Ahmadpour Kasgari Z, Abedini Baltork M, Mansoori S. (2018). Efficacy of Electronic Versus Traditional Type of Metalinguistic Feedback in Correct Use of Prepositions: An Experimental Study, Interdiscip J Virtual Learn Med Sci. Online ahead of Print ; 9(4):e69552. doi: 10.5812/ijvlms.69552
Callister, R. R., & Love, M. S. (2016). A Comparison of Learning Outcomes in Skills-Based Courses: Online Versus Face-To-Face Formats. Decision Sciences Journal of Innovative Education, 14(2), 243–256
Jeong H, So W (2020) Difficulties of Online Physical Education Classes in Middle and High School and an Efficient Operation Plan to Address Them , International Journal of Environmental Research
Mian A, Khan SH. Medical education during pandemics: a UK perspective. BMC Medicine. 2020; 18(1):100
Moradi J , Azarkerdar Z (2019) , Investigating Motivational and Preventive Factors Influencing Schools Physical Education teaching , Journal of Research in Education , 10.22034/JIERA.2019.143488.1571
Rapanta Ch, Bottouri L, Goodyear P (2020) Online University Teaching During and After the Covid-19 Crisis: Refocusing Teacher Presence and Learning Activity , Postdigital Science and Education volume 2, pages923–945(2020)
Sajed AN, Amgain K. Corona Virus Disease(COVID-19) Outbreak and the Strategy for Prevention. Europasian Journal of Medical Sciences. 2020; 2(1): 1-4
Samei, M (2016). Investigating virtual personal fitness course alignment with national guidelines for online physical education.Ph.D thesis , Department of kinsiology and health, Georgia state University
Viner RM, Russell SJ, Croker H, Packer J, Ward J, Stansfield C, et al. School closure and management practices during coronavirus outbreaks including COVID-19: a rapid systematic review. The Lancet Child & Adolescent Health. 2020; 4(5): 397–404
Viner RM, Russell SJ, Croker H, Packer J, Ward J, Stansfield C, et al. School closure and management practices during coronavirus outbreaks including COVID-19: a rapid systematic review. The Lancet Child & Adolescent Health. 2020; 4(5): 397–404
Weeden, K A., and Cornwell B (2020). “The Mall-World Network of College Classes: Implications for Epidemic Spread on a University Campus.” Sociological Science 7: 222-241
Hamidreza Jalili*1 | Ali ghanbari2 | Hamid Khajebayati3
1. Corresponding author،Assistant Professor of Education in Qom Province. . E-mail: dr.hr.jalili@gmail.com
2. Education teacher trainer of Qom province. E-mail: alighanbari1991@yahoo.com
3. Assistant Professor of Education in Qom Province. . E-mail: hamidkhaje@gmail.com
Article Info | ABSTRACT |
Article type: Research Article
Article history: Received 29 November 2024 Revised 9 January 2025 Accepted 10 January 2025 Published 14 January 2025
Keywords: Skill-workshop courses, Physical education, Corona era. |
Objective: The aim of the current research was to investigate the effective methods of teaching physical education skill-workshop courses in the Corona era. Therefore, the research method is applied in terms of purpose and mixed in terms of data collection method. The tools of data collection are interviews and questionnaires. Methods: This research is of a mixed type in terms of the certainty of information, which is in the qualitative stage of a fundamental (exploratory) type. In the first stage, the research is qualitative and the data collection method is interview. In the quantitative stage, the research method is descriptive-survey and the method of collecting information is a questionnaire. In the qualitative phase, the statistical population is educational experts and physical education professors with at least 10 years of work experience, and in the quantitative phase, all the physical education professors in Qom province in 2019 (350 people), the sample size in the qualitative phase is theoretically sufficient (about 20 Also, the sample size in the quantitative stage was determined based on Morgan's table (184 people), the sampling method was purposeful in the qualitative stage and random in the quantitative stage. The tool for collecting information is a researcher-made questionnaire. First, based on a qualitative approach, an interview of educational experts and physical education professors in Qom province is conducted, and a questionnaire is designed based on them. Results: Finally, the conclusion has been reached that the weak point of teaching skill-workshop courses in physical education in the era of Corona is things such as the up-to-date equipment and facilities of the workshop, practicing lessons at home in accordance with the teaching topics, the level of familiarity with educational aids, the motivation of the topics The topics of skill-workshop courses for online practice at home are educational and informative, as well as solutions such as providing classified educational videos, organizing an educational social network in corona conditions, planning to avoid interference with online educational classes, and allocating an educational budget for scholars. Conclusion: In order to provide training materials, design teaching methods by the scholars themselves, continuous evaluation of scholars in online classes, having the educational content of skill books with sufficient richness, continuous feedback of the lecturer from scholars in the training sessions, etc., in order to improve the situation of teaching courses Workshop skills can be provided.
|
© The Author(s). Publisher: Gorgan Branch, Islamic Azad University.
| |
بررسی راهکارهای موثر آموزش دروس مهارتی_کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا
حمیدرضا جلیلی* 1 | علی قنبری 2 | حمیدخواجه بیاتی3
1.نویسنده مسئول، استادیارمعلم آموزش وپرورش استان قم . رایانامه: dr.hr.jalili@gmail.com
2. مربی معلم آموزش وپرورش استان قم . رایانامه: alighanbari1991@yahoo.com
3. استادیارمعلم آموزش وپرورش استان قم . رایانامه: hamidkhaje@gmail.com
اطلاعات مقاله | چکیده |
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
تاریخ دریافت: 8/9/1403 تاریخ بازنگری: 20/10/1403 تاریخ پذیرش: 21/10/1403 تاریخ انتشار: 25/10/1403
کلیدواژه‌ها: دروس مهارتی- کارگاهی، تربیت بدنی، دوران کرونا |
هدف: هدف از پژوهش حاضر، بررسی راهکارهای موثر آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا بوده است. روش پژوهش: روش تحقیق از نوع روش تحقیق آمیخته و از نوع طرح تحقیق اکتشافی بود. در بخش کیفی هجده مصاحبه نیمهساختاریافته عمیق انجام شد. برای تجزیه و تحلیل مصاحبهها از روش کدگذاری و مقولهبندی دادهها مبتنی بر نظریه زمینهای به روش رویکرد برآینده و یا گلیزری استفاده و سه بعد ساختاری، فردی و محیطی مشخص شد. جامعه بخش کمی، متخصصان حوزه توانبخشی ورزشی، مربیان، مدیران و ورزشکاران حرفهای در رشتههای مختلف شامل 242 نفر (52 نفر زن و 190 نفر مرد) بود. روایی محتوایی و صوری توسط 5 عضو هیات علمی علوم ورزشی با انجام اصلاحات تایید شد و ضريب آلفاي کرونباخ 87/0 نشان از پایایی بالای پرسشنامه است. یافتهها: در نهایت این نتیجه حاصل شده است که نقطه ضعف آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا مواردی از قبیل به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه، تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس، میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی، انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی وگویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل می‌باشند. نتیجهگیری: همچنین راهکارهایی از قبیل ارائه فیلم‌های آموزشی طبقه بندی شده آموزشی، سازمان دهی شبکه اجتماعی آموزشی در شرایط کرونایی، برنامه ریزی جهت عدم تداخل کلاس‌های آنلاین آموزشی، تخصیص بودجه آموزشی برای دانش‌پژوهان جهت تهیه وسایل تمرینی، طراحی روش‌های تدریس دروس توسط خود دانش‌پژوهان، ارزشیابی مستمر دانش پژوهان در کلاس‌های آنلاین، برخورداری محتوای آموزشی کتب مهارتی از غنای کافی، بازخورد گرفتن پیوسته مدرس از دانش‌پژوهان در جلسات آموزش و .... در راستای بهبود وضعیت آموزش دروس مهارتی کارگاهی می‌توان ارائه داد.
|
استناد: جلیلی، حمیدرضا؛ قنبری، علی و خواجه بیاتی، حمید (1403). بررسی راهکارهای موثر آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا، جهش، 2 (3)، 68-53.
ناشر: واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی. © نویسندگان.
| |
مقدمه
شیوع ویروس کرونا در اواخر سال 2019 و اوج‌گیری آن در سال 2020، چالش‌های بی‌سابقه‌ای را برای جوامع انسانی به‌ویژه در حوزه‌های آموزش و پرورش ایجاد کرد. تعطیلی گسترده مراکز آموزشی و اعمال محدودیت‌های اجتماعی، آموزش سنتی را با وقفه‌های جدی مواجه ساخت و ضرورت استفاده از شیوه‌های نوین آموزشی مانند آموزش مجازی را برجسته کرد. این تحولات نیازمند بازنگری عمیق در ساختارهای آموزشی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به‌عنوان ابزاری اساسی برای تداوم آموزش بوده است. آموزش مجازی به‌عنوان جایگزینی برای آموزش حضوری، مزایا و معایب خاص خود را دارد. از مزایای آن می‌توان به دسترسی گسترده، کاهش محدودیت‌های مکانی و زمانی، و امکان استفاده از ابزارهای چندرسانه‌ای اشاره کرد. اما دروس مهارتی و کارگاهی، به‌ویژه در حوزه تربیت‌بدنی، با ویژگی‌های عملی و نیاز به فضای فیزیکی، چالش‌های بیشتری را تجربه کرده‌اند. این دروس، که معمولاً به تعامل فیزیکی، تجهیزات تخصصی، و محیط‌های آموزشی واقعی نیاز دارند، در بستر آموزش مجازی با مشکلاتی همچون فقدان زیرساخت‌های مناسب، ضعف در توزیع منابع آموزشی دیجیتال، و نبود آمادگی مدرسین مواجه بوده‌اند (احمدپور و همکاران، 2018).
شرایط تحول در دنیای معاصر آن چنان پرشتاب است که در عرصه ی علم، دانش و فن آوری هر روز ناظر تغییرات و تحولات سریعی هستیم به گونه ای که متاثر از این تغییرات سریع، ماهیت مشاغل دستخوش تغییر گردید و به تبع آن روند نوع تقاضا برای نیروی انسانی مورد نیاز را جهت اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی کشورها نیز تحت تاثیر قرار داده است. در نتیجه ظهور و پیدایش شرایط نوین و در حال تغییر، بازار کار این کشورها نیز در مقاطع مختلف زمانی تقاضای مختلف و متنوعی از نیروی انسانی ماهر مورد نیاز را طلب می‌کند. در همین زمینه، پاسخ گویی مناسب و منطقی به نیازهای در حال تغییر بازار کار، بر عهده ی موسسات و سازمان‌های آموزشی است که رسالت آماده سازی افراد را برای تطبیق و هم نوایی با شرایط جدید بر عهده دارند. از سازمان‌های آموزشی در کشور ما که در زمینه ی نیل به این مهم، قادر است نقش محوری ایفا کند، سازمان آموزش دروس مهارتی-کارگاهی می‌باشد، که تمامی اهتمام خود را به منظور پاسخ گویی به نیازهای علوم جدید از طریق تربیت و آموزش نیروی انسانی معطوف و متمرکزکرده است(توهند و همکاران، 1396) .در اوایل نظام‌های مهارتی-کارگاهی اغلب به منظور تربیت نیروی کار مورد نیاز موسسات اقتصادی و یا آموزش مهارت‌های سطح پایین شغلی پایه گذاری شده بودند. اما در حال حاضر نیروهای قدرتمند اقتصادی به دلیل سیاست‌های جهانی شدن بازار و رشد و توسعه ی سریع سیستم‌های اطلاع رسانی تاکید زیادی بر توسعه ی کیفی و انعطاف پذیر بودن نظام‌های آموزش دروس مهارتی-کارگاهی دارند (خالدیان، 1399).
آموزش‌های مهارتی-کارگاهی هم مهارت‌های خاص مورد نیاز صنعت و هم مهارت‌های عمومی بازار کار را فراهم می‌سازد. این نوع آموزش‌ها هم چنین برای شاغلینی که به دلیل تغییرات تکنولوژی دچار کاهش کارایی می‌شوند امکان به روز شدن و تکمیل مهارت را فراهم می‌کند. لذا به این نوع آموزش‌ها به عنوان ابزاری برای مقابله با بی کاری بالاخص بی کاری ساختاری که ناشی از تغییرات در اقتصاد جهانی می‌باشد، نگریسته می‌شود (محمودیان و همکاران، 1399) . کلید وضعیت آموزش دروس مهارتی-کارگاهی در ایجاد فرصت‌های یادگیری است که از طریق آن هنرجویان می‌توانند در ضمن کار، با تلفیق تئوری و عمل، مشاهده ی عمل و کاربرد روش‌های یادگیری در عمل، توانایی یادگیری خود را افزایش دهند و آنچه را آموخته اند برای ایجاد تغییر در عمل کارشان مورد استفاده قرار دهند (نوذری پور، 1398) .آموزش دروس مهارتی-کارگاهی ابزار مهمی‌برای بهبود پویایی، انطباق پذیری و بهره وری نیروی کار است، به همین دلیل در افزایش توان رقابت بنگاه‌های اقتصادی، صنعتی وتولیدی نقش داشته و زمینه ی کاهش عدم توازن در بازار کار را فراهم می‌سازد. این آموزش‌ها (مهارتی-کارگاهی) در صورتی که متناسب با نیاز صنعت و بازار کار اجرا شود ،با بالا بردن بهره وری تولید را افزایش می‌دهد و از این طریق به رشد و توسعه اقتصادی کمک خواهد کرد (محمودیان و همکاران، 1399) . آموزش‌های مهارتی-کارگاهی از کارکردها و قابلیت‌های اقتصادی مهمی‌برخوردار هستند و بر توسعه ی اقتصادی از حیث تربیت و تامین نیروی انسانی ماهر و کارآمد مستقیما تاثیر می‌گذارند. امروزه نقش نیروی انسانی ماهر در توسعه ی اقتصادی و صنعتی کشورها واقعیتی انکار ناپذیر است.از پایان دهه ی 1970 میلادی به بعد، عامل انسانی در توسعه ی صنعتی اهمیت بسیاری یافته است. رابطه ی مثبت بین سرمایه ی انسانی به عنوان دانش با رشد و توسعه ی اقتصادی، از حمایت پایه گذار و پدر علم اقتصاد یعنی آدام اسمیت1 برخوردار بوده و تقریبا در دهه ی 1960 میلادی نظریه ی سرمایه انسانی از طرف دو اقتصاد دان برنده ی جایزه ی نوبل شولتز و بکر و هم چنین مینسر که هریک به طور مستقل یک الگوی سرمایه انسانی ارائه دادند تقویت گردید (سلطانی مقدم و همکاران، 1399) .
رشد سریع تحولات علمی و تکنولوژیک، آموزش‌های مهارتی را در فرایند آموزش به ابزاری بسیار مهم تبدیل کرده است که در مردمی‌کردن توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی سهیم است. این آموزش‌ها به افراد اجازه می‌دهد تا خویش را به عنوان عضو مفیدی از جامعه پرورش دهند و هم زمان با این امر پیش نیاز اساسی را برای ادامه تحصیل فراهم می‌کند. مراکز آموزش دروس مهارتی-کارگاهی به عنوان موسساتی در کشور ایران که دارای قدمت زیادی هستند، در مهارت سازی و اشاعه مهارت‌های فنی مورد نیاز بازار کار اهمیت زیادی دارند. وظیفه این موسسات تربیت نیروی کار متخصص و ماهر و متناسب با نیاز بخش‌های مختلف تولیدی و خدماتی کشور می‌باشد. لذا لزوم بازبینی و تجدید نظر در برنامه‌های آموزشی، مراکز آموزشی خصوصا مراکز مهارتی-کارگاهی همگام با پیشرفت تکنولوژی ضروری می‌باشد و دولت باید در جهت ارتقا سطح کیفی آموزش این مراکز سرمایه گذاری کند، زیرا آموزش‌های مهارتی-کارگاهی می‌تواند به طور مستقیم بر توسعه کشور تاثیر گذارند، به این دلیل است که آموزش‌ها در این موسسات باید دارای انعطاف پذیری باشند تا بتوانند با سرعت با تحولات جهان و صنعت همگام باشند. ایران در سال‌های اخیر با مشکلاتی در زمینه اشتغال فارغ التحصیلان مهارتی-کارگاهی مواجه بوده که عمده آنها به دلیل عدم آموزش مناسب این فارغ التحصیلان در هر دو بعد نظری و عملی بوده است. تحقیقات نشان داده که کم بودن نیروی انسانی متخصص به عنوان مربی، به روز نبودن و قدیمی بودن مهارت مربیان، مناسب نبودن مهارت و دانش مربیان با نیاز رشتههای صنعتی، عدم استفاده مربیان مراکز از دوره‌های باز آموزی به خاطر کیفیت پایین دوره‌ها نداشتن تشکلی به نام گروه‌های آموزشی برا ی نشست و تبادل نظر مربیان هم رشته از مشکلات اساسی مهارتی-کارگاهی بوده است (رمضانی و کاشف، 1396).
مطالعات قبلی نشان داده‌اند که سیستم‌های آموزشی در ایران پیش از شیوع کرونا نیز با چالش‌هایی در زمینه هوشمندسازی و توسعه آموزش مجازی مواجه بودند (غفوری‌فرد، 1399). با آغاز بحران کرونا، این کاستی‌ها بیشتر آشکار شد و آموزش مجازی به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل گشت. در این میان، حوزه تربیت‌بدنی به دلیل ماهیت عملی و حرکتی دروس خود، بیش از سایر حوزه‌ها تحت تأثیر قرار گرفت. گزارش یونسکو در سال 2020 نشان می‌دهد که بیش از 89 درصد دانش‌آموزان جهان در 188 کشور، از حضور در مراکز آموزشی محروم شدند (مایان و خان، 2020). این مسئله نشان‌دهنده ضرورت یافتن راهکارهایی برای حفظ کیفیت آموزش در شرایط بحرانی است. هدف اصلی این پژوهش، ارائه راهکارهای مؤثر برای ارتقای کیفیت آموزش دروس مهارتی-کارگاهی تربیت‌بدنی در دوران کرونا است. این تحقیق تلاش می‌کند ضمن بررسی مزایا و محدودیت‌های آموزش مجازی در این حوزه، رویکردهایی عملی و کاربردی برای غلبه بر چالش‌های موجود پیشنهاد دهد. از آنجا که دروس مهارتی و کارگاهی نقش مهمی در تحقق اهداف آموزشی دارند، کیفیت ارائه این دروس به‌ویژه در شرایط بحرانی نظیر همه‌گیری کرونا، از اهمیت مضاعفی برخوردار است. پرسش اصلی این تحقیق این است: «در راستای آموزش دروس مهارتی-کارگاهی تربیت‌بدنی در دوران کرونا، چه راهکارهای مؤثری می‌توان ارائه داد؟
روششناسی پژوهش
این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش گردآوری اطلاعات، از نوع آمیخته (کیفی و کمی) است. ابزار گردآوری دادهها شامل مصاحبه و پرسشنامه می‌باشد. در مرحله کیفی، تحقیق از نوع بنیادی (اکتشافی) بوده و اطلاعات از طریق مصاحبه جمع‌آوری شده است. در مرحله کمی، تحقیق توصیفی-پیمایشی است و دادهها با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده‌اند.
جامعه آماری پژوهش در مرحله کیفی شامل خبرگان آموزشی و اساتید تربیت‌بدنی با حداقل 10 سال سابقه کاری و در مرحله کمی شامل کلیه اساتید تربیت‌بدنی استان قم در سال 1399 (350 نفر) می‌باشد. حجم نمونه در مرحله کیفی بر اساس کفایت نظری، 20 نفر از خبرگان انتخاب شده‌اند. حجم نمونه در مرحله کمیبا استفاده از جدول کرجسی و مورگان، 184 نفر تعیین گردیده است.
ابزار گردآوری اطلاعات در مرحله کیفی مصاحبه نیمهساختاریافته با خبرگان تربیت‌بدنی و در مرحله کمی پرسشنامه محقق‌ساخته که بر اساس نتایج مرحله کیفی طراحی شده است.روایی محتوایی با استفاده از نسبت روایی محتوا (CVR) و شاخص روایی محتوا (CVI) بررسی شد. حداقل مقدار قابل‌قبول برای CVR برابر با 0.75 و برای CVI برابر با 0.79 بود. کلیه مقادیر به ترتیب بالاتر از این حد بودند. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ بر روی 30 نمونه، پایایی 0.716 تأیید شد.
روش تجزیه و تحلیل دادهها توصیف دادهها با استفاده از جداول و نمودارهای فراوانی، شاخص‌های مرکزی (مانند میانگین) و شاخص‌های پراکندگی (مانند انحراف معیار) و تحلیل استنباطی با استفاده از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع دادهها و کلیه تجزیه‌وتحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 انجام شد.
یافتههای پژوهش
در جدول 1 یافتههای توصیفی حاصل از متغیرهای پژوهش ارائه شده است :
جدول 1. شاخص‌های توصیفی برای متغیرهای پژوهش
متغیرهای تحقیق | میانگین | انحراف استاندارد | واریانس | چولگی | کشیدگی |
به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه | 2.57 | 2.04 | 4.16 | 0.489 | 0.367 |
تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس | 2.72 | 2.18 | 7.40 | 0.410 | 0.254 |
میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی | 3.03 | 2.12 | 4.49 | 0.438 | 0.318 |
انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی | 2.64 | 2.09 | 4.37 | 0.454 | 0.337 |
گویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل | 2.61 | 2.84 | 8.06 | 0.464 | 0.354 |
افزایش‌اعتمادبه‌نفس‌انجام‌سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی درمنزل‌به‌دور ازاستاد | 3.26 | 2.10 | 4.41 | 0.446 | 0.296 |
استفاده ابتکاری از وسایل موجود در خانه در شرایط کرونایی برای تمرین | 3.88 | 2.11 | 4.45 | 0.473 | 0.341 |
افزایش خلاقیت ذهنی به دلیل انجام سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی در منزل به دور از استاد | 3.97 | 3.09 | 9.54 | 0.431 | 0.367 |
بهبود روحیه تعاون به دلیل انجام سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی در منزل به دور از استاد | 3.86 | 3.12 | 9.73 | 0.419 | 0.379 |
آموزش‌های رسانه ای دروس مهارتی- کارگاهی در شرایط کرونایی | 3.84 | 3.10 | 9.61 | 0.454 | 0.342 |
ارائه‌فیلم‌های‌آموزشی‌طبقه‌بندی‌شده‌آموزش‌دروس‌مهارتی-کارگاهی‌درشرایط‌کرونایی | 3.89 | 2.11 | 4.45 | 0.465 | 0.348 |
سازمان دهی شبکه اجتماعی آموزش دروس مهارتی- کارگاهی در شرایط کرونایی | 3.53 | 2.37 | 5.62 | 0.495 | 0.471 |
تخصیص بودجه‌های آموزشی برای دانش‌پژوهان جهت تهیه وسایل تمرینی در شرایط کرونایی | 3.67 | 2.46 | 6.05 | 0.439 | 0.422 |
برنامه ریزی جهت عدم تداخل کلاس‌های آنلاین آموزش دروس در شرایط کرونایی | 3.26 | 2.69 | 7.24 | 0.477 | 0.463 |
استفاده از طرح تعاون جهت حضور هر دانشجو در کارگاه شهر سکونت خود در شرایط کرونایی | 3.41 | 2.53 | 6.40 | 0.481 | 0.473 |
توانایی فنی مدرس در کلاس‌های آنلاین آموزش دروس در شرایط کرونایی | 3.49 | 2.27 | 5.15 | 0.493 | 0.484 |
نوآوری‌های مدرس در کلاس‌های آنلاین آموزش دروس در شرایط کرونایی | 3.34 | 2.48 | 6.15 | 0.481 | 0.472 |
ارزشیابی مستمر دانش پژوهان در کلاس‌های آنلاین در شرایط کرونایی | 3.48 | 2.67 | 7.13 | 0.443 | 0.429 |
آموزش عملی دروس مهارتی کارگاهی در شرایط کرونایی مبتنی بر وبینار | 3.32 | 2.59 | 6.71 | 0.457 | 0.450 |
برخورداری محتوای آموزشی کتب کارگاهی مهارتی تربیت بدنی از غنای کافی | 3.94 | 2.22 | 4.93 | 0.471 | 0.464 |
طراحی روش‌های تدریس دروس مهارتی – کارگاهی توسط خود دانش‌پژوهان | 3.81 | 2.51 | 6.30 | 0.481 | 0.473 |
بازخورد گرفتن پیوسته مدرس از دانش‌پژوهان در جلسات آموزش دروس | 3.62 | 2.39 | 5.71 | 0.492 | 0.483 |
میانگین و انحراف استاندارد هر یک از متغیرهای تحقیق در ستون دوم و سوم مشاهده می‌گردد و دو ستون آخر شامل چولگی و کشیدگی می‌باشند، کمتر بودن مقادیر این شاخص‌ها از 5/0 نرمال بودن مشاهدات را تائید می‌کند. به كارگيري آزمون‌های پارامتری مستلزم برقراري شرايطي است از جمله اينكه توزيع جامعه مورد بررسي مي‌بايست نرمال باشد. اگر اين شرايط كمي مخدوش شوند به شرط آنكه اولاً حجم نمونه خيلي کم و ثانيا ً داراي مقادير پرت نباشند، قابل اغماض است ولي اگر بررسي‌هاي اوليه بيان‌گر آن باشد كه فرض‌هاي مدل به شدت مختل است، مي‌توان از آزمون‌هاي جايگزين ناپارامتري استفاده كرد. با توجه به بزرگ بودن حجم نمونه (بزرگتر از 30) مي‌توان طبق قضيه حد مركزي، توزيع ميانگين نمونه را نرمال فرض نمود و از آزمون پارامتريك استفاده كرد.
سئوال اول از این قرار است که آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا دارای چه نقاط ضعفی می‌باشد؟
جدول 2. آزمون تی مولفه‌ها مبنی بر پاسخ به سئوال اول
متغیر | وضعیت موجود | وضعیت مطلوب | سطح معنی داری |
به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه | 3 | 2.57 | 004/0 |
تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس | 3 | 2.72 | 003/0 |
میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی | 3 | 3.03 | 004/0 |
انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی | 3 | 2.64 | 0.003 |
گویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل | 3 | 2.61 | 0.002 |
وضعیت موجود به لحاظ به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه، تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس، میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی، انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی وگویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل از وضعیت مطلوب به طور معناداری در وضعیت پایین تری قرار دارد. بنابراین از نقاط ضعف تدریس دروس مهارتی کارگاهی تلقی می‌گردد و نیاز به بررسی جدی در این زمینه احساس می‌شود.
سئوال دوم از این قرار است که وضعیت آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا به چه صورت می‌باشد؟
جدول 3. آزمون تی مولفه‌ها مبتنی بر پاسخ به سئوال دوم
متغیر | وضعیت موجود | وضعیت مطلوب | سطح معنی داری |
به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه | 3 | 2.57 | 004/0 |
تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس | 3 | 2.72 | 003/0 |
میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی | 3 | 3.03 | 004/0 |
انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی | 3 | 2.64 | 0.003 |
گویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل | 3 | 2.61 | 0.002 |
افزایش اعتماد به نفس انجام سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی در منزل به دور از استاد | 3 | 3.26 | 0.004 |
استفاده ابتکاری از وسایل موجود در خانه در شرایط کرونایی برای تمرین | 3 | 3.88 | 0.001 |
افزایش خلاقیت ذهنی به دلیل انجام سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی در منزل به دور از استاد | 3 | 3.97 | 0.002 |
بهبود روحیه تعاون به دلیل انجام سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی در منزل به دور از استاد | 3 | 3.86 | 0.001 |
آموزش‌های رسانه ای دروس مهارتی- کارگاهی در شرایط کرونایی | 3 | 3.84 | 0.003 |
ارائه فیلم‌های آموزشی طبقه بندی شده آموزش دروس مهارتی- کارگاهی در شرایط کرونایی | 3 | 3.89 | 0.001 |
سازمان دهی شبکه اجتماعی آموزش دروس مهارتی- کارگاهی در شرایط کرونایی | 3 | 3.53 | 0.000 |
تخصیص بودجه‌های آموزشی برای دانش‌پژوهان جهت تهیه وسایل تمرینی در شرایط کرونایی | 3 | 3.67 | 0.001 |
برنامه ریزی جهت عدم تداخل کلاس‌های آنلاین آموزش دروس در شرایط کرونایی | 3 | 3.26 | 0.002 |
استفاده از طرح تعاون جهت حضور هر دانشجو در کارگاه شهر سکونت خود در شرایط کرونایی | 3 | 3.41 | 0.003 |
توانایی فنی مدرس در کلاس‌های آنلاین آموزش دروس در شرایط کرونایی | 3 | 3.49 | 0.001 |
نوآوری‌های مدرس در کلاس‌های آنلاین آموزش دروس در شرایط کرونایی | 3 | 3.34 | 0.003 |
ارزشیابی مستمر دانش پژوهان در کلاس‌های آنلاین در شرایط کرونایی | 3 | 3.48 | 0.001 |
آموزش عملی دروس مهارتی کارگاهی در شرایط کرونایی مبتنی بر وبینار | 3 | 3.32 | 0.000 |
برخورداری محتوای آموزشی کتب کارگاهی مهارتی تربیت بدنی از غنای کافی | 3 | 3.94 | 0.000 |
طراحی روش‌های تدریس دروس مهارتی – کارگاهی توسط خود دانش‌پژوهان | 3 | 3.81 | 0.000 |
بازخورد گرفتن پیوسته مدرس از دانش‌پژوهان در جلسات آموزش دروس | 3 | 3.62 | 0.000 |
وضعیت موجود به لحاظ به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه، تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس، میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی، انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی وگویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل از وضعیت مطلوب به طور معناداری در وضعیت پایین تری قرار دارد. بنابراین از نقاط ضعف تدریس دروس مهارتی کارگاهی تلقی می‌گردد و نیاز به بررسی جدی در این زمینه احساس می‌شود و پیرامون اثربخشی راهکارها نیز همان طور که ملاحظه می‌گردد وضعیت موجود از وضعیت مطلوب بالاتر است بنابراین تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین راهکارهای موثر آموزش دروس مهارتی- کارگاهی تربیت بدنی در دوران کرونا به صورت الگوی ذیل ارائه می‌گردند :
شکل 1- الگوی مفهومی پژوهش
بحث و نتیجه گیری
طبق تجزیه و تحلیل‌های مطروحه مشخص گردید، وضعیت موجود به لحاظ به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه، تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس، میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی، انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی وگویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل از وضعیت مطلوب به طور معناداری در وضعیت پایین تری قرار دارد. بنابراین از نقاط ضعف تدریس دروس مهارتی کارگاهی تلقی می‌گردد و نیاز به بررسی جدی در این زمینه احساس می‌شود. طهماسبی (1399) در پژوهشی تحت عنوان مدیریت آموزش به دانش‌آموزان درفضای مجازی در دوران شیوع کرونا به این نتیجه دست یافته است که وسایل و امکانات آموزشی مجازی در شرایط کرونایی آن گونه که باید به روز نبوده و میزان آشنایی دانش‌آموزان با وسایل کمک آموزشی برای تدریس مجازی در حد مطلوبی نبوده است که همسو با پژوهش حاضر می‌باشد. همچنین ظهیری (1399) در پژوهشی تحت عنوان آموزش مجازی و راهکارهای بهبود آن به این نتیجه دست یافته است که وسایل و امکانات آموزشی مجازی در شرایط کرونایی آن گونه که باید به روز نبوده که همسو با پژوهش حاضر می‌باشد. کرامتی و فاطمی (1395) در پژوهشی تحت عنوان راهکارهای استفاده از فضای مجازی در تدریس و یادگیری موثر در آموزش به این نتیجه دست یافته است که مهم ترین موانع به ترتیب اهمیت، نبود امکانات فنی مناسب، عدم زیر ساختهای آموزشی و شناخت ناکافی اساتید به دست آمد که همسو با پژوهش حاضر می‌باشد. راپانتا و همکاران (2020) در پژوهشی تحت عنوان آموزش آنلاین دانشگاه‌ها در طی بحران Covid-19: در دروس کارگاهی به این نتیجه دست یافته است که بهبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، بهبود سواد مجازی مدرسان در دوره‌های ضمن خدمت برای تولید محتوای آموزشی کارگاهی جذاب، می‌توانند از مهمترین راهکارهای افزایش بازدهی کلاس‌های آموزشی کارگاهی باشند که همسو با پژوهش حاضر می‌باشد. واینر و همکاران (2019) در پژوهشی تحت عنوان تعطیلی مدارس و مدیریت مجازی آنها در طی شیوع ویروس کرونا به این نتیجه دست یافته است که ارزشیابی پیوسته دانش‌آموزان یکی از راهکارهای موثر در این زمینه می‌باشد که همسو با پژوهش حاضر می‌باشد.
میرانی و همکاران (1399) در پژوهشی تحت عنوان کرونا و چالش‌های آموزش مجازی در ایران به این نتیجه دست یافته اند که آموزش مجازی در ایران به دلیل آنکه تا قبل از بحران کرونا به صورت جدی دنبال نشده بود و زیرساخت‌های آن نیز فراهم نبود، در طراحی و اجرا با چالش‌های اساسی روبه رو شده است که موفقیت آن را کمرنگ می‌کند. از سویی دیگر، بحران کرونا می‌تواند فرصتی برای شناسایی ضعف‌ها، کمبودها و نقص‌های زیرساختی در این زمینه و نمایان ساختن عدم توازن در توزیع زیرساخت‌های مورد نیاز در بخش اینترنت و شبکه‌های تلویزیونی به خصوص در مناطق دور از دسترس و محروم و شناسایی این کمبودها و تلاش در جهت بر طرف کردن آنها باشد و این به مثابه رشد و تعالی در این زمینه و جنبه مثبت شرایط به وجود آمده و خود نقطه آغازی برای تداوم و ارتقاء کیفیت بحث آموزش مجازی در آینده است. طهماسبی (1399) در پژوهشی تحت عنوان مدیریت آموزش به دانش‌آموزان درفضای مجازی در دوران شیوع کرونا به این نتیجه دست یافته است که فاکتور‌های مورد بحث ارتباط عمیق و غیر قابل اجتنابی با هم دارند و رابطه معنا داری بین داده‌های پژوهش وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده می‌توان گفت نظرات پژوهشگران رشته مدیریت آموزشی پیرامون مقوله‌های ارایه شده در این رابطه کاملا صحیح و مبتنی بر واقعیت است. از این رو پیشنهاد می‌شود مباحث آموزش از راه دور و فرایند یاددهی ویادگیری در مراکز آموزش عالی و تحصیلات تکمیلی مطرح گردد.
غفوری فرد (1399) در پژوهشی تحت عنوان رونق آموزش مجازی در ایران: توان بالقوه‌ای که با ویروس کرونا شکوفا شد به این نتیجه دست یافته است که اگر چه پاندمی کرونا، مشکلات زیادی بر تمام شاخص‌های جامعه از جمله سلامت مردم تحمیل کرد، اما منجر به شکوفایی برخی قابلیت‌ها در کشور شد که از جمله آن می‌توان به فراگیر شدن و رونق یافتن آموزش مجازی در سراسر کشور اشاره کرد. به نظر می‌رسد که آموزش مجازی در کشور ما وارد یک فاز جدیدی شده و توجه بیشتری به آموزش‌های مجازی معطوف شده است. از طرف دیگر، مسؤولین امر نیز بیش از پیش بر اهمیت آموزش از راه دور و آموزش‌های مبتنی بر یادگیری الکترونیکی واقف شده‌اند. بنابراین انتظار می‌رود که با توسعه زیرساخت‌های لازم از قبیل توسعه شبکه سراسری اینترنت و افزایش سرعت آن، تولید نرم‌افزارهای آموزشی تعامل محور، و استفاده از تجارب کسب شده در این پاندمی شاهد رونق روزافزون آموزش مجازی در کشور باشیم و حتی بعد از پایان یافتن شیوع کرونا، این نوع آموزش در کنار آموزش حضوری تداوم داشته باشد. ظهیری (1399) در پژوهشی تحت عنوان آموزش مجازی و راهکارهای بهبود آن به این نتیجه دست یافته است که با توجه به تاریخچه معاصر آمورش، مشخص می‌شود که فراز و نشیب‌ها و تغییرات بر آموزش و یاددهی وارد شده که با گسترش و توسعه فناوری اطلاعات و بحران‌ها و مشکلات گوناگون، آمورش سنتی پاسخگو نیست و نیاز به آموزش مجازی و الکترونیکی روز به روز گسترش پیدا می‌کرد. برای گرد آوری دادهها و تکمیل اطلاعات از منابع کتابخانه ای و سایر مقالات و پژوهش‌ها کمک گرفته شده است. در این مقاله سعی شده با بررسی آمورش مجازی، و انواع و روش‌های آن، به بررسی و تحلیل معایب و مزایای آن بپردازیم. سپس با مطرح کردن اصول آموزش مجازی، راه کارهایی را برای بهبود و پیشرفت آموزش مجازی برای برطرف کردن نیازهای آموزشی دانش‌آموزان و دانشجوین مطرح کرده ایم. به امید روزی که مدرسان و اساتید بزرگوار با به کارگیری و توجه به این اصول و راه کارها تاثیر بسیاری بر بهبود آموزش مجازی و پیشرفت فراگیران داشته باشند
جئونگ و سو2 (2020) در پژوهشی تحت عنوان موفقیت کلاس‌های آنلاین تربیت بدنی در مدارس و ارائه یک برنامه عملی برای آنها به این نتیجه دست یافته‌است که ورزش‌هاي مورد پذيرش دختران و پسران که از طریق کلاس‌هاي مجازی تربیت بدنی به آنها آموزش داده می‌شود به لحاظ ترتیب اهمیت برای آنها متفاوت بوده و دختران بیشتر به ورزش‌های بسکتبال، والیبال، تنیس و بدمینتون علاقه نشان می‌دهند در صورتی که پسرها بیشتر به فوتبال، والیبال و بسکتبال و تنیس اهمیت می‌دهند. راپانتا و همکاران 3(2020) در پژوهشی تحت عنوان آموزش آنلاین دانشگاه‌ها در طی بحران Covid-19: در دروس کارگاهی به این نتیجه دست یافته است که بهبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، استفاده از واقعیت‌های 4بعدی، بهبود سواد مجازی مدرسان در دوره‌های ضمن خدمت برای تولید محتوای آموزشی کارگاهی جذاب، تعامل آنلاین مدرس با دانش‌آموز می‌توانند از مهمترین راهکارهای افزایش بازدهی کلاس‌های آموزشی کارگاهی باشند. سامی4(2020) در پژوهشی تحت عنوان برگزاری کارگاه‌های آموزشی مجازی در شرایط کرونا به این نتیجه دست یافته است که کارگاه‌های آموزش مجازی باید بصورت پرشور و نشاط اور برگزار شود تا پویایی کارگاه‌های آموزشی حضوری را شبیه سازی نماید و دانشجویان بتوانند با قراردادن خود در شرایط کارگاهی، به خوبی مهارت مورد نظر را تمرین و فرا گیرند. واینر و همکاران (2019) در پژوهشی تحت عنوان تعطیلی مدارس و مدیریت مجازی آنها در طی شیوع ویروس کرونا به این نتیجه دست یافته است که برای این که آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان در طول دوره فاصله‌گذاری اجتماعی دچار وقفه نشود و برنامه‌های درسی طبق برنامه از قبل مشخص شده، تداوم داشته باشد راهکارهای مختلفی ارائه شد از جمله پرسش و پاسخ‌های آنلاین، افزایش پهنای باند اینترنت، آموزش به مدرسان و دانش‌آموزان.
طبق تجزیه و تحلیل‌های مطروحه مشخص گردید، وضعیت موجود به لحاظ به روز بودن وسایل و امکانات کارگاه، تمرین دروس در منزل منطبق بر سرفصل‌های تدریس، میزان آشنایی با وسایل کمک آموزشی، انگیزه آفرینی سرفصل‌های آموزشی وگویا بودن سرفصل‌های دروس مهارتی-کارگاهی برای تمرین آنلاین در منزل از وضعیت مطلوب به طور معناداری در وضعیت پایین تری قرار دارد. بنابراین از نقاط ضعف تدریس دروس مهارتی کارگاهی تلقی می‌گردد و نیاز به بررسی جدی در این زمینه احساس می‌شود و پیرامون اثربخشی راهکارها نیز همان طور که ملاحظه می‌گردد وضعیت موجود از وضعیت مطلوب بالاتر است بنابراین تفاوت معنی داری وجود دارد.
آموزش مجازی در ایران به دلیل آنکه تا قبل از بحران کرونا به صورت جدی دنبال نشده بود و زیرساخت‌های آن نیز فراهم نبود، در طراحی و اجرا با چالش‌های اساسی روبه رو شده است که موفقیت آن را کمرنگ می‌کند. از سویی دیگر، بحران کرونا می‌تواند فرصتی برای شناسایی ضعف‌ها، کمبودها و نقص‌های زیرساختی در این زمینه و نمایان ساختن عدم توازن در توزیع زیرساخت‌های مورد نیاز در بخش اینترنت و شبکه‌های تلویزیونی و شناسایی این کمبودها و تلاش در جهت بر طرف کردن آنها باشد و این به مثابه رشد و تعالی در این زمینه و جنبه مثبت شرایط به وجود آمده و خود نقطه آغازی برای تداوم و ارتقاء کیفیت بحث آموزش مجازی در آینده است. اگر چه پاندمی کرونا، مشکلات زیادی بر تمام شاخص‌های جامعه از جمله سلامت مردم تحمیل کرد، اما منجر به شکوفایی برخی قابلیت‌ها در کشور شد که از جمله آن می‌توان به فراگیر شدن و رونق یافتن آموزش مجازی در سراسر کشور اشاره کرد. به نظر می‌رسد که آموزش مجازی در کشور ما وارد یک فاز جدیدی شده و توجه بیشتری به آموزش‌های مجازی معطوف شده است.
پیشنهادات کاربردی که در راستای این پژوهش می‌توان ارائه داد از این قرار است :
توسعه زیرساخت‌های لازم از قبیل توسعه شبکه سراسری اینترنت و افزایش سرعت آن
تولید نرم‌افزارهای آموزشی تعامل محور
استفاده از تجارب کسب شده در این پاندمی
کلاس‌هاي مجازی به واسطه جذابيتي که ميان مخاطبان دانشگاهي دارد، بستر مناسبي را براي فرهنگ سازي توسعه ورزش دانشگاهي فراهم می‌آورد. لذا لازم است مديران و برنامه ريزان ورزش دانشگاهي با اتخاذ راهبردهايي مناسب از بستر اينترنت براي توسعه ورزش دانشگاهي استفاده کنند
برگزاری پرشور و نشاط کارگاه‌های آموزش مجازی تا پویایی کارگاه‌های آموزشی حضوری را شبیه سازی نماید و دانشجویان بتوانند با قراردادن خود در شرایط کارگاهی، به خوبی مهارت مورد نظر را تمرین و فرا گیرند.
تشکر و قدردانی
نویسندگان مقاله از همکاری تمامی افراد شرکت‌کننده در این پژوهش تشکر و قدردانی می‌نمایند. همچنین از داوران محترم، جهت ارائه نظرهای ساختاری و علمی سپاسگزاری می‌گردد..
منابع
بادله، علیرضا (1396)، تأثیر محتوای الکترونیکی و تدریس به روش کارگاهی در یادگیری و یادداری درس ریاضی، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 10.22054
توهند، رضا، مرادی، علی، عزیزی، حمید (1396)، بررسی جایگاه تربیت بدنی در برنامه درسی مقطع ابتدایی و تاثیرآن بر یادگیری دانش‌پژوهان، دومین کنگره بین المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی
جعفرخاني، فاطمه(1397)، کاربرد نظريه فازي در ارزشيابي دروس مهارتي: توليد چندرسانهاي آموزشي، فناوري آموزش (فناوري و آموزش)
حکیمی، ویدا، ستاری، محمد (1399)، روش‌های تدرس تربیت بدنی در مدارس کشورهای مختلف در پاندومیک COVID-19، سومین همایش ملی دستاوردهای ورزش دانش‌پژوهی
خالدیان، امیر (1399)، افزایش اثربخشی آموزش‌های عالی مهارتی با ارائه روش‌های جدید آموزش دروس آزمایشگاهی و کارگاهی- مطالعه موردی رشته مهندسی برق
خالدیان، امیر (1399)، افزایش اثربخشی آموزش‌های عالی مهارتی با ارائه روش‌های جدید آموزش دروس آزمایشگاهی و کارگاهی- مطالعه موردی رشته مهندسی برق
رضائی، عباسعلی، زاهدی، محمد‌هادی (1397). نقش فن‌آوری‌های نوین در پیشرفت آموزش‌های الکترونیکی (با نگاهی به فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی داخل). نشریه پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(40)، 207-224.
رمضانی، علیرضا و کاشف، مجید (1396) تاثیر برنامه های تربیت بدنی بر آمادگی جسمانی و مهارت های ورزشی معلمان تربیت بدنی زن و مرد مناطق جغرافیایی ایران، پژوهش های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره پنجم، شماره چهارم
زاهدی خطیر، رقیه (1399) استفاده از فضای مجازی و آموزش الکترونیکی (در ایام کرونایی) در سطح آموزش و پرورش، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی، روانشناسی و مشاوره ایران
سراوانی، الناز، رحیم پور، منصور (1399) ارزیابی اثربخشی آموزش مجازی در دوران کرونا با تاکید بر دیدگاه مدرسان ابتدایی ناحیه 1 و 2 شهر زاهدان، نخستین کنفرانس ملی علوم شناخت و تعلیم و تربیت
سلطانی مقدم، نرجس، ثقه الاسلامی، علی، میرکاظمی، سیده عذرا (1399)، بررسی روش‌ها و وضعیت تدریس درس تربیت‌بدنی در مدارس ابتدایی استان خراسان جنوبی، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی
شریفی، محمد، فتح آبادی، جلیل، شکری، امید (1398) تجربۀ آموزش الکترونیکی در نظام آموزشی ایران: فراتحلیل اثربخشی آموزش الکترونیکی در مقایسه با آموزش حضوری، فصلنامه علمی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، دوره 7، شماره 1
شفیعی، مریم، صفری، مریم (1399) بررسی نقش آموزش مجازی مدرسان در پی شیوع ویروس کرونا، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در فرایندهای تعلیم و تربیت
طهماسبی، فرنگیس (1399) مدیریت آموزش به دانش‌آموزان درفضای مجازی در دوران شیوع کرونا، ششمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد سالم در بانک، بورس و بیمه
ظهیری، ساجده (1399) آموزش مجازی و راهکارهای بهبود آن، ششمین کنفرانس بین المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران
غفوری فرد، منصور (1399) رونق آموزش مجازی در ایران: توان بالقوه‌ای که با ویروس کرونا شکوفا شد، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، جلد 20
فروزانفر، فرزانه و عبدالمالکی، مریم (1396) ارزشیابی گروهی در درس ریاضی، اولین کنفرانس آموزش و کاربرد ریاضی
کرامتی، محمدرضا، فاطمی صدر، منصوره سادات (1395) راهکارهای استفاده از فضای مجازی در تدریس و یادگیری موثر در آموزش، اولین کنفرانس بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، مدیریت و روانشناسی
محمودی، لیلا، حیدرنژاد، سودا، عارفی، روحیه(1399)، ماهیت برگزاری کلاس درس تربیت بدنی در دوران شیوع بیماری کرونا، سومین همایش ملی دستاوردهای ورزش دانش‌پژوهی
میرانی، نرگس، جهانی، جعفر (1399) نقش آموزش مجازی در ارتقاء کیفیت یادگیری در فراگیران دارای نیازهای ویژه در دوران COVID19: یک مطالعه مروری روایی، دومین کنفرانس روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و مشاوره
نوذری پور، مجتیب (1398)، اهمیت درس تربیت بدنی در مدارس و شیوه‌های نوین تدریس آن، کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم ورزشی و تربیت بدنی در ایران و جهان اسلام
Ahmadpour Kasgari Z, Abedini Baltork M, Mansoori S. (2018). Efficacy of Electronic Versus Traditional Type of Metalinguistic Feedback in Correct Use of Prepositions: An Experimental Study, Interdiscip J Virtual Learn Med Sci. Online ahead of Print ; 9(4):e69552. doi: 10.5812/ijvlms.69552
Callister, R. R., & Love, M. S. (2016). A Comparison of Learning Outcomes in Skills-Based Courses: Online Versus Face-To-Face Formats. Decision Sciences Journal of Innovative Education, 14(2), 243–256
Jeong H, So W (2020) Difficulties of Online Physical Education Classes in Middle and High School and an Efficient Operation Plan to Address Them , International Journal of Environmental Research
Mian A, Khan SH. Medical education during pandemics: a UK perspective. BMC Medicine. 2020; 18(1):100
Moradi J , Azarkerdar Z (2019) , Investigating Motivational and Preventive Factors Influencing Schools Physical Education teaching , Journal of Research in Education , 10.22034/JIERA.2019.143488.1571
Rapanta Ch, Bottouri L, Goodyear P (2020) Online University Teaching During and After the Covid-19 Crisis: Refocusing Teacher Presence and Learning Activity , Postdigital Science and Education volume 2, pages923–945(2020)
Sajed AN, Amgain K. Corona Virus Disease(COVID-19) Outbreak and the Strategy for Prevention. Europasian Journal of Medical Sciences. 2020; 2(1): 1-4
Samei, M (2016). Investigating virtual personal fitness course alignment with national guidelines for online physical education.Ph.D thesis , Department of kinsiology and health, Georgia state University
Viner RM, Russell SJ, Croker H, Packer J, Ward J, Stansfield C, et al. School closure and management practices during coronavirus outbreaks including COVID-19: a rapid systematic review. The Lancet Child & Adolescent Health. 2020; 4(5): 397–404
Viner RM, Russell SJ, Croker H, Packer J, Ward J, Stansfield C, et al. School closure and management practices during coronavirus outbreaks including COVID-19: a rapid systematic review. The Lancet Child & Adolescent Health. 2020; 4(5): 397–404
Weeden, K A., and Cornwell B (2020). “The Mall-World Network of College Classes: Implications for Epidemic Spread on a University Campus.” Sociological Science 7: 222-241
[1] - Adam Smith
[2] . Jeong & So
[3] . Rapanta
[4] . Samei