بررسی الگوی انتقال مکانی قیمت زعفران در استان های ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

نازنین محمدرضازاده بزاز ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد، اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
محمود دانشورکاخکی ² (استاداقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
ناصر شاهنوشی فروشانی ³ (استاد اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
آرش دوراندیش ⁴ (استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
افسانه نیکوکار ⁵ (استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران)

تاریخ دریافت : 1392/10/24 تاریخ پذیرش : 1392/10/24 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: ایران, انتقال مکانی قیمت, زعفران, الگوی تصحیح خطای آستانه ای,

چکیده مقاله :

پژوهش درباره نحوه­ی انتقال قیمت از موضوعاتی است که در حوزه­ی اقتصاد کشاورزی به­طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل انتقال مکانی قیمت به­طورکلی به­دنبال نشان دادن همگرایی میان بازارهای محلی و بررسی عملکرد این بازارها است. انتقال مکانی قیمت  اغلب با هدف بررسی درجه­ی همگرایی بازارها، کاهش نقص­های عملکردی بازار و تلاش در جهت کاهش هزینه­های مبادله مورد مطالعه قرار می­گیرند. به­دلیل اهمیت زعفران به­عنوان یکی از اقلام مهم صادرات غیرنفتی، تجمع تولیدکنندگان این محصول در استان خراسان و پراکندگی مصرف­کنندگان این محصول در سایر استان­های ایران، هدف اصلی این مطالعه بررسی انتقال مکانی قیمت زعفران از استان خراسان به سایر استان­های ایران است. در مطالعه­ی حاضر، با استفاده از آمار ماهانه­ی قیمت خرده­فروشی زعفران در سال­های 1390-1385 و با استفاده از الگوی تصحیح خطای آستانه­ای، چگونگی انتقال مکانی قیمت بین استان خراسان و سایر استان­های کشور مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان­دهنده­ی آن است که در اکثر استان­های مورد بررسی عدم تقارن مثبت قیمت­ها وجود دارد که به نفع عوامل بازاریابی و به ضرر مصرف­کنندگان می­باشد. تلاش در جهت ایجاد شرایط مساعد برای خرید محصول از تولیدکننده و پر رنگ کردن نقش بازارهای بورس و بازارهای آتی زعفران و به­وجود آوردن تشکل­های تولیدکنندگان در قالب اتحادیه یا تعاونی­های تولید زعفران برای افزایش قدرت چانه­زنی آنها و در نهایت کم کردن نقش واسطه­ها در بازار ضروری به­نظر می­رسد. طبقه ­بندی JEL:Q12, C59   

چکیده انگلیسی:

Spatial price transmission is interpreted to assess the degree of convergence of markets and reduce functional impairment of markets and transaction costs. Because of the importance of saffron as a major agricultural export and concentration of producers in Khorasan province and distribution of consumers throughout the country, the objective of this study is to investigate the spatial transmission of saffron price in various provinces of Iran. Data of monthly retail prices of saffron for 2006-2012 and threshold error correction model were used to estimate price spatial transmission patterns between Khorasan and other provinces in the country. Results of the study revealed that there was a positive price asymmetry among most of provinces. Price transmission coefficients showed that in the short term, price reduction at the retail level are transmitted faster to other markets compare to price increment. In the long term, deviations from equilibrium moderated and markets were converging. Efforts to improve conditions for producers through establishment of cooperatives, and strengthening the role of commodity exchange market to increase farmers bargaining power and lowering the role of brokers in the market seems to be necessary.