آثار هدفمندسازی یارانه‌های انرژی بر روند متغیر‌های کلان در بخش کشاورزی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مصطفی اسکندری ¹ , حمید محمدی ² , حمیدرضا میرزایی ³ , احمدعلی کیخا ⁴

1 - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
2 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل
3 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
4 - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه زابل

تاریخ دریافت : 1395/07/18 تاریخ پذیرش : 1395/12/01 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: الگوی داده – ستانده, قیمت حامل‌های انرژی, شاخص قیمت کل, نرخ رشد تولیدات,

چکیده مقاله :

    یارانه با تحریف قیمت‌ها، مانع تخصیص بهینه منابع، کاهش رشد اقتصادی و کسری بودجه، بر بخش‌های اقتصادی آثار جبران‌ناپذیری بر جای می‌گذارد، اجرای سیاست هدفمندی‌سازی یارانه‌ها‍‌‌‌‌، با تعیین روند متغیر‌های کلان اقتصادی (تغیرات تولید، تغیرات قیمت و....)، سیاست‌گذاران اقتصادی را به اهداف اقتصادی نزدیک‌تر می‌کند. در این پژوهش با استفاده از جدول داده–ستانده 65 بخشی سال 1392 که تعدیل و به‌روزآوری شده به روش (RAS) جدول داده–ستانده 65 بخشی سال 1385 است، اثر افزایش قیمت حامل‌های انرژی (بنزین، نفت‌سفید، گازوئیل، نفت‌کوره گاز‌مایع، برق و گاز‌طبیعی) در فازهای نخست (1389) و دوم (1393) هدفمندی یارانه‌ها بر نرخ رشد تولیدات بخش‌ کشاورزی بررسی شده به گونه‌ای که میانگین نرخ رشد تولیدات زیربخش‌های زراعت و باغداری 52/1 درصد، ماهیگیری 27/0 و جنگل‌داری 01/0 افزایش و دامداری را 12/2- کاهش می‌دهد و میانگین قیمت‌های نسبی زیر بخش‌های زراعت و باغداری (54/0) درصد، دامداری (89/0) درصد، ماهیگیری (01/1) درصد و جنگلداری (11/0) درصد پس از اجرای دو شوک می‌باشد. با توجه به مثبت بودن نرخ رشد تولید زیر بخش‌ زراعت و باغداری و نقشی که این زیر بخش در امنیت غذایی کشور دارد، این امر نقطه امید بخشی برای رساندن قیمت حامل‌های انرژی به سطح قیمت‌های جهانی است.

چکیده انگلیسی:

    This paper aims to study the effects of energy subsidy on subsectors of agriculture.  For this purpose, input – output table of 2013 was used. The effects of Increase in price of energy carriers (gasoline, kerosene, gas oil, fuel oil, liquid gas, electricity and natural gas) in the first (2010) and second (2014) phases of subsidy reform on the growth rate of agriculture sector investigated. The results showed that the average growth rate of farming and horticulture (1.52%), fishing (0.27%) and forestry (0.01%)  was increased while the average growth rate of animal husbandry sub-sector decreased (-2.12%). The average increase in prices of farming and horticulture, animal husbandry, fishing and forestry products was by 0.54%, 0.89%, 1.01%, and 0.11% respectively.

منابع و مأخذ:

- اسکندری، م. (1393). مدل‍سازی بخش کشاورزی ایران به منظور مطالعه‌ی اثر افزایش قیمت حامل‌های انرژی بعد از اجرای هدفمندی یارانه‌ها با استفاده از برنامه‌ریزی چندمنظوره. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، بخش اقتصاد کشاورزی, دانشگاه زابل.

- احمدی، ز. (1389). تحلیل و بررسی آثار هدفمندی یارانه حامل‌های انرژی بر تورم، تولید و اشتغال بخش‌ کشاورزی ایران با استفاده از روش داده – ستانده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، بخش اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.

- بخشی، ح. (1386). اثرات تغیر قیمت حامل‌های انرژی بر تولیدات بخش کشاورزی با استفاده از تکنیک داده – ستانده و الگوی تعامل پویای هزینه. مجله برنامه و بودجه. ص: 80-46

- توفیق، ف. (1371). تحلیل داده – ستانده در ایران و کاربرد‌های آن در سنجش و پیش‌‍‌بینی و برنامه‌ریزی. انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، تهران

- سوری، ع. (1384). تحلیل داده – ستانده. چاپ اول، نشر نور علم همدان.

- شریفی، ع. صادقی، م و قاسمی،ع. (1387) ارزیابی اثرات تورمی ناشی از حذف یارانه حامل‌های انرژی در ایران. پژوهشنامه اقتصادی، 31: 119-91.

- جلالی، ح. (1389). نقش هدفمندسازی یارانه‌ها در بخش کشاورزی. ماهنامه کشاورزی تخصصی فنی تحلیلی مزرعه‌داران

-.جوانبخت، ع. و سلامی، م. (1388). مرکز مطالعات سیاسی، نظام هدفمندی یارانه‌ها.

- رسایی، س. (1386). بررسی اثرات افزایش قیمت حامل‌های انرژی، بر تورم و بودذجه دولت (با استفاده از جدول داده – ستانده). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی.

- رجبی، م. (1384). اثرات بلند‌مدت آزادسازی تجاری بر ساختار بودجه دولت روش کنترل بهینه. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی. 2(5):160-132.

- رفیعی‌راد، س. ظریف، م. صبوحی، م. و کرباسی، ع. (1388). مجموعه مقالات سومین همایش داده – ستانده اقتصاد. دانشگاه علامه طباطبایی.

- عسکری، ج. و بختیار، م. (1387). بررسی آثار و طبعات افزایش قیمت حامی‌های انرپی بر بخش‌‍‌های اقتصادی، مصارف خانوار‌ها، شاخص هزینه‌ی زندگی و درآمد دولت با استفاده از جدول داده.-.ستانده انرژی. دومین همایش کاربرد‌های داده – ستانده تهران دانشگاه علامه طباطبایی.

- Alam, M. & Islam k. (2005). Energy flow in agriculture: Bangeladesh, American journal of Environment science. 3:213-220.

- Berument, H & Talpcy, H. (2000). Inflationary Effect of Crude Oil Prices in Turkey Department of Economics, Bilkent University, Turkey. 316:568-580.

- Centeral Bank of the Islamic republic of iran. (2010). Efficiency and Energy Intensity in Iran and world. 5-6

- Common, M. (1985). The Distributional Implications of Higher Energy Prices in the UK. Applied Economics. 32: 18-37.

- Dubo, I. (2003). Impact of Energy Subsidies on Energy Consumption and Supply in Zimbabwe: Do the Urban Poor Really Benefit? Energy Policy. 31:1635-1645.

- Esengun, k. Erdal, G. Gunduz, O. & Erdal, h. (2007). Aneconomic analysis and energy use in stake- tomato production in tokat province of turkey. Renewable Energy. 32: 18-37.

- Hatirli, S. Ozkan, B. & Fert, c. (2005). An economic analysis Of energy input – output in Turkish agriculture. 9(2):608-623.

- Ozkan, B. Akcaoz, H. & Karadcniz, F. (2003). Energy requirement and economic analysis of citrus production in Turkey Energy Conversion and Management. 4(2):46-57.

- Yilmaz, I. Akcaoz, H. & Ozkan, B. (2004). An analysis of energy use and input costs for cotton production in turkey, Renwable Energy.