برآورد توابع تولید غیر مستقیم و بررسی وجود محدودیت بودجه در تولید محصول گندم آبی و دیم در استان کردستان

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

اسماعیل پیش‌بهار ¹ , سید عرفان کهنه پوشی ² , جواد حسین‌زاد فیروزی ³

1 - دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.
3 - دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز.

تاریخ دریافت : 1395/03/28 تاریخ پذیرش : 1395/06/15 تاریخ انتشار : 1395/08/01

کلید واژه: گندم, استان کردستان, تابع تولید غیرمستقیم, ضریب لاگرانژ, محدودیت بودجه, نرخ تغییر فنی,

چکیده مقاله :

    گندم یکی از محصولات راهبردی و محوری در سطح ایران و استان کردستان می‌باشد. یکی از محدودیت‌هایی که به گونه معمول از جانب تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در بیش‌تر کشورهای در حال توسعه عنوان می‌شود، محدودیت بودجه و منابع مالی است. این امر بر توان واحدهای تولیدی برای تامین نهاده‌ها و بیشینه‌سازی تولید بنگاه تأثیر می‌گذارد. در این پژوهش از روش تابع تولید غیرمستقیم با استفاده فرم تابعی ترانسلوگ (Translog) برای محصول گندم دیم و فرم تابعی سیستم عرضه تقریباً ایده‌آل (AISS) برای محصول گندم آبی بمنظور محاسبه مقدار محدودیت بودجه و کاهش مقدار محصول گندم آبی و دیم در اثر محدودیت بودجه موجود استفاده شد. بدین منظور، از داده‌های قیمت و مقدار نهاده‌ها و هم‌چنین، داده‌های مربوط به مقدار تولید محصول گندم دیم و گندم آبی برای استان کردستان طی سال‌های 90-1370 استفاده شد. نتایج نشان دادند که مقدار ضریب لاگرانژ برای محصولات مورد نظر بزرگ‌تر از یک است که بیان‌کننده وجود محدودیت بودجه در تولید محصولات نام برده می‌باشد. این محدودیت بودجه موجب کاهش مقدار تولید موجود به اندازه 31 و 34 درصد به ترتیب برای گندم دیم و آبی، نسبت به وضعیت بهینه شده است. با توجه به پتانسیل‌های بالای کشاورزی در استان کردستان، این امر ضروری می‌گردد که نسبت به سرمایه­گذاری و تامین بودجه کافی این بخش برنامه‌ریزی‌های منظمی انجام گیرد.

چکیده انگلیسی:

    Wheat is one of the strategic products in Iran and province of Kurdistan. One of the restrictions that agricultural producers face is limited financial resource. This will affect the farmers’ ability to buy inputs and maximize production. Therefore, in this study, indirect production function with Trans log functional form for dry-land wheat and Almost Ideal Supply System (AISS) functional form for irrigated wheat used to determine the amount of budget restriction and its effect on production. For this purpose, the data of price and quantity of the inputs and the output of irrigated and dry-land wheat were used during 1991-2011. The results showed that the Lagrange multipliers for the products were greater than one that indicates the existence of budget restriction in the production of irrigated and dry-land wheat. Budget restrictions have caused the amount of dry-land and irrigated wheat to decrease by 31 and 34 percent, respectively, much lower than the optimum level. With attention to considering agricultural potential in Kurdistan province, it is recommended to provide financial support for wheat producers through more extensive credit program.

منابع و مأخذ:

- آمارنامه جهاد کشاورزی. (1391). آمار­نامه کشاورزی محصولات زراعی استان کردستان. 1391.

- ابریشمی ح. مهر آرا م. 1388. «اقتصاد سنجی کاربردی با رویکردهای نوین»، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.

- خواجه روشنایی، ن. دانشور کاخکی، م. محتشمی برزادران، غ. (1389). تعیین ارزش اقتصادی آب در روش تابع تولید، با بکار­گیری مدل­های کلاسیک و آنتروپی (مطالعه موردی: محصول گندم در شهرستان مشهد). نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم وصنایع غذایی). 24(1) :119-113.

- دور­اندیش، آ. نیکوکار، ا. حسین زاده، م. لوشابی، ع. (1392). برآورد کارایی فنی چند محصولی گاوداری­های شیری استان خراسان شمالی (کاربرد تابع تولید مرزی تصادفی و تابع تولید مرزی فاصله­ای تصادفی). 27(2):122-114.

- سلامی، ح. رفیعی، ح. (1389). بررسی وجود محدودیت مالی و اثر آن بر کاهش تولید برنج در شمال. نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی (علوم و صنایع کشاورزی) 24(1): 112-107.

- صفوی، ب. تور، م. (1384). برآورد تابع تولید کیوی در استان مازندران. نشریه اقتصاد کشاورزی و توسعه، ویژه­نامه بهره­وری و کارایی. 244-228.

- فرازمند، ح. (1386). بررسی کشش­های قیمتی انعطاف‌پذیر واردات با استفاده از تابع تولید VES و روش SUR درایران. فصل­نامه بررسی­های اقتصادی.4(1): 115-95.

- وزرات جهاد کشاورزی، (1392). ، آمار­نامه کشاورزی محصولات زراعی استان کردستان. 1391. سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان.

- یزدانی، س. شهبازی، ح. کاوسی کلاشمی، م. (1389). بررسی تابع تولید غیر مستقیم و محدودیت بودجه در تولید پنبه (مطالعه موردی استان خراسان). مجله پژوهشات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران. 2-41(4): 433-425.

- Bokusheva R. & Kumghakar S. (2008). Modeling Farms’ Production Decisions Under Expenditure Constraints, 107th EAAE Seminar "Modeling of Agricultural and Rural Development Policies". Sevilla, Spain.

-Dongdong M. & Gary K.K. (2012). Modeling static and intertemporal import demands: The indirect production function approach. M.S thesis. University of Macau.

FAO, 2012, http://faostat.fao.org

-Fare R. Sawyer. (1988). Expenditure Constraints and Profit Maximization in U.S. Agriculture: Comment. American Journal of Agricultural Economics. 70: 953-54.

-Hilmer E. & Holt M.T. (2005). Estimating Indirect Production Functions with a More General Specification: An Application of the Lewbel Model, Journal of Agricultural and Applied Economics, 37:102-121.

-Kim H.Y. (1988). Analyzing the indirect production function For U.S. manufacturing, Southern Economic Journal. 55: 949-504.

-Lee H. & Chambers R.G. (1986). Expenditure Constraints and profit maximization in U.S. Agriculture. American Journal of Agricultural Economics 68: 857-865.

-Lee H. & Chambers R.G. (1988). Expenditure constraints and profit maximization in U.S. agriculture: Reply. American Journal of Agricultural Economics 70: 955-956.

-Obeng, K. (2009). Indirect Production Function and the output effect of Public Transit Subsidies