عوامل تعیین‌کننده و پتانسیلهای تجاری صادرات میگوی ایران در اتحادیهی اروپا؛ به‌کارگیری مدل جاذبه
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزیسیدابوالقاسم مرتضوی 1 , رویا جوادی یانبلاغ 2 , محمدحسن وکیل‌پور 3
1 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
3 - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
کلید واژه: پانل دیتا, اتحادیهی اروپا, پتانسیل تجاری, مدل جاذبه, میگو,
چکیده مقاله :
هدف از این تحقیق، بررسی پتانسیلهای تجاری صادرات میگوی ایران به کشورهای عضو اتحایهی اروپا و برآورد عوامل تعیینکنندهای است که بر این جریان تاثیر گذارند. در این مطالعه، از رهیافت مدل جاذبهی استاندارد و تعمیمیافته استفاده شده است. بهمنظور برآورد مدل، روش پانل دیتا برای کشور اسپانیا، انگلستان، ایتالیا، پرتقال، فرانسه و آلمان طی دورهی زمانی 1370 تا 1390 بهکار رفته است. برای تفسیر بهتر اثرات متغیرها، این مدل در دو سناریو تخمین زده شده است. در سناریوی اول، اثرات تولید ناخالص داخلی سرانه و فاصلهی جغرافیایی دو کشور واردکننده و صادرکننده در یک مدل جاذبهی استاندارد برآورد شد. در سناریوی دوم، اثر مقررات فنی و بهداشتی بهعنوان یک متغیر موهومی و تاثیر متغیر نرخ ارز کشورها در قالب مدلهای جاذبهی تعمیم یافته بررسی شد. نتایج نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی سرانهی کشور ایران، فاصلهی جغرافیایی میان دو کشور طرف تجاری، نرخ ارز کشورهای واردکننده و مقررات فنی و بهداشتی اعمال شده از جانب کشورهای واردکننده اثر منفی و معنیداری بر جریان صادرات میگوی ایران به کشورهای عضو اتحادیهی اروپا دارند. تولید ناخالص داخلی سرانهی کشورهای واردکننده و نرخ ارز کشور ایران نیز دارای اثر مثبت بر حجم صادرات میگو هستند. همچنین با استفاده از مدل جاذبهی استاندارد، مقدار پتانسیل تجاری و موفقیت تجاری در صادرات میگو به کشورهای عضو اتحادیهی اروپا برآورد شد. کشور اسپانیا با صادراتی چهار برابر ظرفیتهای موجود بالاترین موفقیت تجاری و کشور آلمان با 1% موفقیت، پایینترین موفقیت تجاری در استفاده از ظرفیتهای موجود را به خود اختصاص دادهاند.
طبقه بندیJEL:C01, C23, F11, Q13
The objective of this research is analyzing trade potentials of export of the Iran’s shrimp to the member countries of European Union and examining determinant factors that are influential in this process. This research has utilized standard and augmented gravity models. In order to estimate the model, the panel data for European countries over the period of 1991-2011 are used. For explanation of the effects of the determinants, the model has estimated in two scenarios. In the first scenario, in a standard gravity model, estimated the impact of per capita GDP and the geographical distance between the importer and exporter countries. In the second scenario, the impact of sanitary regulation and exchange rates estimated using augmented gravity model. The results indicated that per capita GDP of Iran, the geographical distance between both of the partner countries, exchange rates of importer countries and sanitary regulation imposed by importer countries, had significant negative influence on the export of the Iran’s shrimp to the member countries of European Union. Also, the per capita GDP of importer countries and Iran’s exchange rate had positive influence on the export of shrimp. In addition, the trade potential and trade success in shrimp export to member countries of European Union was evaluated by using standard gravity model. Spain had the highest trade success, by fourfold of available capacities for export, and Germany had the lowest trade success in using the existent capacities.