عوامل تعیین‌کننده و پتانسیل‌های تجاری صادرات میگوی ایران در اتحادیه‌ی اروپا؛ به‌کارگیری مدل جاذبه

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

سیدابوالقاسم مرتضوی ¹ (استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)
رویا جوادی یانبلاغ ² (کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس)
محمدحسن وکیل‌پور ³ (استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1393/09/01 تاریخ پذیرش : 1393/09/01 تاریخ انتشار : 1393/09/01

کلید واژه: پانل دیتا, اتحادیه‌ی اروپا, پتانسیل تجاری, مدل جاذبه, میگو,

چکیده مقاله :

هدف از این تحقیق، بررسی پتانسیل­های تجاری صادرات میگوی ایران به کشورهای عضو اتحایه­ی اروپا و برآورد عوامل تعیین­کننده­ای است که بر این جریان تاثیر گذارند. در این مطالعه، از رهیافت مدل جاذبه­ی استاندارد و تعمیم­یافته استفاده شده است. به­منظور برآورد مدل، روش پانل دیتا برای کشور اسپانیا، انگلستان، ایتالیا، پرتقال، فرانسه و آلمان طی دوره­ی زمانی 1370 تا 1390 به­کار رفته است. برای تفسیر بهتر اثرات متغیرها، این مدل در دو سناریو تخمین زده شده است. در سناریوی اول، اثرات تولید ناخالص داخلی سرانه و فاصله­ی جغرافیایی دو کشور واردکننده و صادرکننده در یک مدل  جاذبه­ی استاندارد برآورد شد. در سناریوی دوم، اثر مقررات فنی و بهداشتی به­عنوان یک متغیر موهومی و تاثیر متغیر نرخ ارز کشورها در قالب مدل­های جاذبه­ی تعمیم یافته بررسی شد. نتایج نشان می­دهد که تولید ناخالص داخلی سرانه­ی کشور ایران، فاصله­ی جغرافیایی میان دو کشور طرف تجاری، نرخ ارز کشورهای واردکننده و مقررات فنی و بهداشتی اعمال شده از جانب کشورهای واردکننده اثر منفی و معنی­داری بر جریان صادرات میگوی ایران به کشورهای عضو اتحادیه­ی اروپا دارند. تولید ناخالص داخلی سرانه­ی کشورهای واردکننده و نرخ ارز کشور ایران نیز دارای اثر مثبت بر حجم صادرات میگو هستند. همچنین با استفاده از مدل جاذبه­ی استاندارد، مقدار پتانسیل تجاری و موفقیت تجاری در صادرات میگو به کشورهای عضو اتحادیه­ی اروپا برآورد شد. کشور اسپانیا با صادراتی چهار برابر  ظرفیت­های موجود بالاترین موفقیت تجاری و کشور آلمان با 1% موفقیت، پایین­ترین موفقیت تجاری در استفاده از ظرفیت­های موجود را به خود اختصاص داده­اند.
 
طبقه­ بندیJEL:C01, C23, F11, Q13

چکیده انگلیسی:

The objective of this research is analyzing trade potentials of export of the Iran’s shrimp to the member countries of European Union and examining determinant factors that are influential in this process. This research has utilized standard and augmented gravity models. In order to estimate the model, the panel data for European countries over the period of 1991-2011 are used. For explanation of the effects of the determinants, the model has estimated in two scenarios. In the first scenario, in a standard gravity model, estimated the impact of per capita GDP and the geographical distance between the importer and exporter countries. In the second scenario, the impact of sanitary regulation and exchange rates estimated using augmented gravity model. The results indicated that per capita GDP of Iran, the geographical distance between both of the partner countries, exchange rates of importer countries and sanitary regulation imposed by importer countries, had significant negative influence on the export of the Iran’s shrimp to the member countries of European Union. Also, the per capita GDP of importer countries and Iran’s exchange rate had positive influence on the export of shrimp. In addition, the trade potential and trade success in shrimp export to member countries of European Union was evaluated by using standard gravity model. Spain had the highest trade success, by fourfold of available capacities for export, and Germany had the lowest trade success in using the existent capacities.