برآورد ارزش اقتصادی آب جهت مصارف شهری و کشاورزی: مطالعه موردی سد کوثر

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

فاطمه رزاقی ¹ (دانشیار بخش مهندسی آب و پژوهشگر مرکز مطالعات خشکسالی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
رسول رجب پور ² (استادیار گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیضا، بیضا، ایران)
قاسم لیانی سنگ نیشتی ³ (استادیار گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، ایران)
عباس میرزایی ⁴ (استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/05/15 تاریخ پذیرش : 1401/01/30 تاریخ انتشار : 1401/02/01

کلید واژه: هزینه‌های جانبی, ارزش اقتصادی, هزینه‌های فرصت, مصارف شهری, مصارف کشاورزی,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف: سد کوثر یکی از سدهای واقع‌شده در حوضه آبریز زهره-جراحی است که حجم آب ذخیره شده در آن به دلیل تغییر شرایط آب و هوایی، کاهش حجم ورودی آب ناشی از بارندگی، افزایش تبخیر، افزایش حجم برداشت جهت تآمین تقاضای فزاینده ناشی از رشد جمعیت روند کاهشی داشته و این مسأله نگرانی­هایی را در جهت پاسخ به تقاضای آب در این حوضه ایجاد کرده است. بنابراین سناریو کاهش منابع آب در دسترس در این حوضه چالشی بسیار جدی پیش روی سیاست گذاران است و این مسئله خود تأکیدی بر لزوم مدیریت پایدار این منبع حیاتی دارد. اصلاح نظام قیمت­گذاری آب با رویکرد ارتقاء ارزش آب و پوشش هزینه­های آن می­تواند موجب تخصیص بهتر آب و بهینه­شدن رفتار بهره­برداران آب شود. مواد و روش­ها: ازاین‌رو، در پژوهش حاضر به محاسبه ارزش اقتصادی آب در مصارف مختلف کشاورزی و شهری پرداخته شد. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق شرکت سهامی آب منطقه­ای استان کهگیلویه و بویر احمد در سال 1393 جمع آوری شده است. هزینه کامل آب با در نظر گرفتن هزینه کامل تامین ، فرصت و هزینه خارجی آب محاسبه شد. برای محاسبه ارزش آب در بخش‌های شهری و کشاورزی، از تکنیک برنامه‌ریزی ریاضی با هدف حداکثر کردن سود کل مصرف آب مصرف‌کنندگان شهری و کشاورزی (با استفاده از نرم‌افزار GAMS) استفاده شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد که ارزش سایه­ای آب هر متر مکعب جهت مصارف کشاورزی و شهری به ترتیب 5411 و 9643 ریال بوده که می­تواند به نوعی سقف قیمت آب نیز تعیین گردد. از اینرو، قیمت آب کشاورزی هر متر مکعب بایستی از 1279 ریال (کف قیمت) بیشتر و از 5411 ریال (سقف قیمت) کمتر تعیین شود که هم برای عرضه­کننده آب منفعت به همراه داشته باشد و هم بیش از حداکثر تمایل به پرداخت مصرف کنندگان نباشد. بحث و نتیجه­ گیری: نتایج برای مصارف شهری نشان داد که قیمت هر متر مکعب آب شهری بایستی بالاتر از 2513 ریال جهت پوشش هزینه­های کامل تأمین آب و پایین­تر از 9643 ریال به­عنوان ارزش اقتصادی مصرف­کنندگان شهری تعیین گردد.

چکیده انگلیسی:

The information required in this study was collected through Regional Water Organization of Kogiluyeh and Boyerahmad province in 2014. The results show that the shadow value of water for agricultural and urban use was 5411 and 9643 Rials, respectively, which could also be considered as a maximum water price. Hence, the of agricultural water price should be higher than 1279 Rials (minimum price) and lower than 5411 Rials (maximum price), which will have beneficiary for water suppliers and no loss for water consumers. Results for urban consumption showed that the price per cubic meter of urban water should be higher than 2513 Rials to cover the full cost of water supply and lower than 9643 Rials as the economic value of urban consumers.

منابع و مأخذ:

• Wang YL, Zhou RP, Zhang M, Zhao MN. Analysis of water resources carrying capacity in Xianyang city under the background of the Xi'an-Xianyang integration. Appl Mech Mat. 2014; 675: 787-793. [4028/www.scientific.net/AMM.675-677.787]


• Connor, R. The United Nations world water development report 2015: water for a sustainable world. UNESCO publishing, France. 2015. [http://www.unesco.org/new/en/natural-Sciences/environment/water/wwap/wwdr/2015-water-for-a-sustainable-world/]


• Divakar L, Babel MS, Perret SR, Gupta AD. Optimal allocation of bulk water supplies to competing use sectors based on economic criterion – An application to the Chao Phraya River Basin, Thailand. J Hydrol. 2011; 401: 22–35. [DOI: 1016/j.jhydrol.2011.02.003]


• Shooshtarian A, Zibaei M, Soltani GR. Sustainable farm system management considering economic and environmental attitudes. Appl Econ Lett. 2012; 19: 1745-1752. [DOI:1080/13504851.2012.659335]


• Shahrestani H. Organizing and managing optimal water consumption in agriculture. J Agricl Eng Nat Res. 2014; 45(12): 37-41. [http://iaeo.org/wp-content/uploads/37-s-45.pdf]


• Sabohi M, Soltani Gh, Zibaie M. Evaluation of the Strategies for Groundwater Resources Management: A Case Study in Narimani Plain, Khorasan Province. J Water Soil Sci. 2007; 11(1): 475-485. [https://jstnar.iut.ac.ir/article-1-678-fa.html]


• Soltani Gh. Comparative study of agricultural water use and demand management in Mena Countries. J Agric Econ Res. 2012; 4 (2): 1- 25. [http://jae.miau.ac.ir/article_1243.html]


• Tarazkar MH. Integrated management of water resources in the catchment area of Dorodzan Dam. Ph. D. Thesis, Shiraz University, Iran. 2015. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/33b2441456da64b8945022fc1c4fdbc8?sample=1]


• Keramat Zadeh A, Chizri A, Mirzaei A. Determining the economic value of irrigation water through optimal cropping pattern for integrated farm and horticulture. Agric Econ Devel. 2006; 14(54): 35-60. [http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58914.html]

10. Soltani Gh. Determining the waters. Optimal water allocation in lands under Dorodzan dam. Shiraz University Research Project Report, No, 44. 1993. [https://lib.ui.ac.ir/inventory/1/71776.htm]


11. Madani K. Water management in Iran: what is causing the looming crisis? J Environ Stud Sci. 2014; 4(4): 315-328. [DOI:1007/s13412-014-0182-z]


12. Layani G, Bakhshoodeh Water Security in Kowsar Dam Basin under Climate Variability: Application of System Dynamics Approach. Agric Econ. 2019. 13(1): 47 – 72. [DOI:10.22034/iaes.2019.98544.1649]


13. Massarutto A. Irrigation water demand in Europe: the impact of Agenda 2000 and the Water Framework Directive. In International Conference Irrigation Water Policies: Micro and Macro Considerations, Agadir, Morocco. 2002. [http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.197.409]


14. Birol E, Karousakis K, Koundouri P. Using economic valuation techniques to inform water resources management: A survey and critical appraisal of available techniques and an application. Sci Tot Environ. 2006; 365(1): 105-122. [DOI: 1016/j.scitotenv.2006.02.032]


15. Fatahi A. An estimation of the value of water quality preservation along with willingness to pay, Yazd County. Iranian J Agric Econ Devel Res. 2012; 43(1): 19-26. [https://ijaedr.ut.ac.ir/article_30442.html]


16. Fatahi A, Rezvani M, Asari A. Estimating the value of drinking water in desert areas, a case study; Yazd city. Int Bul Water Res Devel., 2013; 1: 51-58. [https://www.magiran.com/paper/1398390]


17. Whittington D Briscoe J, Mu X, Barron W. Estimating the willingness to pay for water services in developing countries: A case study of the use of contingent valuation surveys in southern Haiti. Econ Dev Cult Change. 2002; 38(2): 293-311. [https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/451794]


18. Khosh-Akhlagh R, Shahraki J. Estimation of the Municipal demand function of Zahedan. Econ Res. 2009; 8(4): 129-145. [http://ecor.modares.ac.ir/article-18-65-fa.html]


19. Pazhoyan J, Hosseini Sh. Estimating the Residential Water Demand Function (Case study of Tehran). Iranian J Econ Res. 2003; 5(16): 47-67. [https://ijer.atu.ac.ir/article_3860.html]


20. Moosavi N, Mohammadi H, Soltani Gh. To determine and assess the cost and price elasticity of urban household water use groups with private ownership and rent in the region of Shiraz. Water Res Manage. 2007; 1(1): 67-76. [http://wej.miau.ac.ir/article_1683.html]


21. Sayeh Miri A, Sayeh Miri K. The role of Economic and Noneconomic Factors on Residential Water Demand. Iranian J Agric Econ Devel Res. 2014; 45(1): 155-161. [https://ijaedr.ut.ac.ir/article_51587.html]


22. Pakravan M, Mehrabi Bashr-Abadi, H. Determining the economic value and water demand function in sugar beet production in Kerman province. Iranian Water Res J. 2010; 4: 83-90. [https://journal.sku.ac.ir/IWRJ/Paper/1252]


23. Moran D, Dann S. The economic value of water use: Implications for implementing the Water Framework Directive in Scotland. J Environ Manage, 2008; 87(3): 484-496. [DOI:1016/j.jenvman.2007.01.043]


24. Ehsani M, Hayati B, Dashty Gh, Gahremanzadeh M, Hossenzad J. (2012). Water Economic Value Estimation in Barley Production at Qazvin Plane Irrigation Network. Water Soil. 2012; 22(1): 187-200. [https://water-soil.tabrizu.ac.ir/article_1116.html]


25. Doppler W, Salman AZ, Al-Karablieh E K., Wolff HP. The impact of water price strategies on the allocation of irrigation water: the case of the Jordan Valley. Agr Water Manage. 2002; 55(3): 171-182. [DOI:1016/S0378-3774(01)00193-7]


26. Salman AZ, Al-Karablieh EK, Fisher FM. An inter-seasonal agricultural water allocation system (SAWAS). Agric Sys. 2001; 68(3): 233-252. [DOI:1016/S0308-521X(01)00010-5]


27. Singh DK, Jaiswal CS, Reddy KS, Singh RM, Bhandarkar DM. Optimal cropping pattern in a canal command area. Agr Water Manage. 2001; 50(1): 1-8. [DOI:1016/S0378-3774(01)00104-4]


28. Ward FA, Michelsen A. The economic value of water in agriculture: concepts and policy applications. Water pol. 2002; 4(5): 423-446. [1016/S1366-7017(02)00039-9]


29. Rogers P. Bhatia, R., and Huber, A. Water as a social and economic good: How to put the principal into practice. Global Water Partnership Cooperation Agency, Sweden. [https://www.researchgate.net/publication/42765746_Water_as_a_Social_and_Economic_Good_How_to_Put_the_Principle_into_Practice]


30. Golbaz M, Heidari B, Firozi J, Hayati PA, Riahi F. Evaluating economic, social and environmental impacts of Tangab dam and irrigation network, Firuzabad Fars. Iranian J Agric Econ Devel Res. 2017; 48(2): 179-195. [https://ijaedr.ut.ac.ir/article_62739.html]


31. Moradi-Jallal M, Bozorg Hadad O, Karney BW, Marino MA. Reservoir operation in assigning optimal multi-crop irrigation areas. Agr Water Manage. 2007; 90: 149 –159. [DOI:1016/j.agwat.2007.02.013]


32. Pazhoyan J, Falihi N. The economic valuation of recreation of environment resources, Case: Anzali Wetland. Econ Res Rev. 2008; 8(1): 147-171. [https://joer.atu.ac.ir/article_3236.html]


33. Griffin R.C. Water Resource Economics: The Analysis of Scarcity, Policies, and Projects. The MIT Press, United Kingdom. 2006. [https://www.jstor.org/stable/27647765]


34. Booker JF, Michelsen A, Ward FA. Economic impact of alternative policy responses to prolonged and severe drought in the Rio Grande basin. Water Resour Res. 2005; 41: 1-15. [DOI:1029/2004WR003486]


35. Gurluk S, Ward FA. Integrated basin management: water and food policy option for Turkey. Ecol Econ. 2009; 68: 2666-2678. [DOI:1016/j.ecolecon.2009.05.001]