بررسی کارایی و بهرهوری اقتصادی کشت خربزه با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها در شهرستان تایباد خراسان رضوی
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزیسید احمد محدث حسینی 1 , شجاعت زارع 2
1 - بخش اقتصاد اجتماعی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
2 - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی
کلید واژه: تحلیل پوششی دادهای, راندمان اقتصادی, سود خالص, بازگشت به مقیاس, بازده ثابت, بازده متغیر,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف: با توجه به خشکسالیهای پی در پی و کاهش آبهای زیرزمینی در جنوب استان خراسان رضوی، ادامه تولید خربزه با چالش مواجه شده است. بنابراین، لزوم افزایش بهرهوری این محصول با منابع آب محدود بیش از پیش احساس میشود. هدف از این مطالعه بررسی و ارزیابی اقتصادی کشت محصول خربزه در شهرستان تایباد استان خراسان رضوی است.
مواد و روشها: برای این منظور با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی و تکمیل پرسشنامه در سال زراعی 1394- 1393 و با استفاده از روشهای گوناگونی چون، محاسبه شاخصهای اقتصادی و همچنین، استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها، کارایی اقتصادی واحدهای مورد بررسی ارزیابی شد. شاخصهای اقتصادی مورد استفاده شامل، سودآوری، عملکرد در هکتار، ارزش تولید در هکتار و نسبت هزینه به فایده بود.
یافتهها: نتایج مطالعه نشان دادند که کشت خربزه در شهرستان تایباد اقتصادی بوده و کارایی 30 درصد از واحدها بیش از50 درصد است.
بحث و نتیجهگیری: هرچند امکان افزایش تولید و کاهش هزینهها برای افزایش بهرهوری در واحدهای مورد مطالعه وجود دارد. برای کاهش هزینه، استفاده از روشهای نوین و اجرای روشهای به زراعی و تخصیص بهینه نهادهها، میتواند مصرف نهادهها را کاهش داده و عملکرد در واحد سطح نیز با استفاده از روشهای مدرن کشت و استفاده از بذور اصلاح شده، اصلاح تغذیه و استفاده از مکملها، افزایش یابد. همچنین، استفاده از نهادههای تولید در زمان مناسب ضمن کاهش هزینهها، منجر به افزایش عملکرد میشود. در این رابطه تاریخ کاشت و زمان استفاده از نهادههایی مهم مانند آب، کود و سموم، تاثیر بیشتری دارد. افزون بر عملکرد، قیمت محصول نیز نقش مهمی در افزایش راندمان اقتصادی واحدها دارد. در این رابطه توجه به تاریخ کاشت که منجر به برداشت محصول در زمان کمبود محصول در بازار شود و همچنین، بازاریابی مناسب و فروش محصول در بازار شهرهای بزرگ مانند تهران میتواند به اندازه افزایش عملکرد، در بهبود کارایی اقتصادی واحدها نقشآفرینی کند.
Introduction:Melon has high productive and commercial potential in Iran. Melons is the souvenirs of Taybad, Actually Taybad has the best kind of melon and watermelon in Iran because of having suitable climate for cultivating this fruit. Taybad is a city and capital of Taybad County, in Razavi Khorasan Province, Iran.
Materials and Methods:The obtained data has been various methods such as analyzed using cost-benefit analysis, profitability analysis, efficiency analysis and data envelopment analysis (DEA) has been performed and interpreted
Findings:The results of this study indicated that the average total cost of production, average income and net profit of melon were 56, 98 and 43 million IRR per hectare, respectively. The cost-benefit ratios for most farms were greater than one, indicating that the cultivation of melon has economic justification. To analyze the efficiency of the units using the data envelopment analysis method, the results indicate that 30% of the units have a performance efficiency of over 50% in terms of efficiency
Conclusion:we must pay attention to export markets. Also, paying attention to increasing performance due to low product performance in this region will increase the value of products