مطالعه قانون قیمت های واحد در بازارهای میوه و تره بار تهران (مطالعه موردی: گوجه فرنگی و سیب زمینی)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

پدرام محقق ¹ , رضا مقدسی ²

1 - کارشناس ارشد اقتصاد کشاورزی ، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه ازاد اسلامی،تهران، ایران
2 - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/10/21 تاریخ پذیرش : 1396/12/22 تاریخ انتشار : 1397/01/01

کلید واژه: بازارهای میوه و تره بار, آزمون هگی, قانون قیمت&rlm, های واحد, آزمون هم&rlm, گرایی یوهانسن,

چکیده مقاله :

    این مطالعه به بررسی قانون قیمت­‏های واحد در بازار‏های میوه و تره‏­‌­بار تهران با استفاده از داده‌‏های ماهانه قیمت دو محصول گوجه‌‏فرنگی و سیب­‏‌زمینی در سال‏های 1392- 1389، پرداخته است. روش‌‏‏های مورد استفاده شامل روش‏های نوین اقتصاد سنجی سری‏‌های زمانی(آزمون هگی، آزمون هم‏گرایی یوهانسن و الگوی تصحیح خطای برداری) می‏باشند. نتیجه بدست آمده از آزمون هگی نشان‏دهنده وجود ریشه واحد غیرفصلی در متغیرهای مورد مطالعه است. قانون قیمت‏‌های‏ واحد به وسیله آزمون هم‏گرایی یوهانسن برای محصول سیب­‏‌زمینی و گوجه‌‏فرنگی در سال‏های مورد بررسی به گونه‌ای معنی‌‏­دار پذیرفته شده است. نتایج حاصل از آزمون علیت گرنجر بیانگر علیت یک‏طرفه از قیمت عمده‏‌فروشی میدان مرکزی به قیمت خرده‏‌فروشی بازارهای سازمان میادین در دو محصول مورد مطالعه می‏باشد. نتایج بدست آمده از برآورد الگوی تصحیح خطا‏ی برداری نشان می‏دهد که در هر دوره زمانی به ترتیب 26 و 30 درصد از عدم تعادل‏های کوتاه مدت ناشی از تکانه‌‏های وارده در بازار گوجه‌‏فرنگی و سیب­‏‌زمینی، تصحیح خواهد شد. در نتیجه بمنظور پرهیز از نوسان قیمت‏ دو محصول در بازارهای سازمان میادین، پیشنهاد می‏شود قیمت در میدان عمده‏‌فروشی به گونه مستمر نظارت شده و با اتخاذ تدابیر حمایتی از سوی نهادهای حاکمیتی و مسئولان محترم سازمان میادین، وابستگی قیمت‏ دو محصول به قیمت عمده‏‌فروشی کاهش یابد.
 
طبقه‏بندی JEL:  Q13

چکیده انگلیسی:

    The current study aimed to examine the law of one price by using the monthly data in wholesale and retail markets of potato and tomato during the period of 2010 to 2014 in Tehran. The applied techniques consist of new method of time series econometrics such as HEGY test, Johansen co-integration and vector error correction model. The result of HEGY test indicates the unit root at zero frequency. Furthermore, the Johansen co-integration test revealed the positive relationship between wholesale and retail prices in two markets. The consequence of Granger test represents the unidirectional causality from wholesale prices to the retail ones and the outcome of vector error correction model in each period suggests that 26 and 30 percent of short-run disequilibrium derived by impulse response variables are adjusted in order for tomato and potato markets. As a result, taking the necessary precautions to reduce retail price coherence of the two products to their wholesale price is suggested to the authorities due to restrain price volatilities.
 
JEL classification: Q13

منابع و مأخذ:

1- اندرس، و.(1391). اقتصاد سنجی سری‏های زمانی با رویکرد کاربردی، جلد یکم. ترجمه م. صادقی و س. شوال‏پور. تهران : انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).

 2- تقوایی، م.، و سلطانی، ل.، و رحمتی، ص. (1389). تحلیل مکانی میدان‏ها و بازارهای میوه و تره‏بار در شهر اصفهان. نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامه‏ریزی (دانشگاه تبریز)، سال 15، شماره 34 زمستان 1389، صفحات 26-1.

3-دشتی، ق.، قهرمان زده، م.، رسولی بیرامی، ز. (1391). تحلیلی بر هم‏گرایی قیمت‏ها در بازار گوشت مرغ کشور، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال بیستم، شماره 78، 243-211.

4- رفیعی، ح.، و یزدانی، س.، و حسینی، ص.، و چیذری، ا.، صالحی، ح. (1392). بررسی یکپارچگی مکانی و آزمون قیمت‏های واحد در بازار ماهیان استخوانی شمال، (مطالعه موردی : استان‏های مازندران و گیلان). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 44، شماره 3، صفحه 368-357.

5- شمس الدینی، س. (1384). بررسی هم‏گرایی قیمت‏های جهانی و داخلی محصولات منتخب کشاورزی ایران. پایان‏نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

6- صحراییان، م.، و بخشوده، م. (1386). بررسی پیوستگی بازارهای داخلی و خارجی گندم در ایران مجلهاقتصاد کشاورزی و توسعه، سال 15، شماره 59، صفحات 118-97.

7-عبداللهی، ب. (1389). بررسی پیوستگی بازار محصولات دامی و طیور شمال غرب کشور، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تبریز.

8- قهرمان‏زاده، م.(1390). پیش‏بینی قیمت ماهانه جوجه‏ی یک روزه گوشتی در استان آذربایجان شرقی. مجله اقتصاد کشاورزی، جلد 5، شماره 4، صفحه‏های 210-183.

9- قهرمان‏زاده، م.، و محمودی، ه. (1392). آزمون پیوستگی و فرضیه بازار مرکزی محصول تخم‏مرغ در استانهای منتخب کشور. نشریه پژوهش‌های علوم دامی،  جلد 23، شماره 4، سال 1392.

10-کجوری، ه. (1393). بررسی قانون قیمت واحد در محصولات کشاورزی ایران (مطالعه موردی : مرکبات)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشگاه فردوسی مشهد.

11-گجراتی، د. (1383). مبانی اقتصاد سنجی، جلد دوم. ترجمه ح. ابریشمی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

12- مقدسی، ر.، و خلیق، پ.، و قلمباز، ف. (1389). قانون قیمت‏های واحد در بازار محصولات کشاورزی، (مطالعه موردی : جو، برنج، پنبه). مجله پژوهش‏های ترویج و آموزش کشاورزی، سال چهارم، شماره یک، بهار 1390.

Refrences

- AbouNouri, E., & Mojaverian, M. (2002). Analysis of the law of one price in the Farm products markets of Iran. Iranian Journal of Trade Studies, 2002(25), 5-17.

- Alfranca, O. Oca, J. & Reig, L. (2004). Product Differentiation and  Dynamic Price Behavior in Fish Markets, Advances in Econ. Res,pp. 150-158.

- Asche, F. Bjorndal, T. & V. Gordon, D. (2005). Studies in the Demand  Structure for Fish and Seafood Products, International Series in Operations Research & Management Science 99, 295-314.

- Asche, F. Bennear, L. S. Oglend, A. & Smith, M. (2011). U.S. Shrimp Market Integration, Duke University Environmental Economics Working Paper, pp. 11-09.

- Bada, T. & Rahji, M. A. Y. (2010). Market Delineation Study of the Fish Market in Nigeria: An Application of Co-integration Analysis, Journal of Agricultural Science, 2, 158-168.