تعیین عمر اقتصادی نخلستان‌های رقم سایر در اهواز
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزیسهام احمدی زاده 1 , رضا مقدسی 2 , احمد مستعان 3
1 - پژوهشگر موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران و دانش‌آموخته مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان.
2 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
3 - استادیار موسسه تحقیقات علوم باغبانی، پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.
کلید واژه: نخل خرما, بازده خالص, سن جایگزینی بهینه, آنالیز حساسیت,
چکیده مقاله :
بالا بودن سن نخلستان‌ها یکی از چالش‌های مهم بخش خرمای کشور بشمار می‌آید. این پژوهش با هدف تعیین سن بهینه جایگزینی نخل‌های فرسوده در نخلستان‌های رقم تجاری سایر (استعمران) در منطقه اهواز انجام گرفت. داده‌های مورد نیاز از راه منابع اسنادی، پژوهش پیمایشی و تکمیل پرسش‌نامه به‌صورت مصاحبه حضوری گرد‌آوری شد. بمنظور تعیین سن بهینه جایگزینی نخل‌ها از رهیافت فارس استفاده شد. در این پژوهش دو سناریو تعریف شد. در سناریوی نخست یا در وضعیت معمولی، نرخ بهره برابر با سود بانکی و در سناریوی دوم یا وضعیت تورمی، نرخ تورم + 4% به‌عنوان نرخ بهره در نظر گرفته شد. نتایج بدست آمده نشان داد که در سناریوی نخست سن بهینه جایگزینی این رقم برابر با 38 سال است. بر اساس آنالیز حساسیت، با تغییر پارامترهای قیمت و هزینه به میزان 10% و 20%، سن جایگزینی تقریباً به‌صورت مشابه، ولی در جهت مخالف تغییر می‌یابد. در سناریوی دوم نیز، نتایج نشان داد که جایگزین کردن نخل در هیچ سنی مقرون‌به‌صرفه نیست. در این شرایط کشاورز برای سوددهی اقتصادی یا گریز از زیان‌های سرمایه‌گذاری، از جایگزینی نخل‌های پیر رقم سایر اجتناب خواهد کرد. در این شرایط به دلیل اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد ملی و جایگاه نخلداری در اشتغال‌زایی و اقتصاد منطقه، نقش دولت به گونه مشخص در حمایت از نخلدار و جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها، چه به‌صورت افزایش آگاهی در این زمینه و چه به‌صورت حمایت مالی در جهت افزایش بهره‌وری نخلستان همچون جایگزینی رقم سایر با سایر ارقام پربازده بسیار مهم است.
طبقه‌بندی JEL:D24,D70,D92,N50,O13
Increase of old orchards is an important challenging issue in Iran’s date palm sector. This study has conducted in order to determine the optimal replacement age of date palms of commercial cultivar of Sayer (Estaomran) in Ahwaz region. General survey based on stratified random sampling with interview forms and library studies used to collect the data needed to achieve the research objectives and Faris approach was used to determine the date palm optimal replacement age. Two scenarios were defined and studied in this research. Insert rate has been set equal to normal baking insert rate for the first scenario while normal insert rate +4% for the second scenario. Results showed that in the first scenario, optimal replacement age of Sayer palms in Ahwaz region is 38 years. Sensitivity analysis showed that with 10% and 20% change in product price and production costs, replacement age is changing almost the same but inversely. Replanting Sayer palms found not cost-effective at any age in the second scenario. Encountering this condition, growers reject replacing their old palms to avoid loss of investment. In this condition the government role is important in supporting date growers through increase of growers’ knowledge or financial aids for enhancement of orchards productivity like replacing Sayer palms with other higher-yielding varieties due to the importance of date palm sector in national economy and regional employment.
- اسکو‌نژاد، م.م. 1391. اقتصاد مهندسی(ارزیابی اقتصادی پروژه‌های صنعتی). انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیرکبیر. 464 ص.
- اکبری ا. و بخشوده م. 1371. بررسی اقتصادی جایگزینی خرمای مضافتی بجای مرکبات و خرمای کروت در باغات شهرستان بم. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 25(3): 51-43.
- تیوزسن جی جی.و فابریکی، دبلیو جی. 1381. اقتصاد مهندسی. ترجمه م م شهیدی‌پور؛ ا آیتی. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.572 صفحه.
- چراغی، م ح؛ حسین‌نژادیان، ی؛ محسنی‌مقدم، م؛ لطفی، م؛ آذر، ا. 1390. خرما طلای خوزستان. چاپ دوم. انتشارات سازمان بازرگانی خوزستان، 141 صفحه.
- کاشانی، م. 1371. خرما، گزارش صندوق مطالعاتی نخیلات. چاپ اول، انتشارات سازمان پژوهشات، آموزش و ترویج کشاورزی. 102 صفحه.
- کشاورزیان پیوستی ا. 1388. تعیین نرخ سود بهینه بانکی برای حداکثر سازی رشد اقتصادی در ایران( با استفاده از سیستم معادلات هم‌زمان). دو فصلنامه برنامه‌وبودجه. شماره 108: 30-3.
- محبی ع.، تراهی ع.، لطیفیان م.، مستعان ا.، راه‌خدایی ا. و راهنما ع. 1390. اصول کاربردی کاشت و پرورش نخل خرما. چاپ اول. اهواز: انتشارات کتیبه سبز.181 صفحه.
Refrences
- Ani, A. (1971). Economic considerations regarding the determination of optimum ages for oil palm replanting in Malaysia. Agricultural Economic Bulletin of Mardi, Vol. 1, No. 3.
- Arancon, R.N. (1988). Farmer's receptivity to new technologies in coconut. A UNDP / FAO. Report, Philippines.Ref: RAS 180 / 032. APCE. 80p.
- Azman, I. & Mama, M. N. (2002). The Optimal Age of Oil Palm Replanting. Oil palm industry economics. IL.VOL. 2(1):11-18.
- Burt, O.R. (1963). Economic replacement. SIAM review.U.S.A, Vol. 5(3):203-208.
- Burt, O.R. (2012). Optimal Replacement under Risk. Journal of University of South Carolina – Columbia [online], Available from: http://ajae.oxfordjournals. org/ [Accessed November 7, 2012].
- Dreyfus T. E. (1960). A Generalized equipment replacement study.Journal of the Society for Industrial and Applied Mathematics. 8(3): 425-435.
- Faostat. (2013). Date palm trade statistics, Available from: http://www.faostat.org. [Accessed 7/30/2013].
- FARIS. J. E. (1960). Analytical techniques used in determining the optimum replacement pattern, journal of farm economics,Vol. 42(5):755-766.
- MwinjakaS. Chiduza, C. Temu, A.E. Sukuinc, C. & Dichl, L. (1999). Coconut Palm Replacement Model for Tanzanian Farming Systems.Journal of Agricultural Economics and Development. Vol. 3:61-77.
- Van Noortwijk, J. M. (1998). Optimal replacement decisions for structures under stochastic deterioration.Pages 273-280. Proceedings of the Eighth IFIP WG: Citeseer.
- Ward, L.E. & Faris, J.E. (1968). A Stochastic Approach to Replacement Policies for Plum Trees.University of California division of agricultural sciences Gianniai Foundation of agricultural economics.22:42pp.
_||_