تأثیر انباشت هزینه پژوهش و توسعه داخلی و خارجی در بخش کشاورزی بر توزیع درآمد روستایی در ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

ابوالفضل شاه آبادی ¹ (استاد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان)
فریبا مهری تلیایی ² (کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان)

تاریخ دریافت : 1394/02/10 تاریخ پذیرش : 1396/05/31 تاریخ انتشار : 1396/05/01

کلید واژه: ضریب جینی, انباشت هزینه پژوهش و توسعه داخلی, انباشت هزینه پژوهش و توسعه خارجی, جامعه روستایی,

چکیده مقاله :

    با توجه به این‌که 5/28 درصد از جمعیت کشور در مناطق روستایی زندگی می­کنند و هم‌چنین، نقش­های گوناگونی که توسعه روستایی می­تواند در توسعه همه­جانبه ملی ایفا کند، بررسی مسایل جوامع روستایی از جمله بررسی توزیع درآمد بسیار ضروری است. از سوی دیگر، فناوری بخش کشاورزی از راه فعالیت­های پژوهش و توسعه داخلی و خارجی به عنوان یکی از متغیرهای مؤثر بر توزیع درآمد روستاییان است. لذا هدف این پژوهش بررسی تأثیر انباشت هزینه پژوهش و توسعه داخلی و خارجی (سرریز پژوهش و توسعه از کانال واردات) بخش کشاورزی بر نابرابری درآمد روستایی در ایران طی سال­های 1390-1350 است. این پژوهش، پژوهشی تحلیلی– توصیفی است و با استفاده از روش­های متداول اقتصادسنجی انجام شده است. داده­های مورد استفاده پژوهش از پایگاههای آماری WDI، FAO، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، جهاد کشاورزی ایران، مرکز آمار ایران و گمرک جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است. نتایج پژوهش نشان­دهنده تأثیر معنادار انباشت هزینه پژوهش و توسعه داخلی بخش کشاورزی بر نابرابری درآمد در مناطق روستایی است، هم‌چنین، نتایج نشان می­دهند انباشت هزینه پژوهش و توسعه خارجی بخش کشاورزی بر نابرابری درآمد در مناطق روستایی تأثیری معنادار ندارد. با توجه به جایگاه فعالیت­های پژوهش و توسعه و سرمایه انسانی در تحول فناوری و کاهش نابرابری درآمد در مناطق روستایی لازم است از راه هماهنگی میان سیاست‌های کلان اقتصادی شاهد گسترش بازار سرمایه انسانی و ایجاد انگیزه در فعالان بخش خصوصی جهت گسترش بازار پژوهش و توسعه بخش کشاورزی باشیم.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study is investigate the effects of accumulation of internal and external agriculture research and development costs on rural income distribution in 1971-2011period. To achieve objectives of study, descriptive- analytical and econometric methods were used. Data gathered from various sources such as WDI, FAO, the Central Bank, Organization of Management and Planning, and Agricultural Ministry of Iran. The results indicated that internal agricultural research and development cost accumulation had negative impact rural income inequality while accumulation of external research and development expenditures did not have a significant impact on rural income inequality.

منابع و مأخذ:

- اکبری، ن.ا.، سامتی، م. و هادیان، و.ا. (1382). بررسی تأثیر هزینه­های دولت بر ارزش افزوده بخش کشاورزی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال یازهم، شماره 41 و 42.

- باقرزاده، ع. و کمیجانی، الف. (1389). تحلیل رابطه سرمایه انسانی، پژوهش و توسعه و بهره­وری با نابرابری درآمدی در مناطق روستایی ایران. فصلنامه توسعه روستایی، دوره دوم، (2)؛ 60-41.

- بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. (1393). جداول و سری­های زمانی حساب­های ملی طی سال­های 1389-1350 (به قیمت ثابت سال 1376). تهران دفتر بررسی­های اقتصادی. قابل دسترسی در http://www.cbi.ir/section/1378.aspx بازیابی: 23/12/1393

- ترکمانی، ج. و جمالی مقدم، الف. (1384). اثرات مخارج عمرانی دولت بر فقرزدایی در مناطق روستایی. ‌فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هفتم، (25)؛ 174-153

- حسینی، س.ص. و شهبازی، ح. (1393). تعیین میزان بهینه مخارج پژوهشات کشاورزی ایران. پژوهشات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 45، شماره 1: 40-23.

- رحیم­زاده، م. و میرمحمدصادقی، ج. (1386). تحلیل عوامل مؤثر بر توزیع درآمد بین کشاورزان محدوده مرزیجران شهرستان اراک. ششمین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران، مشهد، انجمن اقتصاد کشاورزی ایران، دانشگاه فردوسی مشهد،

http://www.civilica.com/Paper-IAEC06-IAEC06_064.html

- سازمان برنامه و بودجه. (1393). قوانین بودجه سنواتی، سال­های 1388-1350. تهران: سازمان برنامه و بودجه.

- شاه­آبادی، الف. و بشیری­منظم، ف. (1390). نقش مؤلفه­های دانش در ارزش افزوده بخش کشاورزی ایران. فصلنامه روستا و توسعه، سال 14، شماره 4: 125-105.

- عظیمی، ح. (1371). مدارهای توسعه نیافتگی. تهران: نشر نی، چاپ دوم.

- غفرانی، ف. (1392).  تاثیر مخارج پژوهش و توسعه بخش کشاورزی بر نابرابری درآمد در مناطق روستایی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم- پژوهشات و فناوری، دانشگاه بوعلی سینا همدان- دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی.

- گمرک جمهوری اسلامی ایران. (1393). آمار سالیانه واردات، سال­های 1388-1350، تهران. قابل دسترسی در

http://www.irica.gov.ir/Portal/Home/Default.aspx?CategoryID=fd61187e-a080-4800-bb4b-0a3d0946cc10

- مرکز آمار ایران. (1393). آمارهای موضوعی، سری­های زمانی هزینه و درآمد خانوار طی سال­های 1390-1350. تهران قابل دسترسی در http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=11

- مهرگان، ن. موسایی، م. و کیهانی­حکمت، ر. (1387). رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 28.

- نوری، س. (1375). گذار از کشاورزی سنتی. تهران: نشر نی، چاپ اول.

- وزارت جهاد کشاورزی ایران. (1393). اطلاعات آماری طی سال­های 1390-1350. قابل دسترسی در http://www.agri-jahad.ir/Portal/Home

 

Refrences

- Alston, S. (2007). The Kuznets process and the inequality relationship. Journal of Development Economics, 1(40): 43- 67.

- Coe, T & Helpman, E. (1997). International R&D spillovers. European Economic Review, 39(4):121-135.

- Coe, T. and Helpman, E. (1995). International R&D spillovers. European Economic Review, 39(5): 859-887.

- Ding, S., Meriluto, L., Reed, R., Tao, D. and WU, H. (2011). The impact of agricultural technology adoption on income inequality in rural China: Evidence from southern Yunnan Province. China Economic Review, 22(3): 344-356.

- Estudillo, J., Quisumbing, A. and Otsuka, K. (2001). Income distribution in rice-growing villages during the post-Green Revolution periods: The Philippine case, 1985 and 1998. Agricultural Economics, 25(1): 71–84.

- Fan, S. and Zhang, L. (2005). Growth and poverty in rural China, the role of public investment, International Food Policy Research Report, 1(125); 122-151.

- Food and Agriculture Organization (FAO), (2015). Available at http://www.fao.org/statistics/databases/en

23. Griliches, Z. (1998). Productivity puzzles and R&D: Another nonexplanation. Journal of Economic Perspectives, 2(4): 9-21.

- Hoggblade, S. (2007). Returns to investment in agriculture. Policy Synthesis Food Security Research Project-Zambia, (19). Available at http:// wwwaec.msu.edu/ agecon/ fs2/zambia/ index.htm)

Prak, W. and Brat, D. (1995). A Global Kuznets curve? Kyklos, 4(1): 105-131.

- World Bank (2007 and 2008), World Bank Agricultural Research by Region, Washington, D.C. available at http://www.worldbank.org/ data/ online database. html).