بررسی سطح توسعه‌یافتگی دهستان‌های شهرستان رشت با استفاده از مدل‌های AHP و TOPSIS

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

سیده مونا S.Mona ¹ , زهرا دقیقی ماسوله ² , محمد محمدی ³

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
2 - دانشجوی دکترا، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه پیام نور تهران شرق، تهران، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت کشاورزی، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1397/03/28 تاریخ پذیرش : 1397/03/28 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: توسعه روستایی, مناطق روستایی شهرستان رشت, تکنیک تاپ سیس, تحلیل سلسله مراتبی,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و سنجش سطح توسعه یافتگی و تبیین شکاف بین مناطق روستایی شهرستان رشت به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه روستایی است. پژوهش در 18 دهستان شهرستان رشت با استفاده از روش تاپسیس و وزن دهی 35 شاخص مورد مطالعه بر اساس تکنیک تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. داده‌های موردنیاز از طریق مطالعه کتابخانه‌ای، میدانی (تکمیل پرسشنامه) و از نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 شهرستان رشت و نیز گزارش های آماری سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان و مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان رشت استخراج گردیده است. طبق نتایج به‌دست‌آمده، از مجموع 18 دهستان در شهرستان رشت، به لحاظ سطح توسعه روستایی، 4 دهستان در حد کمتر توسعه‌یافته و 14 دهستان در حد توسعه‌نیافته می باشند. این امر حاکی از آن است که سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت توسعه‌یافته نبوده و توسعه روستاهای منطقه با چالش ها و موانع جدی مواجه است.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this study was to determine and measure the level of development rurals in districts of Rasht County in terms of having rural development and explain the existed gap between them. The present study was done in 18 rural districts of Rasht County by using TOPSIS and weighting 35 indicators under examination according to the analytic hierarchy process (AHP). The necessary data was collected using library and field (questionnaire) studies, elaborative and detailed results of the General Census of Population and Housing 2013 in Rasht, the statistical reports of Guilan Agricultural Jihad Organization and management. The results of rural development level assessment using the TOPSIS technique indicated that in terms of rural development, 4 districts are low-developed and 14 districts are deprived. This issue suggests that rural districts of Rahst suffer from developing level, in addition it was revealed that the development of rural areas in this County is highly hindered

منابع و مأخذ:

بابایی فینی، ا.، حضرتی، م.، و ربیعی فر، و. (1394). ارزیابی نقش دفاتر فناوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه روستایی موردشناسی: بخش قره­پشتلوی شهرستان زنجان. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، شماره 16، صفحات 144-127.

توکلی، ج.، نیرک­زاده، ع.، و ابراهیمی، م. (1393). سنجش سطح توسعه‌یافتگی اجتماعی- اقتصادی روستاهای بخش مرکزی شهرستان کوه دشت. مجله پژوهش­های روستایی، دوره 5، شماره 1، صفحات 235-213.

جمینی، د. سجادی، م. شهبازی، ز.، و امرایی، ا. (1392). بررسی سطح توسعه­یافتگی شهرستان­های استان اصفهان در زمینه شاخص­های آموزشی با استفاده از تکنیک TOPSIS، تحلیل خوشه­ای و GIS. نشریه فناوری آموزش، جلد 9، شماره 3، صفحات 179-169.

خرم بخت، ا. (1396). ارزیابی نابرابری توسعه منظومه­های روستایی لارستان با استفاده از تکنیک تحلیل چند متغیره الکتره در چارچوب زیست منطقه‌گرایی. فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 7، شماره 25، صفحات 108-97.

دین­پناه، غ. (1393). بررسی سطح توسعه روستایی با تکنیک TOPSIS (مطالعه موردی: بخش اصل اندوز- پارس­آباد). نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، سال 18، شماره 50، صفحات 188-175.

رستمی، ش.، مظفری، ف.، رحیمی­مقدم، ج.، و ذوالفقاری، ا. (1394). ارزیابی عملکرد دهیاری­ها در توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهیاری­های شهرستان ایوان، استان ایلام). فصلنامه مسکن و محیط روستا، شماره 149، صفحات 119-103.

رضوانی، م .، و احمدی، ع. (1388). بررسی عملکرد شوراهای اسلامی در توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان حکیم‌آباد شهرستان زرندیه). دو فصلنامه مدیریت شهری، شماره 24، صفحات 36- 27.

زاهدی، م.، غفاری، غ.، و ابراهیمی­­لویه، ع. (1391). کاستی­های نظری برنامه­ریزی توسعه روستایی در ایران. مجله پژوهش­های روستایی، سال 3، شماره 4، صفحات 30-7.

شایان، ح.، و حسین زاده، س. ر. (1390). ارزیابی پایداری توسعه­ی روستایی، مطالعه­ی موردی: شهرستان کمیجان. فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 24، صفحات 120-101.

شریف­زاده، ا و عبداله­زاده، غ. (1392). تحلیل سلسله مراتبی گزیدارهای آموزش کارآفرینی در آموزش عالی کشاورزی. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، دوره 44، شماره 1، صفحات 107-95.

شماعی، ع.، و موسی وند، ج. (1390). سطح­بندی شهرستان­های استان اصفهان ازلحاظ زیرساخت­های گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS و AHP. مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال 3، شماره 10، صفحات 40-23.

فرج­الله حسینی، س. ج.، ده یوری، س.، پالوج، م. و شجاعی، م. (1395).  طراحی و ارائه مدل ساختاری برای مدیریت مناسب توسعه روستایی در ایران. مجله پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال 9، شماره 1، صفحات 25-15.

فیض پور، م.ع.، و صالحی فیروزآبادی، گ. (1391). سنجش و بررسی سطح توسعۀ بازار کار مناطق روستایی استان‌های کشور طی برنامۀ چهارم توسعه. فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال سوم، شمارۀ 3، صفحات 112-89.

کلانتری، خ.، اسدی، ع.، و چوبچیان، ش. (1388). تدوین و اعتبارسنجی شاخص­های توسعه پایدار مناطق روستایی. فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره 2، صفحات 86-65.

نعمتی، م.، نوذری، ع.، و عباسی، ز. (1393). تحلیلی بر وضعیت توسعه­یافتگی کالبدی مناطق سه­گانه شهر شوشتر با استفاده از مدل ترکیب TOPSIS-AHP. فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس، سال 6، شماره 20، صفحات 74-59.

Alipour, H., & Allahyari, M. S. (2010). Evaluation of Rural Development in Guilan Province, Iran. Journal of American Science, 6(11): 889-893.

Larson, D. F., Otsuka, K., Matsumoto, T., & Kilic, T. (2014). Should African rural development strategies depend on smallholder farms? An exploration of the inverse‐productivity hypothesis. Journal of International Association of Agricultural Economists Agricultural Economics, 45(3): 355-367.

Liu, Y. Zhang, F., & Zhang, Y. (2009). Appraisal of typical rural development models during rapid urbanization in the eastern coastal region of China. Journal of Geographical Sciences, 19(5): 557-567.

Yu, L. Hou, X., Gao, M., & Shi, P. (2010). Assessment of coastal zone sustainable development: A case study of Yantai, China. Journal of Ecological Indicators, 10(6): 1218-1225.

Yevseyeva, I., Miettinen, K., Salminen, P., & Lahdelma, R. (2007). SMMA Classification: A new Method for Nominal Classification, Helsinki School of Economics Working Paper, Helsinki, p: 1-19.

Hui, Y. T., Bao, H. H., & Siou, W. (2008). Combining ANP and TOPSIS concepts for evaluation the performance of property-liability insurance companies. Science Publications, Journal of Social Sciences, 4 (1): 56-61.