تاثیر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ در تربت حیدریه

محورهای موضوعی : ژنتیک

محمد کریمی فرزقی ¹ , زهرا منعمی‌زاده ²

1 - 1دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی، مشهد
2 - 2دانشجوی کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد

تاریخ دریافت : 1393/04/10 تاریخ پذیرش : 1393/10/06 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: اجزای عملکرد, تراکم و تاریخ کاشت, رقم بی‌خار, روغن گلرنگ,

چکیده مقاله :

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر تراکم و تاریخ کاشت بر رشد و نمو، عملکرد، اجزای عملکرد، درصد روغن گلرنگ، رقم بی‌خار واریته IL–111 در تربت‌حیدریه انجام شد. آزمایش بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با4 تکرار انجام شد که در این آزمایش تاریخ کاشت به‌عنوان فاکتور اصلی (15 فروردین، 15 اردیبهشت، 15 خرداد) و تراکم بعنوان سطوح فاکتور فرعی (30، 40، 50 و60 بوته در مترمربع) درنظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر تراکم و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد معنی‌دار بود و تاخیر در تاریخ کاشت باعث کاهش عملکرد شد. بیشترین عملکرد از تاریخ کشت اول بدست آمد که نسبت به کاشت‌های دوم و سوم بیشتر شد که این تاثیر تاریخ کاشت بر روی عملکرد عمدتا از طریق تاثیر بر روی تعداد طبق در مترمربع و تعداد دانه در طبق اعمال شده است. تاریخ کاشت زودتر باعث افزایش تعداد طبق در واحد سطح و تعداد دانه در طبق شد و افزایش تراکم به‌علت افزایش تعداد طبق، باعث افزایش عملکرد شد. همچنین درصد روغن و درصد پوست تحت‌تاثیر تاریخ و تراکم کاشت قرار گرفت، به‌طوری‌که کمترین درصد پوست و بیشترین درصد روغن به‌ترتیب در تاریخ کشت اول و تراکم 30 بوته در مترمربع بدست آمد.

منابع و مأخذ:

احسان زاده، پ. (1382). اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد و برخی ویژگی­های رشد دو رقم گلرنگ در شرایط آب وهوای اصفهان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان. سال هفتم. شماره اول. صفحات 140-129.

بای بوردی، ا. (1386). تغذیه گیاهی گلرنگ. انتشارات پریور. صفحات 81-30.

خواجه پور، م.ر. (1383). گیاهان صنعتی. انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه صنعتی اصفهان. صفحه 564.

دانشیان، ج. جمشیدی، ا. قلاوند، ا. و فرخی، ا. (1387). تعیین مناسب­ترین تراکم بوته و تاریخ کاشت برای هیبرید جدید (CMS-26*R-103) آفتابگردان. مجله علوم زراعی ایران. جلد10، شماره 1. صفحات 86-72.

داوری، م.ر. (1382). بررسی تاثیر روش­ها و تراکم­های مختلف کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی گلرنگ بهاره در استان مرکزی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان دانشکده تحصیلات تکمیلی گروه کشاورزی.

زند، ا. (1377). مبنای مرفولوژیک و فیزیولوژیک اختلاف عملکرد در گلرنگ. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکده کشاورزی.

شمس، ک.، پازُکی، ع.ر. و کبرایی، س. (1387). بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ پاییزه (Carthamus tinctorious L.) در شرایط دیم کرمانشاه. مجله زراعت و اصلاح نباتات ایران جلد 4، شماره 2. صفحات 36-23.

صمدانی، ب. و دانشور فرزانگان، ف. (1370). بررسی اثرات تاریخ کاشت بر عملکرد و سایر صفات زراعی ارقام گلرنگ پاییزه در منطقه اصفهان. گزارش پژوهشی. دانشکده علوم دانشگاه اصفهان.

فاضلیکاخکی، ف. صدرآبادیحقیقی، ر. زارعفیضآبادی، ا. و عزتاحمدی، م. (1386). اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ (Carthamus tinctorious L.) در کشت بهاره در جلگه رخ تربت حیدریه. مجله پژوهش­های زراعی ایران، جلد 5، شماره 2. صفحات 332-327.

فتحی برچلویی، ح. (1369). دانه های روغنی و روغن های خوراکی. از سری انتشارات بازار جهانی کالاها. موسسه مطالعات و پژوهش های وزارت بازرگانی جمهوری اسلامی ایران.

کاظمی، م. (1377). اثر تاریخ کاشت و تراکم کاشت بر عملکرد آفتاب گردان. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه فردوسی مشهد. دانشکده کشاورزی.

مجد نصیری، ب. (1383). مطالعه عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک ژنوتیپ­های گلرنگ بهاره و تابستانه. هشتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، صفحه 179.

مجد نصیری، ب. (1389). بررسی اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیکی گلرنگ در فصول و تراکم­های مختلف کاشت. همایش ملی ایده های نو در کشاورزی. 28-27 بهمن ماه.

میرشکاری، ب. خدابنده، ن. آلیاری، ه. و سلطانی، ا. (1380). بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر روی اجزای عملکرد آفتابگردان. هیبرید آذرگل در شرایط آب و هوایی تبریز. مجله دانش کشاورزی، جلد 11، شماره1. صفحات 11-1.

نیکپور، ع.ر. (1374). بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد گلرنگ در منطقه مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکدة کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

Able, G.H. (1975). Growth and yield of safflower in three temperature regime. Agronomy Journal. 67: 639 -642.

Able, G.H. (1976). Effect of irrigation regimes, planting dates, nitrogen levels and row spacing on safflower cultivars. Agronomy Journal. 68: 448 -451.

Alessi, J., Power, F., and Zimmer. D.C. (1981). Effect of seeding date and population on water use efficiency and safflower yield. Agronomy Journal. 73: 783–787.

Beech, D.B. and Norman, M.J.T. (1963). The effect of time of planting on yield attributed on variety in safflower. Australian Journal of Experimental Agriculture and Animal Husbandry. 3:140-148.

Beech, D.B. and Norman, M.J.T. (1966). The effect of plant density on the reproductive structure of safflower in the Ord River Vally. Australian Journal of Experimental Agriculture and Animal Husbandry. 6: 255 – 260.

Heidari Zolleh, H., Bahraminejad, S., Maleki, G. and Pazan, A.H. (2009). Response of Cumin (Cuminum cyminum L.) to sowing date and plant density. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences. 5(4): 597 – 602.

Hetholt, J.J., Egli, D.B. and Legget, J.E. (1985). Characteristics of reproductive abortion in Soybean. Crop Science Journal. 26: 589–595.

Hill, A.B. and Knowles, P.F. (1968). Fatty acid composition of the oil of development seed of different varieties of safflower. Crop Science Journal. 8: 273–277.

Hoag, B.K. Zubriskki, J.C. and Geisler, G.N. (1968). Effect of fertilizer treatment and row spacing on yield quality and physiology response of safflower. Agronomy Journal. 60: 198 – 200.

Kafi, M. (2003). Cumin – production and processing. Ferdowsi University of Mashhad Publication. pp. 195.

Lyon, D.J., Baltensperger, D.D., Sall, R. and Kerr, E. (1991). Growing safflower in Nebreska. Univ. Nebreska, Ext, Neb Fact.

Nevzat, U., Akin, A. and Basri, M. (1996). Cultivar, weed and row spacing effects on some agronomic characters of safflower (Carthamus tinctorius L). in spring planting.

Pawlosski, S.H. (1961). Estimation of oil in safflower seed. Nature. 186:772-773 

Simons, S.R. and Jons, R.J. (1985). Contributions of presoaking assimilate to grain yield in maize. Crop Science Journal. 25: 1004 – 1006.

Zimmerman, L.H. (1976). Genetic of time elongation and duration of rosette habit in Carthamus tinctorius L. and C. Flavesens spreng. Crop Science Journal. 16: 431– 4330.