بررسی کالوس‌زایی و اندام‌زایی گیاه اسطوخودوس ((Lavandula vera DC.

محورهای موضوعی : ژنتیک

مریم پیوندی ¹ , لیلا کاظمی ² , احمد مجد ³

1 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران- شمال
2 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران- شمال
3 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران- شمال

تاریخ دریافت : 1387/12/03 تاریخ پذیرش : 1388/03/24 تاریخ انتشار : 1388/09/25

کلید واژه: اسطوخودوس, کالوس, Lavandula vera, اندام زائی, ریشه‌زائی,

چکیده مقاله :

اسطوخودوس گیاهی زینتی و داروئی است. یکی از روش‌های کارامد در ریز ازدیادی آن اندام‌زائی از کالوس می‌باشد. در این پژوهش تاثیر سیتوکینین‌های مختلف بر کالوس‌زائی و اندامزائی گیاه اسطوخودوس مطالعه شد. جداکشت‌های گره، در محیط کشت MS دارای غلظتهای مختلف هورمونهای BAP (بنزیل آمینو پورین)، Kin (کینتین) و 2iP (2- ایزوپنتیل آدنین) با غلظت‌های 1 تا 2 میلی‌گرم بر لیتر، به تنهائی و یا در ترکیب با یکدیگر کشت شدند. نتایج نشان داد ده روز پس از کشت نمونه ها،کالوس زائی آغاز می‌شود. در هفته سوم روی برخی از کالوس‌های سبز رنگ گرانول‌هائی ایجاد شده که با گذشت زمان به جوانه و برگ یا ریشه تبدیل شدند. جوانه‌زنی از کالوس‌ها در محیط‌های کشت دارای BAP یا 2ip مشاهده شد. بیشترین جوانه‌زنی در محیط دارای BAP (2 میلی‌گرم بر لیتر) به دست آمد. در تیمارهای BAP (1 تا 2 میلی‌گرم بر لیتر) و 2ip (1 میلی گرم بر لیتر) همزمان با جوانه‌زنی، ریشه زایی نیز صورت پذیرفت، به طوریکه حداکثر تعداد ریشه در محیط کشت دارای BAP (1 میلی‌گرم بر لیتر) مشاهده شد. در مرحله بعد، کالوس‌های 45 روزه در همان محیط کشت اولیه واکشت شدند. نتایج این مرحله نشان داد نمونه‌ها علاوه بر محیط‌های واکشت دارای BAP یا 2iP، در محیط کشت دارای دو هورمون Kin و BAP(1 میلی‌گرم بر لیتر) نیز ساقه و برگ تولید می‌نمایند. اما در هیچکدام از محیط‌های واکشت ریشه زائی دیده نشد.

چکیده انگلیسی:

Lavender (Lavandula vera DC) is an important ornamental and aromatic plant. In vitro culture through callogenesis is proposed to be an alternative for vegetative propagation. The effects of different cytokinins were investigated on callogenesis and organogenesis of Lavandula vera. Nodal explants were cultured in the MS medium supplemented with different concentrations of cytokinins (benzyl amino purine (BAP), Kinetine (Kin) solely or in combination with each other. Ten days after culturing, callogenesis was observed. After 3 weeks some granular shapes were appeared on the calli which formed sprouts or roots. Calli which were grown in the medium with 2iP (1-2 mg/l) or BAP (1-2 mg/l) produced shoots. The maximum number of shoots was achieved in the medium supplemented with BAP (2 mg/l). The production of shoots and roots were occurred at the same time. The maximum level of root formation was gained in the medium with BAP (1 mg/l). Forty five old days calli were subcultured in the same culture media. Shoot formation was achieved in the media supplemented with 2iP (1-2 mg/l) or BAP (1-2 mg/l) and combination of BAP and Kin (1mg/l). In the subculture media root formation was not occurred.

منابع و مأخذ:

دیبا، ه‍، مجد، ا. (1385). اثر عوامل اقلیمی، اکولوژی و شرایط محیط کشت آزمایشگاه (کشت در شیشه) در ساختار تشریحی و برخی متابولیتهای ثانویه در گیاه گزنه دو پایه Urtica diodica L. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات

زرگری، ع. (1369). گیاهان دارویی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم.

Andrade, L.B., Echeverrigaray, S., Fracaro, F., Pauletti, G.F., Rota, L. (1999). The effect of growth regulators on shoot propagation and rooting of common lavender (Lavandula vera DC). Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 56: 79-83.

Banthorpe, D. V., Branch, S. A., Njar, V. C.O., Osborne, M. G., Watson, D. G. (1986). Ability of plant callus cultures to synthesize and accumulate lower terpenoids. Phytochemistry, 25: 629-636.

Benkova, E., Witters, E., Van Dongen, W., Kola, J., Motyka, V., Brzobohaty, B., Van Onckelen, H. A., Machakova, I. (1999). Cytokinins in Tobacco and Wheat chloroplasts. Occurrence and Changes Due to Light/Dark Treatment. Plant Physiology, 121(1): 245-252.

Bias, L.A., Falco M.C., Rodriguez, A. P. M., Mendes, M.J. (2000). Organogenesis from internodal segments of yellow Passion fruit. Scientia Agricola., 57(4): 661-665.

Bjowani, S.S., Razdan, M.K. (1996). Plant tissue culture: theory and practice. Developments in crop Science, 25-32.

Bjowani, S.S., Razdan, M.K, (1990). Plant tissue culture theory and practice. Developments in crop Science, 25-32/

Blinstrubiene, A., Sliesaravicius, A., Burbulis, N. (2004). Factors affecting morphogenesis in tissue culture of linseedflax (Linum usitatissimum L.), Acta Universities Latviensis, Biology, 676: 149-152.

Calvo, M. C., Segura, J. (1989). In vitro propagation of Lavender, HortScience 24(2): 375-376

Canas, LA, Bendabis, A. (1988). Plant regeneration from cotyledon fragments of olive tree (Olea europaea L.). Plant Science, 54: 65-74.

Dias, M. C., Almeida, R. and Romano, A. (2002). Rapid clonal multiplication of Lavandula viridis L'Hér through in vitro axillary shoot proliferation, Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 68(1): 99-102

Dronne, S., Jullien, F., Caissard G.C. and Faure, O. (1999). A simple and efficient method for in vitro shoot regeneration from leaves of lavandin (Lavandula××intermedia Emeric ex Loiseleur), Plant Cell Reports, 18(5): 429-433.

Echeverrigaray, S., Basso, R., and Andrade L.B. (2005). Micropropagation of Lavandula dentata from axillary buds of field-grown adult plants, Biologia Plantarum, 49(3): 439-442.

Jame, A., Teixeira da Silva. (2003). Chrysanthemum: advances in tissue culture, cryopreservation, postharvest technology, genetics and transgenic biotechnology, Biotechnology Advances; 21(8): 715-766.

Leva, A. (2009). Morphological evaluation of olive plants propagated in vitro culture through axillary buds and somatic embryogenesis methods, African Journal of Plant Science Vol. 3 (3): 037-043

Murashige, T., Skoog, A. (1962). Revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue cultures. Plant Physiology, 15: 473-97.

Nobre, J. (1996). In vitro cloning ad micropropagation of Lavandula stoechas from field – grown plants. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 46:151- 155.

Panizza, M., Tognoni, F. (1988). Clonal propagation, callus Formation and plant Regeneration of Lavandin. Scientia Horticulturae, 37: 157 – 163.

Panizza, M., Tognoni, F. (1991). Micropropagation of lavandian (lavandula officinalis chaix × lavandula latifolia villas cv.grosso). In: Yps Bajaj (ed) Biotechnology in Agriculture & foresty, vol.19.

Quazi, M.H. (1980). In vitro multiplication of Lavandula spp. Ann. Botany, 45:361-362.

Suro, M., Koda, M., and Inoue, M. (2000). Efficient plant regeneration from multiple shoots formed in the leaf-derived callus of Lavandula vera, using the “open culture system, Scientia Horticulturae, 86(1): 81-88

Sanchez-Gras, M.C., Del Carmen Calvo, M. (1996). Micropropagation of Lavandula latifolia through nodal bud culture of mature plants. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 45: 259- 261.