بررسی اکولوژیک و شکل زیستی گیاهان اسانس‌دار استان یزد

محورهای موضوعی : ژنتیک

عباس زارع زاده ¹ (مربی پژوهشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، یزد، ایران)
علی میر حسینی ² (مربی پژوهشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، یزد، ایران)
محمد رضا عربزاده ³ (کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، یزد، ایران)
مهدی شمس زاده ⁴ (کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، یزد، ایران)
محمد باقر رضایی ⁵ (استاد پژوهش موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، تهران ـ ایران)

تاریخ دریافت : 1389/05/10 تاریخ پذیرش : 1391/01/28 تاریخ انتشار : 1391/04/01

کلید واژه: اکولوژی, یزد, شکل زیستی, گیاهان اسانس دار,

چکیده مقاله :

با توجه به اهمیت گیاهان معطر و اسانس‌دار، طرح تحقیقاتی بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس‌دار استان یزد به منظور اهلی ‌کردن و کشت آنها، به اجرا درآمد. برای این منظور با مراجعه به منابع علمی و کاوش‌های کامپیوتری مطالعه کلی پیرامون گونه‌های گیاهی اسانس‌دار موردنظر صورت گرفت. سپس با مراجعه به رویشگاه‌های مختلف، فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، میانگین بارندگی سالیانه، گونه‌های همراه، گونه ‌یا گونه‌های غالب و وضعیت شادابی گیاه در طبیعت ثبت گردید. نتایج نشان داد که از 950 گونه فلور استان، 71 گونه گیاه اسانس‌دار خودرو متعلق به 41 جنس و 16 تیره می‌باشند. بیشترین تعداد گونه‌ها به ترتیب مربوط به تیره Lamiaceaeبا 36 گونه، Asteraceae با 10 گونه و Apiaceae با 8 گونه می‌باشند. از میان جنس‌هایی که نسبت به بقیه دارای گونه‌های بیشتری هستند، می‌توان به جنس Nepetaبا 9 گونه، Salvia با 7 گونه و Artemisia با 4‌ گونه اشاره کرد. از نظر شکل زیستی، 7/50 درصد گونه‌ها همی کریپتوفیت، 9/9 درصد کریپتوفیت، 14 درصد تروفیت، 7/12 درصد فانروفیت و 7/12 درصد کامفیت هستند. همی کریپتوفیت‌ها (7/50 درصد) مهمترین شکل‌های زیستی گیاهان اسانس‌دار استان را تشکیل می‌دهند. به طور کلی اکثر گونه‌های اسانس‌دار جزء گونه‌‌های همراه در تیپ‌های گیاهی می‌باشند. به جز گونه‌‌های Artemisia sieberi Besser. و Artemisia aucheri Boiss. که تشکیل تیپ‌های گیاهی را می‌دهند و در سطح وسیعی پراکنش دارند. بیشترین فراوانی گونه‌های اسانس‌دار در مناطق کوهستانی و ارتفاعات در اقلیم‌های خشک سرد و نیمه خشک سرد مشاهده می‌گردند.