پاسخ مورفولوژیکی و بیوشیمیایی اکوتیپ‌های مختلف نعناع سبز (Mentha spicata L.) به سطوح مختلف رطوبت خاک
محورهای موضوعی : تنش
قادر رستمی
1
,
محمد مقدم
2
*
,
لیلا سمیعی
3
1 - گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
2 - گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهدف مشهد، ایران.
3 - گروه پژوهشی گیاهان زینتی، پژوهشکده علوم گیاهی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
کلید واژه: اکوتیپ, پرولین, تنش خشکی, رنگیزه‌های فتوسنتزی, رشد, قند محلول,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی ارزیابی تحمل به خشکی در اکوتیپ‌های مختلف نعناع سبز، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. فاکتور اول شامل تنش خشکی در دو سطح رطوبت خاک شامل 70 (تنش متوسط) و 50 (تنش شدید) درصد ظرفیت زراعی و فاکتور دوم شامل 33 اکوتیپ نعناع سبز که از مناطق مختلف ایران جمع آوری شده بودند. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، طول و عرض برگ، وزن خشک برگ و ساقه، رنگیزه‌های فتوسنتری (کلروفیلa، b، کلروفیل کل و کارتنوئید)، محتوای قند محلول و پرولین بود. نتایح حاصل از داده‌ها نشان داد که صفات رویشی در همه اکوتیپ‌ها از قبیل ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، طول و عرض برگ، وزن خشک برگ و ساقه در تنش شدید خشکی (50 درصد ظرفیت زراعی) کاهش معنی‌داری نسبت به تیمار تنش ملایم (70 درصد ظرفیت زراعی) داشته است. همچنین اثر متقابل داده‌ها نشان داد که تنش خشکی موجب افزایش محتوای قند محلول، پرولین و کارتنوئید، کاهش محتوای کلروفیل a، bو کلروفیل کل گردید. بالاترین مقاومت به تنش شدید در 13 اکوتیپ که شامل اکوتیپ ساری، مشهد، بندرعباس، بوانات، علی آباد کتول، سمنان، نی ریز، بیرجند، تایباد، هرمزگان، مشگین شهر، بافت کرمان و بوشهر مشاهده شد. به عنوان یک نتیجه‌گیری کلی به نظر می‌رسد که بتوان از این اکوتیپ‌ها به عنوان منابع حاوی ژنهای متحمل به خشکی برای اصلاح ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در مناطق خشک استفاده کرد.
In order to investigate the drought tolerance in ecotypes of spearmint, a factorial pot experiment based on a completely randomized design with three replications was carried out in the research greenhouse of the Faculty of Agriculture in Ferdowsi University of Mashhad. The first factor was drought stress with two levels of soil moisture including 70% (moderate stress) and 50% (severe stress) and the second factor was 33 ecotypes of spearmint collected from different regions of Iran. The traits including plant height, number of main and secondary branches, leaf length and width, leaf and stem dry weight, photosynthetic pigments (chlorophyll a, b, total chlorophyll and carotenoids), soluble sugar and proline content were studied. The results showed that plant vegetative characters such as plant height, number of main and secondary branches, leaf length and width, leaf and stem dry weight significantly decreased in severe drought stress (50% field capacity) compared to mild stress (70% field capacity). Moreover, drought stress increased the content of soluble sugar, proline and carotenoids, and decreased the content of chlorophyll a, b and total chlorophyll. The highest resistance to severe stress was observed in 13 ecotypes, which included Sari, Mashhad, Bandar Abbas, Bowanat, Aliabad Katul, Semnan, Niriz, Birjand, Taibad, Hormozgan, Meshginshahr, Baft Kerman and Bushehr ecotypes. Generally speaking, it seems that these ecotypes can be used as a source of drought tolerance-related genes in breeding of high-yield genotypes for arid regions.