تأثیر باکتری محرک رشد بر عملکرد و برخی خصوصیات بیوشیمیایی گیاه سیاه‌دانه (Nigella sativa L.) در شرایط تنش خشکی
محورهای موضوعی : تنشمائده یوسفیان 1 * , شهاب الدین میری نژاد 2 , زهرا رهامی 3
1 - بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.
2 - بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران.
3 - دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، یاسوج، ایران.
کلید واژه: آبیاری, کلروفیل, قندهای محلول, کاروتنوئید, مالون دی آلدئید,
چکیده مقاله :
یکی از راهکارهای مقابله با تنش خشکی استفاده از باکتری محرک رشد می باشد. بر این اساس تحقیقی به منظور بررسی تأثیر باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در شرایط تنش خشکی بر عملکرد و خصوصیات بیوشیمایی گیاه سیاه دانه در سال زراعی 99-1398 در روستای سروک از توابع یاسوج در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه اجرا شد. آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت خاک (شاهد)، آبیاری پس از مصرف 60 درصد رطوبت خاک و آبیاری پس از مصرف 90 درصد رطوبت خاک) و عامل فرعی کاربرد باکتری محرک رشد آزوسپیریلیوم در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح بذر با باکتری) بود. نتایج به دست آمده نشان داد که تلقیح باکتری محرک رشد موجب بالا رفتن صفات عملکرد دانه و کربوهیدرات در شرایط تنش متوسط شد، در شرایط تنش شدید نیز صفات کاروتنوئید و مالون دی آلدئید تغییرات معنی داری داشتند. از طرفی صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید در هر دو حالت تنش متوسط و شدید تغییرات معنی داری داشتند. بیشترین غلظت کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت خاک و تلقیح با باکتری مشاهده گردید. بالاترین عملکرد دانه نیز با 1072 کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری پس از مصرف 30 درصد رطوبت خاک و کاربرد باکتری مشاهده گردید. پیشنهاد می شود که میزان رشد گیاه در مراحل مختلف رشد و نمو اندازه گیری شود تا تأثیر تنش در هر دوره مشخص گردد و تفسیر مناسبی از تأثیر تنش بر روی گیاه بدست آید.
An approach to overcome drought stress is using growth-promoting bacteria. This study was carried out to investigate the effect of Azospirillum growth-promoting bacteria under drought stress on yield and biochemical characteristics of Nigella sativa L. in the crop year 2019-2020 in Servak village of Yasouj province in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province. The experiment was performed as a factorial split plot in a randomized complete block design with three replications. The main factor was irrigation in three levels (irrigation after using 30% soil moisture (control), irrigation after using 60% soil moisture, and irrigation after using 90% soil moisture) and the sub-factor of Azospirillum growth-promoting bacteria in two levels (no inoculation and inoculation of seeds with bacteria). Results showed that inoculation of growth-promoting bacteria increased yield and carbohydrate under moderate stress conditions. In high stress conditions, carotenoid and malondialdehyde had significant changes. Chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, and carotenoids had significant changes under both moderate and severe stress. On the other hand, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, and carotenoids had significant changes in both moderate and high stress. The highest concentrations of total chlorophyll (1.01 mg / g fresh weight) and carotenoids (0.77 mg / g fresh weight) were observed in irrigation after consuming 30% soil moisture and inoculation with bacteria. The highest yield (1072 kg / ha) was observed under consuming 30% soil moisture and bacteria. Measuring the rate of plant growth is suggested at different stages to determine the effect of stress in each period to get a perfect interpretation of the effect of stress on the plant.