مفهوم عمل غیرمجاز در قانون مجازات اسلامی 92 با نگاه تطبیقی به فقه و حقوق رومی
اسماعیل کشاورز صفی ئی
1
(
استادیار/دانشگاه آزاد واحد قزوین
)
کلید واژه: غیرمجاز, , , , , خطا, , , , , تعدی,
چکیده مقاله :
در حقوق رومی ابتدائا عمل غیرمجاز مترادف با مفهوم خطا بر پایه نقض تکلیف زیان زننده در اثر ارتکاب فهرستی از اعمال غیرقانونی ممنوعه یا نقض استانداردهای کلی رفتاری پدیدار شد. .در نظام فقهی عملی که نتیجه یا پیامد آن نقض یا تجاوز به حق(حق الله یا حق الناس) باشد،حسب مورد موجب عقوبت یا ضمان خواهد بود. نقض حق الناس در فقه اصولا در اثر ارتکاب اعمال غیرمجاز محقق می شود. عمل غیر مجاز در نظام فقهی با تقصیر معنای مشترکی دارد و تحت دو عنوان تعدی(فعل ما لایجوز فعله )و تفریط(ترک ما لایجوز ترکه) صورت بندی شده است. و بر خلاف حقوق رومی متکی بر نقض حق زیان دیده هستند نه نقض تکلیف زیان زننده. در حقوق ایران تضادی بنیادین در این زمینه حاکم است چرا که مفهوم و مصادیق عمل غیرمجاز و تقصیر در قانون مدنی و مجازات اسلامی ملهم از نظام فقهی(نقض حق) است بر خلاف مفهوم تقصیر در قانون مسئولیت مدنی که متاثر از حقوق رومی(نقض تکلیف) است.عمل غیرمجاز در نظام حقوقی ایران می تواند شامل عمل غیرقانونی یا عمل نامعمول و نامتعارف باشد.
چکیده انگلیسی :
In roman law at first forbidden act (delict) was appeared in the base of breach of duty who perpetrate one of the listed iilegal or forbidden acts or general behavioral standards. In jurisptodnce the act that it,s consequence is breach or trespass to right, will be cause to penalty or remedy. Breach of The right of the people is created with perpetration of forbidden acts .in jurisprudence forbidden acts is synonymous with fault that is divisioned to infringement and lapse from duty and is relayed on breach of injured,s right unlike roman law that is relayed on breach of perpetrator,s duty. In law of iran there are foundamental Contradiction because concept and examples of forbidden act and fault in Civil Act and islimic Punishment Act is inspired by breach of injured,s right in jurisprudence unlike concept of fault in Civil Responsibility Act that is being affected by breach of perpetrator,s duty In roman law. Criteria of being forbidden of acts can be included illegal and Unconventional act