مبنای فقهی مشروعیت قوانین با رویکرد قرآنی
محورهای موضوعی : حقوق خصوصیمحمدرسول آهنگران 1 , ابوالحسن حق نواز 2
1 - تهران
2 - تهران
کلید واژه: مشروعیت, دلایل قرآنی, وضع قانون, الزام‌آور بودن,
چکیده مقاله :
مشروعیت قانون، باور بدین امر است که اقتدار حاکم بر هر کشور مفروض، محق است فرمان صادر کند و شهروندان موظفند به آن گردن نهند. عده ای از اندیشمندان غرب معتقدند با مشاهده رفتارهای اجتماعی انسان، می توان به وضع قوانین زندگی اجتماعی او اقدام نمود و یا مبانی دیگری که در این زمینه از سوی مکاتب مختلف بشری مطرح گردیده؛ اما در مقابل، فقها (حقوق دانان اسلامی) معتقدند غیر از خداوند کسی توانایی وضع قانون ندارد. این مقاله ادلّه قرآنی مشروعیت قوانین را در پنج دسته از آیات مورد طبقه بندی قرار داده است. دسته اول: تعبیر از قوانین به حدود در آیات قران کریم؛ دسته دوم: آیات دال بر انحصار حکم برای خداوند متعال؛ دسته سوم: آیات دال بر نیازمندی حاکمیت به جعل الهی؛ دسته چهارم: شرط بودن علم برای قانونگذاری و آیات دال نقص علم بشری؛ دسته پنجم: آیات دال بر مرجعیت خداوند در حل اختلافات. نوآوری مقاله حاضر در این است که با استفاده از دلایل قرآنی و با تقسیم بندی آیات مبارکه به اثبات مبنای مشروعیت قوانین پرداخته و آن عبارت است از وجود پشتوانه جعل الهی و اینکه تنها در این صورت قوانین مشروعیت داشته و دلایل قرآنی در کنار دلایل عقلی مورد اشاره در ضمن تبیین آیات شریفه ثابت می کند که انحصار قانون گذاری در اختیار خداوند متعال است.
Legitimacy is the believing that the governing authority of any given country is entitled to issue the command and citizens are obliged to abide by. Some Western scholars believe that the laws of social life can be legislated by observing the social behavior of the human being. But the Islamic jurists believe that no one can legislate other than Allah. The present article has classified Quranic evidence of arising by law to the legitimacy in five groups of verses. The first group of the verses interprets the rules needed that the community as "God's Hudud". The other introduces rules as "God's Orders". The third group envisages ruling to be only "God's bestowed". The fourth category of verses, prohibit legislation without having sufficient knowledge. And last category of the verses, envisages ruling to be special for "ulu-l-amr.