ابعاد ارتباط میان فرهنگی مهاجرین افغان با شهروندان مشهد

محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی

ابوالحسن حسین زاده ^{1 *} , رضا عابدی گناباد ² , سید مرتضی نوعی باغبان ³

1 - استادیار گروه فرهنگ و رسانه، دانشگاه علوم اسلامی شهید محلاتی، قم، ایران
2 - استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
3 - استادیار علوم سیاسی گروه معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1402/09/17 تاریخ پذیرش : 1403/05/20 تاریخ انتشار : 1403/12/28

کلید واژه: ارتباطات میان فرهنگی, مهاجرین افغان, افغانستان, شهروندان مشهدی,

چکیده مقاله :

با عنایت به جمعیت نسبتاً بالای مهاجرین افغانستانی ساکن در ایران(بیش از پنج میلیون نفر) و مشهد (بیش از 400 هزار نفر) که عمدتاً نیز در مناطق کم تر برخوردار به لحاظ توسعه مادی و معنوی اين شهر پراکنده شده اند، زمینه ی ارتباطات میان فرهنگی میان این مهاجرین و مشهدی¬ها را فراهم کرده است. روش مقاله حاضر ترکیبی از مصاحبه عمیق و پيمايشي است و روش پيمايشي بر تعريف عملياتي و سنجش تجربي متغيرها، نمونه‌گيري، آزمون فرضيه و تعميم نتيجه، متكي است.جامعه آماري تحقيق، افغانستاني‌هاي مهاجر ساکن مشهد به تعداد 654 نفر می باشد. از میان نظریه های ارتباط میان فرهنگی نظریه های مدیریت اضطراب بی اطمینانی و همسازی و انطبـاق بر کاهش روابط میان فرهنگی در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد که ارتباط میان فرهنگی افغانستانی های مهاجر با مشهدی ها عمدتاً در سطح روابط متوسط است.در تحلیل ابعاد ارتباط میان فردی و تعاملی رابطه خوبی میان شهروندان مشهدی با مهاجرین افغان برقرار است و رابطه تقابلی نیز در حد پایینی نشان می دهد و از سویی دیگر رابطه میان ذهنی نیز شرایط بهتری را با افزایش مدت سکونت پیدا کرده است. با افزایش سازگاری فرهنگی افغانستانی های مهاجر با فرهنگ ایرانی های ساکن در مشهد شاهد افزایش ارتباطات میان فرهنگی هستیم. حتی از این شاخص به عنوان عاملی در جهت عدم بازگشت این مهاجرین به افغانستان یاد می شود.

منابع و مأخذ:


- آشوری، داریوش(1389) تعریف ها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگاه.
- احمدی موحد، احمد (1382) "ویژگیهای جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی مهاجرین خارجی با تاکید بر مهاجرین افغان در ایران". فصلنامه جمعیت. صص 51- 25.
- ادیبی، حسین. عبدالمعبود انصاری (1358) نظریه¬های جامعه شناسی. تهران: جامعه.
- ارفع نیا، بهشید(1382) حقوق بین الملل خصوصی. تهران: بهتاب.
- اسکیدمور، ویلیام (1372) تفکر نظری در جامعه شناسی. ترجمه ی علی محمد حاضری و دیگران. تهران: سفیر.
- اسمیت، آلفرد گود(1382) ارتباطات و فرهنگ 3 (1382) ترجمه¬ی مهدی بابائی. تهران: سمت.
- بشیریه، حسین (1383) جامعه¬شناسی سیاسی: نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی. تهران: نشر نی.
- پهلوان، چنگیز (1368) در زمـینه ایران شناسی (گوشه هایی از زنـدگی مهاجرین افغان در ایران). تهران: به¬نگار.
- تری یاندیس (1391) فرهنگ و رفتار اجتماعی. ترجمه نصرت فتی. تهران: نشر رسانش.
- جمشيدي ها، غلامرضا. موسي عنبري (خرداد 1383) "تعلقات اجتماعي و اثرات آن بر بازگشت مهاجرين افغاني". نامه¬ی علوم اجتماعی. صص 68-43.
- دلجو، شریعت(1385) ارتباط انسانی (تفاهم با دیگران). تهران: موسسه فرهنگی و هنری سپهر سخن.
- رضی، حسین(تابستان و پاییز 1377) "ارتباط میان فرهنگی (تاریخ، مفاهیم و جایگاه)". فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(ع). صص166- 135.
- ریتنرز، جورج (1374) نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه¬ی محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
- زهدی، سعید (1391) ماضی استمراری؛ سلفی گری در جهان اسلام از وهابیت تا القاعده. تهران: عابد.
- ساروخانی، باقر (1380) جامعه¬شناسی ارتباطات. تهران: انتشارات اطلاعات.
- سعیدی، رحمان(1390) ارتباطات بین المللی و میان فرهنگی. تهران: انتشارات آوای نور.
- سلیمی، حسین (1379) فرهنـگ گرایـی، جهانی شدن و حقوق بشر. تهران: دفـتر مطـالعات سـیاسی و بین¬الملل.
- سهیلی، محمد(1391) آشنایی با برنامه ریزی فرهنگی. مشهد: انتشارات قدس رضوی.
- طاهرپو، فیروزه و دیگران (1384) "مطالعه ی مقایسه ای پایه های فردی، شناختی و انگیزشی پیشداوری نسبت به مهاجرین افغان". پژوهش¬های روانشناختی. صص 29- 9.
- عاملی، سعـید رضا. حمیده مولایی ( تابستان 1388) " دوجهانی شدن¬ها و حساسیت¬های بین فرهنگی: مطالعه مـوردی روابط بین¬فرهنگی اهل تسنن و تشیع در استان گلستان". فصلنامه تحقیقات فرهنگی. صص 29- 1.
- عبدالله خانی، علی ( 1388) کتاب امنیت بین الملل (3). تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر.
- عميد، حسن(1376) فرهنگ عميد. تهران: انتشارات اميركبير.
- فرهنگ، میر محمد صدیق(1380) افغانستان در پنج قرن اخیر(جلد دوم). تهران: نشر عرفان.
- فرهنگی، علی اکبر (1374) ارتباطات انسانی مبانی (جلد اول) (1374) تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
- فکوهـی، ناصر. فاطمه رکوعی(1387) " بـررسی آموزش و اوقـات فراغت خانواده های مـهاجر افغان حاشیه نشین با مطالعه موردی شهرک راه آهن تهران". بر گرفته از وب سایت:
http://anthropology.ir/node/4154
- فهيمي راد، حميد(1390) مهاجرت اتباع بيگانه (افاغنه) به استان خراسان رضوي. مشهد: سبحان توس.
- کوشا، محمد مهدی1388) دانستنی¬های فرهنگ (افکار عمومی). تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دفتر برنامه ریزی.
- کیم، یونگ یون (زمستان 1385) "پژوهشی در باب ارتباطات میان فرهنگی و ارتباطات توسعه". ترجمه فلورا فروغیان. فصلنامه مطالعات و تحقیقات وسایل ارتباط جمعی (رسانه). صص 184- 157.
- گادی کانست، ویلیام بی و دیگران(1385) "نظریه¬پردازی درباره ارتباطات میان فرهنگی". ترجمه¬ پیروز ایزدی. فصلنامه مطالعاتی و تحقیقاتی وسایل ارتباط جمعی (رسانه). صص 97- 57.
- گودیکانست، ویلیام بی(1388) پیـوند تفاوت¬ها: راهنـمای ارتباط کارآمد بیـن¬گروهی. ترجمه¬ علـی کریمی¬مله و مسعود هاشمی. تهران: تمدن ایرانی.
- مک کی، ماتیو و دیگران (1382) پیامها: چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنیم؟. ترجمه حمیدرضا نقوی و محمد شهاب شمس. تهران: سنا.
- ملازهی، پیرمحمد (1383) "ثبات در افغانستان و نقش آن در امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران" در کتاب آسیا(3) ویژه افغانستان پس از طالبان. تهران: موسسه ابرار معاصر.
- منصورنژاد، محمد(1379) دین و هویت. تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
- میرمحمدی، داود (1380) هویت ملی در ایران. تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
- میلتون ادوارز، بیورلی(1382) سیاست و حکومت در خاورمیانه. ترجمه رسول افضلی. تهران: نشر علم و ادب.
- نوربخش، یونس (زمستان 1387) "فرهنگ و قومیت مدلی برای ارتباطات میان فرهنگی در ایران". فصلنامه تحقیقات فرهنگی. صص 78- 67.
- وب سایت مشرق نیوز (6 مهر 1390) "اتباع بیگانه؛ آمدن باخودشان، رفتنشان با خدا"
http://www.mashreghnews.ir/fa/news/69040/%D8%A7
-یوسفی، علی (1388)"بررسی راهکارهای گسترش ارتباطات میان فرهنگی اجتماعات شیعی (گزارش تحقیق". مرکز پژوهش¬های شورای اسلامی شهر مشهد.
- یوسفی، علی و دیگران (1392)" شبکه اجتماعی مهاجرین افغان ساکن شهرک گلشهر مشهد". برگرفته از وب سایت
http://profdoc.um.ac.ir/paper-abstract-1028713.html
- یونسیان، مجید (زمستان 1385) "اثرات میان فرهنگی دین در فرایند جهانی شدن". فصلنامه مطالعات میان فرهنگی . صص 174- 163.

-Abbasi_Shavazi. Mohammad Jalal. Glazebrook, Diana. Jamshidiha, Ghplamreza. Mahmoudian, Hossein and Sadeghi, Rasoul (2005 a ) Return to Afghanistan? A Study of Afghans Living in Mashhad, Islamic Republic of Iran. Kabul: Afghanist an Research and Evaluation Unit.
- Abbasi_Shavazi. Mohammad Jalal. Glazebrook, Diana. Jamshidiha, Ghplamreza. Mahmoudian, Hossein and Sadeghi, Rasoul (2005 b ) Return
to Afghanistan? A Study of Afghans Living in Tehran, Islamic Republic of Iran. Kabul: Afghanist an Research and Evaluation Unit.
- Abbasi_Shavazi. Mohammad Jalal. And Glazebrook, Diana (2006) continued protection, sustainable reintegration: Afghan Refugese and Migrants in Iran. Kabul; Afghanist an Research and Evaluation Unit.
- Davey, A (1983) Learning to be prejudiced: Growing up in multiethnic Britain. London: Edward Amolds.
- Endicott, L., Bock, T. & Narveaz, D. (2003) “Moral Reasoning, Intercultural and Development Multicultural Experiences: Relations and Cognitive Underpinning”, in
International Journal of Intercultural Relations, Vol.27 (-): 403–419.
-Fuller, T. (2007) “Study Abroad Experiences and Intercultural Sensitivity among Graduate Theological Students: a Preliminary and Exploratory Investigation”, in Christian Higher Education, Vol.6 (-): 321- 322.
- Fishbein, H. D (1996) Peer Prejudice and discrimination: Evolutionary, cultural and Developmental dynamics. U. S. A: West View press.
- Greenholtz, J. (2000) “Assessing Cross-cultural Competence in Transnational Education: The Intercultural Development Inventory”, in Higher Education in Europe, Vol. 25(3): 411-416.
- Guillen, N. V(2006) Understanding Social Distance in intercultural.
- MCARTHUR. L. & FRIEDMAN. S. A. (1980). Usury correlation in impression formation: Variations in the shared distinctiveness effect as a function of distinctive persons age. Race. And sex. Journal of Personality and Social Psychology. 39. 615-624.
- Moon, Dreama G(1996) Concepts of Culture Impilications for Intercultural.
- Sherif, M. & Sherif, C. W (1979) Research on intergroup relations. In W. G. Austin & S. Worchel (Eds), The social Psychology of intergroup relations (PP 7- 18). Monterey, California: Brooks/cole.
- Paige, M. (et. al) (2003) “Assessing Intercultural Sensitivity: an Empirical Analysis of
the Hammer and Bennett Intercultural Development Inventory”, in International Journal of Intercultural Relations, Vol. 27(-): 467–486.
- Sherif, M (1967) Group conflict and cooperation. London: Routledge & Kegan Paul.
- TAJFEL.H (1974) Social identity and intergroup behavior. Social Science Information. 13. 65-93.
- TAJFEL.H (1982) Social identity intergroup relations. New York: Cambridge University Press.
communication Research. Communication Quarterly. PP 84- 70.
- West, R, & Turner, L. H (2010) Introducing communication theory: analysis and application. New York: McGraw- Hill.