تأثیر آموزش موسیقی و نقاشی در افزایش خلاقیت و کاهش پرخاشگری کودکان پیش‏دبستانی شهر همدان

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

مینا بروجردی ¹ , حسن اسدزاده ² , مسعود حجازی ³ , غلام حسین انتصار فومنی ⁴

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی،زنجان، ایران
2 - دانشیار روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی علامه طباطبایی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 - استادیار روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
4 - استادیار روانشناسی، گروه روانشناسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

تاریخ دریافت : 1398/01/03 تاریخ پذیرش : 1398/07/06 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: پرخاشگری, خلاقیت, آموزش نقاشی و موسیقی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: با توجه به شیوه بالای پرخاشگری در سن پیش دبستانی و اهمیت خلاقیت در این دوره از زندگی و تاثیر ان بر دوره های بعدی پژوهش حاضر با هدف تعیین اثریخشی آموزش موسیقی و نقاشی بر افزایش خلاقیت وکاهش پرخاشگری در دانش‌آموزان پیشدبستانی شهر همدان انجام شد. روش بررسی: روش پژوهش حاضر‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون باگروه گواه بود. جامعۀ آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان پیش‌دبستانی شهر همدان در سال 96-95 بود. نمونۀ آماری 45 نفر از دانشآموزان پیشدبستانی بودند که با روش نمونه‌گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و و یک گواه گمارش شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامۀ‌ 43 سؤالی پرخاشگری کودکان پیشدبستانی، و مقیاس تفکر خلاق تورنس بود. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که آموزش نقاشی به‌طور معنی‌داری منجر به کاهش پرخاشگری (001/0 > P) و افزایش خلاقیت ( 001/0 > P)، دانشآموزان پیشدبستانی شد. همچنین آموزش موسیقی باعث کاهش معنی دار پرخاشگری (001/0 > P) و افزایش معنی دار خلاقیت ( 001/0 > P)، دانشآموزان پیشدبستانی شد. اما بین آموزش نقاشی و آموزش موسیقی در کاهش پرخاشگری و افزایش خلاقیت تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: آموزش نقاشی و موسیقی از طریق ابزار افکار و احساسات ابراز نشده و تقویت مهارت های انعطاف پذیری و بسط و سیالی موجب کاهش پرخاشگری و تقویت خلاقیت در کودکان پیش دبستانی شده است. در نتیجه می توان از آنها به عنوان یک روش آموزش موثر در کودکان پیش دبستانی استفاده کرد

چکیده انگلیسی:

Objective: Considering the high prevalence of aggression in preschool and the important role of creativity and the negative effect in this period The aim of present research is to determine the effectiveness of music and painting training on increasing creativity and reducing aggression in preschool students in Hamedan. Methods: This research is quasi- experimental with Pre-test and post-test with control group design. The statistical populations under this study consisted of all pre-school students in Hamedan in 1965-96 (N = 14366). The sample size was 30 students of preschool girl (15) and boy (15) who were selected by random sampling method and randomly assigned to two groups of control and test. The experimental group were trained for painting instruction for 10 sessions, and the control group did not receive any training. The data collection tool was questionnaire of 43 questions about preschool children aggression and Torrance creative thinking scale.The data was analyzed through statistical tests variance and multivariate covariance, Findings: The results of covariance analysis also showed that painting training significantly affected aggression (p < 0/001) and creativity p < 0/001) of preschool students. And music training significantly affected aggression (p < 0/001) and creativity p < 0/001) of preschool students. However, there was no significant difference between painting teaching and music teaching in decreasing aggression and increasing creativity. Discussion :Painting and music training through expressing thoughts and feelings and enhancing flexural and fluidity skills has reduced aggression and improved creativity in preschool children. As a result, it can be used as an effective teaching method for preschool children

منابع و مأخذ:

امینی، زهرا؛ و دهیادگاری، الهام (1394). اثربخشیآموزشموسیقی­درمانیبرافزایشخلاقیتدانش­آموزانمدارسپیشدبستانی. کنفرانس سراسری دانش و فناوری علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و روانشناسی ایران.

امینی، معصومه؛ و دارفرد، مرضیه. (1396). بررسی تأثیر نقاشی درمانی در کاهش پرخاشگری کودکان با تشخیص میلو مننگوسل. فصلنامه علمی پژوهشی طب توانبخشی، 23، 279-283.

برزگر، کاظم؛ میرجلیلی، مرضیه؛ و شیرجهانی، اعظم. (1394). نقش بازی‌های حرکتی، نقاشی و موسیقی در کاهش مشکلات رفتاری تحصیلی کودکان دارای مشکلات یادگیری. تعلیم و تربیت استثنایی، 15(7)، 62- 52.

پرپنجی، معصومه؛ دلاور، علی؛ و فرخی، نورعلی. (1389). نقش سلامت روان در رفتارهای خلاقانه دانش‌آموزان شهر تهران. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(4)،153-170.

خدابخشی­کولایی، آناهیتا؛ سبزیان، مهرنوش؛ و فلسفی­نژاد، محمدرضا (1394). تأثیر شعردرمانی و حرکات ریتمیک بر کاهش اضطراب و پرخاشگری کودکان پیش دبستانی. مجله پرستاری کودکان، 4، 21-11.

رقیبی، مهوش؛ و خان محمدزاده، زهرا. (1398). پرورش خلاقیت کودکان شش ساله با استفاده از آموزش نقاشی خلاق. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(4)، 129-152.

رکنی، ماندانا؛ ­محمدی زاده ، علی؛ و نوابی­نژاد، شکوه .(1394). بررسی اثربخشی نقاشی درمانی بر خلاقیت و رشد اجتماعی کودکان 4 تا 6 ساله. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 5 (3)، 196-173.

قدرتی،م، افروز، غلام علی؛ شریفی، حسن پاشا؛ وهومن، حیدرعلی. (1389). توضیح خلاقیت دانش‌آموزان با استعداد بر اساس هوش، سن و رضایت زناشویی والدین آنها.مجله روانشناسی افراد استثنایی، 3(1)، 1-20.

کرمی، جهانگیر؛ علیخانی، مصطفی؛ و  خدادادی، کامران .(1391). اثربخشی نقاشی درمانی در کاهش رفتارهای پرخاشگرانه­ی دانش­آموزان دختر دچار نارساخوانی. ناتوانایی­های یادگیری، 1(3)، 117-105.

کریمی، ناهید؛ مهرافزون، داریوش؛ و جعفری، علیرضا. (1396). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی به روش قصه گویی بر مولفه‌های خلاقیت دانش‌آموزان ابتدایی. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(2)، 149-166.

کیانی پور، عمر؛ اعتمادی، احمد؛ دولت ابادی، شیوا؛و حسنی، مهرداد. (1391). بررسی اثربخشی و مقایسه موسیقی درمانی مبتنی بر موسیقی ایرانی و درمان شناختی در کنترل خشم در پسران نوجوانان، فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 3(10)،117-135.

نظیری، قاسم؛ و  تکبیری، شیوا. (1395). مقایسه اثر بخشی هنردرمانی مبتنی بر موسیقی و نقاشی در کاهش نشانه‌های اختلالات اضطرابی کودکان. نهمین کنگره بین المللی روان درمانی.

نیک نام، سیران؛ مفیدی، فرخنده و بازرگان، سیمین. 1391. آموزش پیش دبستانی مبتنی بر برنامه چندگانه بر کاهش پرخاشگری کودکان 5 ساله شهر کرج. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

واحدی، شهرام؛ فتحی آذر، اسکندر؛ حسینی نسب، سید داوود؛ و مقدم، محمد. (1387). بررسی روایی و قابلیت اطمینان مقیاس تجاوز برای پیش دبستانی‌ها و ارزیابی تجاوز در کودکان پیش دبستانی در ارومیه.  فصلنامه اصول بهداشت روانی، 10(38)- 15-34.

Al-Zu’bi, M., Omar-Fauzee, M., & Kaur, A. (2017).  The Relationship between Creative Thinking and Motivation to Learn Creative Thinking in Preschoolers in Jordan. European Journal of Education Studies, 3(3), 426-442.

Beh‐Pajooh, A., Abdollahi, A., & Hosseinian, S. (2018). The effectiveness of painting therapy program for the treatment of externalizing behaviors in children with intellectual disability, Vulnerable Children and Youth Studies, 1-7.

Botha, J. (2014). Relational aggression: The voices of primary school learners. South African Journal of Education, 34(2), 1-7. 

Callaghan, K., & Growney, C. (2013). The Impact of Music and Mood on Creative Thinking. THE INTERNATIONAL HONOR SOCIETY IN PSYCHOLOGY, 18(4), 164-160

Chen, X., Huang, X,. Wang, L,. & Chang, L. (2012). Aggression, peer relationships, and depression in Chinese children: a multiwave longitudinal study. Journal of child psychology and psychiatry, 53(12). 1233-1241

Crimmens, P. (2006). Drama therapy and storymaking in special education. Jessica Kingsley Publishers.

George, E. M., & Coch, D. (2011). Music training and working memory: an ERP study. Neuropsychologia, 49(5), 1083-1094.

Dababneh, KH,. Ihmeideh, F., Al-Omari, A.(2010). Promoting kindergarten children’s creativity in the classroom environment in Jordan. Early Child Development and Care, 180(9), 1165–1184.

Doron E. (2017). Fostering creativity in school aged children through  perspective  taking  and  visual  media  based  short  term  intervention program.     Thinking     Skills     and     Creativity,     23,     60-150.

Fazylova, S., & Rusol, I.  (2016). Development of Creativity in Schoolchildren through Art. Czech-Polish Historical and Pedagogical Journal, 8(2), 112–123.

Garaigordobil, M,. & Berrueco, L. (2011). Effects of a play program on creative thinking of preschool          children. The Spanish journal of psychology, 14(2), 608-618.

Gholami, A., Bshlideh, K., & Rafiei, A. (2013). The impact of two methods of music therapy and relaxation on the aggression in high school students. Journal of Jahrom University of Medical Sciences, 11(2), 6-12.

Habibzadeh, H. (2015).The effect of music on mental and physical performance, Acta Kinesiologica, 9(1), 31‐34

Hashemian, P,. & Jarahi, L. (2014). Effect of Painting Therapy on Aggression in Educable Intellectually      Disabled Students. Psychology, 5, 2058-2063.

Hashemian, P., Mashoogh, N. and Jarahi, L. (2015) Effectiveness of Music Therapy on Aggressive Behavior of Visually Impaired Adolescents. Journal of Behavioral and Brain Science, 5, 96-100

Hogenes, M,. Oers, B,. Diekstra, R. (2014). The impact of music on child functioning. The European Journal of Social & Behavioural Sciences, 1507-1526.

Hoseinzadeh, S,. Sameri, M. (2016). Study the Relationship between Self-Efficacy, Communication Skills, Critical Thinking and Creativity of high School Students of District one of Urmia City. International journal of humanities and cultural studies, 970-975.  

Kasimova, R., & Biktagirova, G. (2016). Art Therapy as a Means of Overcoming Aggressiveness in Adolescents. IEJME — MATHEMATICS EDUCATION, 11(4), 902-910

Kashapov, M., Ogorodova, T., & Pavlova, S. (2016). Relationship between aggression and creativity                      in senior preschool children. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 233,264 – 268

Khodabakhshi, A,. Vazifehdar, R,. Bahari, F,. Akbari, M. (2016). Impact  of  painting  therapy  on  aggression  and  anxiety  of  children  with  cancer.  Caspian J Pediatr Sep, 2(2), 135-41.

Kikas, E., Tropp, K., & Hinn, M. (2014). Aggression and Learning Behavior during the Transition from Preschool to School. Relations among Parent, Preschool Teacher and School Teacher. University of Tartu Faculty of Education.

Kokanović, T., Opić, S., & Sisak Stari, K. (2018). Prevalence of Aggressive and Prosocial Behavior of Preschool Children in Relation to Family Structure. Croatian Journal of Education, 20, 59-71

Lindblad, F., Hogmark, A., & Theorell, T. (2007). Music intervention for 5th and 6^th graders - Effects on development and cortisol secretion. Stress and Health, 23(1), 9-14.

Mazurek M.O, Kanne S.M & Wodka E.L. (2013) Physical aggression in children and adolescents with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 7(3), 455-465.

 Moon, B. L. (2016). Introduction to art therapy: Faith in the product. Charles C Thomas Publisher.

Passanisi, A., Nuovo, S., Urgese, L., & Pirrone, C. (2015). The Influence of Musical Expression on Creativity and Interpersonal Relationships in Children. Social and Behavioral Sciences, 191, 2476 – 2480.

Rahmani, M,. Rahmani, R. (2014).The Effectiveness of Art Therapy in Promotion of Creativity in Children with Learning Disabilities. Iranian Journal of Cognition and Education, 1(2), 1-5.

Roden, I., K€onen, T., Bongard, S., Frankenberg, E., Friedrich, E. K., & Kreutz, G. (2014).Effects of music training on attention, processing speed and cognitive music Abilities Findings from a longitudinal study. Applied Cognitive Psychology, 28(4), 545-557.

Roden, I, Zepf, F, Kreutz, G, Grube, D. (2016). Effects of music and natural science training on aggressive behavior. Learning and Instruction, 45, 85-92.

Rubin J. A. The art of art therapy: What every art therapist needs to know. 2nd Edition. New York: Routledge; 2011. Pp: 78-80

Rauscher, F. H, & Zupan, M.A.  (2000). Classroom keyboard instruction improves kindergarten children’s spatial-temporal performance: A field experiment. Early Childhood Research Quarterly, 15(2), 215-228

Sarkar, SH,. Gupta, S.(2017). Prevalence of Aggressive Behavior among Children Co-Detained with Imprisoned Mothers in a Selected Prison of North India. International Journal of Pediatrics & Child, 2(1), 1-5.

Soh, k.  (2017). Fostering Student Creativity through  teacher  behaviors.  Thinking Skills and Creativity, 23, 58-66. 

Sheikholmolouki, N. (2016). The Effect of Painting Therapy on Practical Intelligence and Creativity of Children Aged 4to 6 in the City of Tehran. International Journal of Social Science and Psychology, 1(3), 125- 133

Eskine, K., Anderson, E., & Sullivan, M. (2018). Effects of music listening on creative cognition and semantic memory retrieval. Journal indexing & Metrics, 46(6), 763-775

Subbotsky, E., Hysted, C., & Jones, N. (2010). Watching films with magical content facilitates creativity in children. Perceptual and motor skills, 111(1), 261-277.