تحلیلی از تعامل فرهنگ و کالبد شهر(نمونه موردی: اصفهان- صفویه)
محورهای موضوعی : معماری
فرشته حبیب
1
(استادیار، دکترای شهرسازی)
کلید واژه: کالبد شهر, فرهنگ ملی, national culture, فرهنگ مدرن, فرهنگ مذهبی, urban configration, modern culture, religious culture,
چکیده مقاله :
اخیراً در عرصه های گوناگون علمی، تلاش هایی صورت گرفته تا علوم را از انزوای شناخت شناسیک1 خود خارج کنند. چرا که علوم مختلف بیشتر سرگرم مناسبات درونی خود هستند تا دریافت واقعیت ها. شهرسازی نیز با توجه به تحولات فکری، فلسفی و علمی اخیر، دستخوش تحولات بنیادین شده است. در شهرسازی امروزی بسیاری از مردم گرایش به خدمات شهری مدرن و سنتی دارند. بسیاری این پدیده را نشانه ای از ظهور مجدد حکمت شهودی کهن می دانند، در حالی که بسیاری آن را جریانی کاذب و ناشی از برخی انحرافات فرهنگی، ارزیابی می کنند. بیرون از این دو تحلیل دیدگاه هایی وجود دارد که این پدیده را نه مسیری قهقرایی و نه بی اهمیت و انفعالی تلقی می کند. در این مقاله سعی شده تاثیر فرهنگ ایرانی در زمان وبستر مکان در تجسد کالبدی اش یعنی اصفهان دوران صفویه (1778-1535) مورد بررسی قرار داده، و نقش عوامل فرهنگی در شکل گیری کالبد شهر مورد بررسی قرار گیرد.2
In the last three decades, throughout the scientific domain, effective efforts have been done in order to generalize the spread information of the modern information system. Most of the thinkers and pioneer universities aim to separate the sciences from the epistemological isolation. Since different sciences are mostly involved in their own relations rather than the reception of the realities, most of the partisans of the traditional and modern municipal services, discuss about this phenomena as an ancient institutional wisdom. Beyond these two variable analyses, there are also different points of views which consider this phenomenon neither as a retrograde route nor a passive and null path. Based on the recent intellectual, philosophic and scientific revolutions, urbanism has confronted with fundamental reforms. The objective of this study is to investigate the effect of Iranian culture in the skeletal embodiment, Isfahan-Safavid-(1535-1778) and the key role of cultural components in urban body formation. Urbanist language of Isfahan old city- Naghsh e Jahan- like any other art language has a great role in transferring the cultural messages of its epoch. Certainly, the objective of this study is learning from the past for future and not idealization of a passed period.
1- احمدی، بابک. (1377)، " هرمنوتیک مدرن، برگزیده جستارها"، نشر مرکز، تهران.
2- اورسل، ارنست، (1974)، "سفرنامه"، چاپ زوار ، تهران.
3- بورکهارت، تیتوس، (1369)، "هنر مقدس"، ترجمه جلال ستاری، چاپ سروش، تهران.
4- بهار، مهرداد، (1376)، "از اسطوره تا تاریخ"، به کوشش ابوالقاسم اسماعیل پور، نشر چشمه، چاپ اول.
5- پورداوود ابراهیم، (2535)، "فرهنگ ایران باستان"، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
6- تاورنیه، ژان بابتیست، (1336)، "سفرنامه"، ترجمه ابوتراب نوری، ناشر کتابخانه سنائی، چاپ دوم.
7- ترکمان، اسکندربیگ، (1350)، "تاریخ عالم آرای عباسی"، ناشر موسسه امیرکبیر، چاپ دوم.
8- شاردن، ژان، (1350)، "سیاحتنامه"، ترجمه محمد عباسی، ناشر موسسه امیرکبیر، چاپ دوم.
9- شایگان، داریوش، (1380)، "افسون زدگی جدید"، دیدار، تهران.
10- شایگان، داریوش، (2535)، "بتهای ذهنی و خاطره ازلی"، ناشر موسسه امیرکبیر، چاپ اول.
11- شریعتی، علی، " تشیع علوی و تشیع صفوی"، ناشر نامعلوم.
12- کخ، ماری، (1376)، "از زبان داریوش"، ترجمه پرویز رجبی، ناشر نشر کارنگ، چاپ دوم.
13- کربن، هنری، (1374)، "ارض ملکوت"، ترجمه سید ضیاءالدین دهشیری، نشر طهوری، تهران.
14- کربن، هنری، (1361)، "ملاصدرا"،ترجمه ذبیح الله منصوری، نشرسازمان انتشارات جاویدان، تهران.
15- کست، پ، (1867)، "سفرنامه"، انتشارات زوار، تهران.
16- گودار، آندره، (1966)، "هنر ایرانی"، چاپ پاد، تهران.
17- لوتی، پیر، (1904)، "سفرنامه به سوی اصفهان"، مترجم بدرالدین کتابی، نشر اقبال، تهران.
18- نصر، سید حسین، (1354)، "سه حکیم مسلمان"، انتشارات فرانکلین.
19- نصر، سید حسین، (1374)، "سنت اسلامی در معماری ایرانی"،ترجمه سید محمد آوینی، انتشارات برگ.
20- هردک،کلاوس، (1376)، "ساختار شکل در معماری اسلامی ایران و ترکستان"، واحد پژوهش و ترجمه بانیان، نشر بوم.
21- Ardalan, Nader and Laleh Bakhtiyar. (1975) “The Sense of Unity”, the University of Chicago Press, Chicago.
22- Bakhtiyar, Laleh. (1979), “Sufi”, Thames and Hudson, Singapore.
23-Benevolo, (1980), “The History of the city”, Scolar Press, London.
24-Kostof, S. (1992), “The City Assembled: The Elements of Urban Form Through History”, Boston, Bullfinch Press.
25- Nasr, Seyyed Hussein. (1964), “Three Muslim Sages”, Thames& Hudson.
26-Ricoeur, Paul.(1974), “Existence and hermeneutics” , in: The Conflict of Interpretation, North- Western University Press.
_||_