ارائه مدل ارزشیابی پروژه های طراحی معماری دانشجویان با استفاده از تکنیک DEMATEL

محورهای موضوعی : معماری

پریسا احدی ¹

1 - استادیار گروه معماری، واحد هیدج، دانشگاه آزاد اسلامی، هیدج، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/09/27 تاریخ پذیرش : 1396/11/16 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: مدل ارزشیابی, فرآیند طراحی, محصول طراحی, فن DEMATEL,

چکیده مقاله :

یکی از مهم ترین اهداف آموزش معماری، ارزشــیابی طراحی بر اســاس معیارهای دقیق است. ســؤالات اصلی که در این راستا مطرح می شود عبارت اند از: معیارهای مناسب برای ارزشیابی پروژه های طراحی کدم اند؟ میزان اثرگذاری هر یک از معیارها به چه صورت خواهد بود؟ بدین منظور معیارهایی شــامل تمام کیفیات تأثیرگذار در ابعــاد طراحی در دو گروه فرآیند طراحی و محصول طراحی انتخاب شــده و طبق نظرات خبرگان آموزش معماری، ضریب اثرگــذاری معیارها تعیین می گردد. میزان اثرگذاری معیارها که یکی از انواع DEMATEL در ارزشــیابی نهایی پروژه های طراحی معماری با تأثیر دادن ضرایب به دســت آمده و بــا تکنیک روش های تصمیم گیری گروهی بر اساس مقایسه های زوجی و قضاوت کارشناسان است، تعیین می گردد. نتایج رتبه بندی معیارهای پژوهش نشــان می دهد که معیارهای گروه دانش طراحی و گروه مقدمات طرح به ترتیب دارای بیشــترین و کمترین اثرگذاری در ارزشیابی نهایی پروژه ها می باشند.

منابع و مأخذ:

1. آرش پور، آسیه؛ و ‌طالبی، داود. (1392). ارزیابی‌عملکرد ‌آموزشی ‌با‌ رویکرد‌ مقایسه ای ‌تحلیل ‌شبکه ای ‌و DEMATEL. چشم انداز ‌مدیریت‌ صنعتی، 3(10)، 85-100.
2. بازرگان، عباس. (1369). ارزیابی آموزشی و کاربرد آن در سوادآموزی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
3. بازرگان، عباس. (1374). ارزیابی درونی دانشگاهی و کاربرد آن در بهبود مستمر کیفیت آموزش عالی. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 3(3و4)، 1-22.
4. خیر اللهى، مهران. (1392). دست نگاره هاى خیالى در فرآیند طراحى معماری. هویت شهر، 7(14)، 71-82.
5. رضایی، محمود. (1393). بازنگری فرایند طراحی (رمزگشایی «قیاس» به عنوان روش اصلی آفرینش فضا و فرم). هویت شهر، 8(18)، 71-80.
6. رئیس دانا، فرخ لقا. (1370). معرفی مفاهیم تحقیق و ارزشیابی و بیان مهمترین وجوه تشابه و افتراق آنها، تعلیم و تربیت، 7(25)، 32-52.
7. سامه، رضا؛ و ایزدی، عباسعلی. (1393). سازوکار داوری و سنجش طراحی در آموزش معماری: پیشنهاد مدلی برای ارزیابی فرآیند و ارزشیابی طرح در تعامل استاد و دانشجو. انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 5(8)، 1-13.
8. سیف، علی اکبر. (1380). اندازه گیری و ارزشیابی آموزشی. تهران: نشر دوران.
9. لیتکوهی، ساناز. (1392). بررسی رابطه بین سابقه تحصیلی دانشجویان معماری و قضاوت پروژه پایانی آنان، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 4(6)، 77-87.
10. مرتضوی، شهرناز. (1374). طراحی الگوی مناسب ارزیابی درونی به منظور بهبود کیفیت آموزشی. مجموعه مقالات سمینار بهبود کیفیت آموزش عالی. (صفحه 295-307). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
11. مهدی زاده سراج، فاطمه؛ و مردمی، کریم. (1387). معیارهای قضاوت پروژه‌های طراحی معماری. مجموعه مقالات آموزش معماری. سومین همایش آموزش معماری: « بررسی چالش ها، جستجوی راه کارها». آبان 19، (ص 491- 514). تهران: پردیس هنرهای زیبا.
12. میرریاحی، سعید. (1385). داوری طراحی معماری و پیامدهای آن، صفه، 15(42)، 86-97.
13. میرریاحی، سعید. (1387). تأملی بر شیوه ارزشیابی و داوری در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آدلاید استرالیا. صفه، 17(47) ، 43-50.
14. میرریاحی، سعید. (1388). سنجش مهارتهای طراحی در آموزش معماری. صفه، 19(49)، 61-68.
15. ندیمی، حمید. (1389). نگاهی به ارزیابی طرح های معماری. صفه، 20(50)، 9-20.
16. نوازه، ژرژ؛ و کاورنی، ژان پل. (1376). روانشناسی ارزشیابی تحصیلی. (حمزه گنجی، مترجم). تهران: اطلاعات.
17. نورانی پور، رحمت الله. (1372). مفهوم کیفیت و چهار بعد کیفی آموزش عالی. مجموعه مقالات سمینار بهبود کیفیت آموزش عالی. (ص 308- 321). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.

18. Bloom, B.S. (1971). Handbook on Formative & Summative Evaluation of Student Learning. NewYork: MacGrowHill.
19. Frederickson, M.P. (1993). Gender and Racial Bias in Design Juries. Journal of Architectural Education, 47(1), 38-48.
20. Gray, L. R. (1991). Educational Evaluation & Measurement. NewYork: Macmillan International.
21. Hassanpour, B., Utaberta, N., Zaharim, A. & Abdullah, N. G. (2011). Students’ Perception of the Evaluation System in Architecture Studios. International Journal of Social, Behavioral, Educational, Economic, Business and Industrial Engineering, 5(5), 494-500.
22. House, E.R. (1983). Assumption Underlaying Evaluation Models. Boston: Klawer Nijhoff.
23. Hsu, C.W., Kuo, T. C., Chen, S. H., & Hu, A. H. (2013). Using DEMATEL to develop a carbon management model of supplier selection in green supply chain management. Journal of Cleaner Production, 56, 164-172.
24. Khakzand, M.., & Azimi, M. (2015). Metaphor: a creative aid in architectural design process. International Journal of Architectural Engineering & Urban Planning, 25 (2), 67-75.
25. Markus, J. (2003). Student Assessment and Evaluation in Studio Art. Research in Ontario Secondary Schools, 8(1), http://legacy.oise.utoronto.ca/research/field-centres/TVC/ RossReports/vol8no1.htm.
26. Seymour, M. (2008). Beginning Design Students’ Perception of Design Evaluation Techniques. Beginning Design Student. 24th National Conference on the Beginning Design Student. March, (pp.1-9). Atlanta: Georgia Institute of Technology.
27. Utaberta, N., Hassanpour, B., & Bahar, M. A. (2013). An Evaluation of Criteria-Based Assessment and Grading in Architecture Design. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 5(2), 346-352.
28. Uzunoglu, K., & Uzunoglu, S. (2011). Project evaluation process with classified objective criteria in architectural education. Social and Behavioral Sciences. 28, 1004 – 1010.
29. Webster, H. (2007). The Analytics of Power: Re-presenting the Design Jury. Journal of Architectural Education, 60(3), 21–27.
30. Worthen, B.R., & Sanders, J. R. (1987). Educational evaluation: Alternative approaches and practical guidelines. New York: Longman.