ارزیابی عوامل مؤثر بر تأمین امنیت شهری به منظور افزایش حضور بانوان در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: پارک ساعی تهران)

محورهای موضوعی : معماری

نرگس صادقی ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، همدان، ایران.)
سهیل سبحان اردکانی ² (دانشیار دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، همدان، ایران.)
کیانوش ذاکر حقیقی ³ (دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، همدان، ایران.)

تاریخ دریافت : 1392/09/02 تاریخ پذیرش : 1393/03/09 تاریخ انتشار : 1395/09/01

کلید واژه: امنیت بانوان, فضای شهری, عوامل کالبدی, اجتماعی, پارک ساعی تهران,

چکیده مقاله :

شهر و فضای شهری محل حضور اقشار مختلف مردم است که هر یک از آنها بنا بر ویژگی های خاص فردی، فرهنگیو اجتماعی خود، توقعات متفاوتی از این فضاها داشته و میزان استفاده از فضاهای شهری، بیانگر پاسخ گویی و تناسب آن فضابه نیازهای هرکدام از این گرو هها است. فضاهای شهری باید علاوه بر تأمین نیازهای اجتماعی شهروندان و تأمین خدمات ودسترسیهای لازم برای همه کاربران فضا، تسهیلات و شرایطی را برای ایجاد و القاء حس امنیت فراهم سازند. لذا این پژوهشبا هدف بررسی عوامل مؤثر بر تأمین امنیت زنان در پارک ساعی تهران با رویکرد جنسیتی از طریق مطالعات میدانی و بهروش توصیفی- تحلیلی انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که سه گروه عوامل کالبدی، اجتماعی و کالبدی-اجتماعی به ویژهشاخص آشنایی با محیط بر میزان امنیت زنان در فضاهای شهری مؤثر بوده و در احساس امنیت زنان در فضاهای شهریاز اهمیت بیشتری برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Nowadays, the citizen's security and the ways of promoting it have been considered as a priority of urban designer. Planning and design for safety in a city or a neighbourhood may become a very complex exercise from the physical point of view.Cities and urban areas are places where different communities and groups of people attend in. With a great variety of social and cultural life styles and different attitudes, so that they have different demands and expectations from their spaces. The amount of using urban spaces indicates its suitability to serve the needs and inspirations of each group. Besides meeting the social needs, services and access for all users of space, urban spaces must deal with facilities and conditions to develop and infuse a sense of security in space. Urban planners try to identify security threat, especially in public and urban spaces, provide security for their users. Female due to differences in biological characteristics, responsibilities, and attitudes compared to men, establish a different relationship with the space. So, Special facilities are required to increase.The confidence of the spaces for their presence in urban spaces, especially public spaces such as parks, in this research relied on descriptive-analysis method has been studied in Tehran (Saei Park) on the purpose of promoting the security of women in urban spaces and the effective factors for security of women. One hundred questionnaires consist of multiple-choice questions and descriptive ones are prepared and distributed among the women in the park and the responses were analyzed by the SPSS software. First of all, an introduction of the studied field and basis theoretical of the research which consists of explanations, conceptions, and attitudes related to the topic is presented and afterwards an investigation of the factors affecting the safety of women in the studied field, a description of the research history (conducted similar researches) and a research approach are scrutinized. Finally, the outcomes and discoveries of the research due to increasing the women's security in urban areas are studied.The results of increasing women's security in urban spaces according to the results of the questionnaires about unsafe parts in Saie Park, shows that more than half of the park spaces, including the southern and eastern parts and a large area in the center of the park are insecure and women are less likely to use these parts. The reasons that women don't intend to use the insecure areas or use them less include: accessibility, readability, vegetation, social control, lighting and flooring. The result shows that women's high secure feeling in urban areas is not affected by personal characteristics, such as age, education level and employment status; and three effective factors including physical (lighting, access control, furniture, mixed land uses, access to quality, night life, green space and legibility), social (social justice space, security understanding of population and Social control) and social-physical (being familiar with the space and renowned space). Among these factors, social-physical factor is the most important reason to keep women safe in urban places.... Keywords: Women security, Urban space, Social-physical factors, Saie Park.

منابع و مأخذ:

1. الماسیفر، نینا؛ و انصاری، مجتبی. (1389). بررسی امنیت محیطی در پارک‌های منطقه ای به عنوان بخشی از فضاهای شهری از دیدگاه زنان بر پایه رویکرد CPTED. دوفصل نامه مدیریت شهری، 25، 21-34.


2. .طاهرخانی، حبیب الله. (1381). ایجاد فضاهای قابل دفاع شهری.  فصل نامه مدیریت شهری، 9، 88-95.


3.  گنجی، حمزه. (1392). روان شناسی تفاوت‌های فردی. تهران: انتشارات بعثت.


4. علیخواه، فردین؛ و نجیبی رفیعی، مریم. (1385). زنان و ترس از جرم در فضاهای شهری. نشریه رفاه اجتماعی، 6، 109-131.


5. .مدیری، آتوسا. (1385). جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر. فصل نامه رفاه اجتماعی، شماره 22، 11-28.
   
   
   1. نورائى، همایون؛ طبیبیان، منوچهر؛ و رضایى، ناصر. (1392). تحلیل امنیت در سکونتگاه‌هاى غیررسمى با تاکید بر آسیب‌هاى اجتماعى (مطالعه موردى: محله خا ک سفید تهران). هویت شهر، 7(13)، 11-23.
   
   
   2. یلد ا، ترانه. (1380). جنسیت، فضای شهری و جامعه مدنی. مجله شهرداری‌ها، 26، 19-21.
      
      
      1. الیاس زاده، مقدم؛ و سیدنصرالدین؛ و ضابطیان، الهام. (1389). بررسی شاخص‌های برنامه ریزی شهری مؤثر در ارتقای امنیت زنان در فضاهای عمومی با رویکرد مشارکتی (نمونه موردی: بخش مرکزی شهر تهران). نشریههنرهایزیبا-معماریوشهرسازی، 44، 43-56.
      
      
      2. بمانیان، محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی؛ و ضابطیان، الهام. (1387). امنیت تردد زنان در فضاهای شهری و سنجش مشارکتی آنها در بخش مرکزی شهر تهران. تحقیقات زنان، سال دوم، شماره 4، 39-56.
      
      
      3. بمانیان، محمدرضا؛ رفیعیان، مجتبی؛ و ضابطیان،الهام. (1388). سنجش عوامل مؤثر بر ارتقای امنیت زنان در  محیط‌های شهری (موردی: محدوده اطراف پارک شهر –تهران. زن در توسعه و سیاست، 26، 49-68.
      
      
      4.  پورجعفر، محمدرضا؛ محمودی نژاد،‌هادی؛ رفیعیان، مجتبی؛ و انصاری، مجتبی. (1387). ارتقاء امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری با تاکید بر رویکرد C.P.T.E.D . نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت ایران، ویژه نامه مهندسی معماری و شهرسازی، جلد 19، 6، 73-82.
      
      
      5.  رحیمی، لیلا؛ و پیربابایی، محمدتقی. (1392). نقش سازماندهی فضایی و ادراکی خیابان در احساس امنیت عابرین (مطالعه موردی: شهر تبریز). هویت شهر، 7(16)، 71-80.
      
      
   
   

13. صادقی، نرگس. (1392). ارزیابی عوامل مؤثر بر تأمین امنیت شهری جهت افزایش حضور زنان در فضاهای شهری (نمونه موردی: پارک ساعی تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات همدان، همدان.

14. جیکوبز، جین. (1385). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکا. (حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

1. صالحی امیری، سید رضا؛ و افشاری نادری، افسر. (1390).مبانی نظری و راهبردی مدیریت ارتقای امنیت اجتماعی و فرهنگی در تهران. راهبرد، 59، 49-76.

 

1. .Mtani, A. (2002).The women’s perspective: the case of Manzese Dar es Salaam, Tanzania.First International Seminar on Women’s Safety - Making the Links , Montréal, Canada.


2. .Rendell, J. (2002). The Pursuit of Pleasure: Gender, Space and Architecture in Regency London. USA, New Jersey: Rutgers University Press.


3. .Tiesdell. S. (1998). Fear and gender in public space, City center management and safer city centers: approaches in Coventry and Nottingham. Institute of Urban Planning. England, Nottingham School of Built Environment, Pergamon: University of Nottingham.


4. .World Health Organization (WHO). (1998). Safety and safety promotion: Conceptual and operational aspects. Centre on Community Safety Promotion. Sweden, Stockholm: Karolinska Institute.