توسعه کالبـدی شهر نالـوس با در نظر گرفتـن اثرات زیست محیطی به کمک GIS

محورهای موضوعی : معماری

حمید شیرمحمدی ¹ (عضوهیات علمی گروه شهرسازی دانشکده هنر دانشگاه ارومیه)
فریدون نقیبی ² (کارشناس ارشدGIS)

تاریخ پذیرش : 1400/11/09 تاریخ انتشار : 1386/10/01

کلید واژه: Modeling, GIS, Physical development, spatial development, توسعه کالبدی شهرها, توسعه مکانی, سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدلسازی,

چکیده مقاله :

رشد بی رویه جمعیت شهری و افزایش مهاجرت به شهرها ، منجر به ساخت و سازهای بدون برنامه ریزی ، گسترش مهار نشدنی شهرها و تغییرات فراوانی در ساختار فضایی شهرها گردیده است، که نیازمند سازماندهی اساسی و طراحی فضایی (برنامه ریزی) مناسب است. در این تحقیق به بررسی اشکال مختلف توسعه شهری پرداخته شده و سعی شده موانع اصلی توسعه های شهری با تاکید بر مسائل زیست محیطی اعم از طبیعی مانند وجود رودخانه، کوه، شیبهای تند، جنس خاک، گسل و غیر طبیعی مانند وجود تاسیسات و صنایع سنگین (و یا غیر قابل انتقال) به صورت مدون گردآوری و تدوین شده و نقش هر یک از این عوامل به طور جداگانه بررسی شود، سپس به کمک GIS و قابلیت های آن روند توسعه بر اساس پارامترهای موثر مدلسازی شده و میزان و ضریب اهمیت هر یک از این عوامل به طور تجربی و با راهنمایی افراد خبره برای حالت کلی و همچنین برای نمونه موردی شهر نالوس، دسته بندی و ارزش گذاری شده تا با بهره گیری از GIS و با توجه به شرایط مختلف، با محاسبه میزان زمین مورد نیاز توسعه آینده شهر نالوس، مکانیابی در راستای اهداف برنامه ریزی و تحقق توسعه پایدار صورت گیرد.

چکیده انگلیسی:

Urban ever-increasing development, irregular population growing up and immigrations to the cities have led to unplanned and uncontrollable urban development and changes in urban spatial structure. For this reasons, informed guidance, principle organization and spatial planning are necessary for urban sprawl and development. In this research, different forms of urban development were considered and development basic barriers including rivers, topography, geology, ecological conditions, facilities, industries, factories… were determined and the role of each one was surveyed. Sprawl can contribute to a host of problems, including heavy traffic, daily increasing of air pollution, and destruction of natural habitat and environment. So development trends that are based on effective parameters especially environmental impacts were modeled with Geographic Information Systems (GIS). The quality of urban planning and management can be upgraded when available and valid data are handled in an advanced manner with the aid of GIS. The innovative technology can support planning and decision making by offering relatively quick response on analytical questions and monitoring issues. Experienced expert determined the degree and primacy of urban sprawl and development parameters generally and for nalos case study, these parameters and criteria and its weights were marked, then were modeled with GIS for nalos developments. With using GIS and it capabilities in calculation of land size forecasting for Nalos development and its positioning we could take a step in planning directions such as stable development achievements.

منابع و مأخذ:

بدر، رضا، (1379)، "استفاده از GIS و RS در تعیین جهت گسترش و توسعه فیزیکی شهر"، پایاننامه دوره کارشناس ارشد دانشگاه تربیت مدرس.

2- بیر،آن.آر، ترجمه حسین بحرینی، (1378) ،"برنامه ریزی محیطی برای آماده سازی زمین"، انتشارات دانشگاه تهران.

3- پور محمدی، محمد رضا، (1379) ،"برنامه ریزی مسکن"، انتشارات سمت.

4- حبیبی،کیومرث و پوراحمد ، احمد، (1381)،" توسعه کالبدی- فضایی شهر سنندج با استفاده از GIS"، انتشارات دانشگاه کردستان.

5-  رجبی ، علی ، (1375) ، "سیستم های اطلاعات جغرافیایی" ،ترجمه کتاب آنوف ، انتشارات سازمان نقشه برداری

6- رضویان، محمد تقی، (1381) ،"برنامه ریزی کاربری اراضی شهری"،انتشارات منشی.

رسولی، علی اکبر ، (1384)،"تحلیلی بر فناوری سیستم های اطلاعات جغرافیایی"،انتشارات دانشگاه تبریز.

8- رهنمایی، محمدتقی، (1369) ،" مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی"،انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.

9- سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ، (1375) ،"سالنامه آماری استان آذربایجان غربی"، انشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.

10- سلیمانی، محمدو یکانی فرد، احمدرضا، (1376) ،"درامدی بر مبانی برنامه ریزی شهری"، انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم.

11- شاعلی،جعفر،(1378) ،"مقدمه ای بر GIS در امریکای شمالی، مقالات همایش پژوهش ها وقابلیت های علم جغرافیا در عرصه سازندگی".

12- شیعه، اسماعیل، (1373)، "مقدمه ای مبانی برنامه ریزی شهری"، انتشارات دانشگاه علم وصنعت ایران.

13- فرید،یدا..، ( 1372) ،" جغرافیا و شهرشناسی"، انتشارات دانشگاه تبریز.

14-مدیری، مهدی و خواجه، خسرو، (1378) ، "اشاره ای به سیستم های اطلاعات جغرافیایی GIS"، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.

15- مهندسین مشاور توسعه و بهسازی ، (1385) ، "مطالعات توسعه شهری نالوس".

16- مشاور پویآب ، (1381)،"مطالعات مرحله دوم سد چپرآباد".

17- نقیبی، فریدون، (1385)،"مطالعات GIS شهرداری ارومیه"، بخش اول ضرورت استفاده از GIS در مدیریت شهری.

18- نوریان، فرشاد، (1375)،"مقدمه ای بر سیستم های اطلاعات جغرافیایی"، انتشارات مرکز جغرافیایی شهر تهران.

19- Naito, Adam (2006), "Predicting urban Sprawl, Southwest Metropolitan Denver, Colorado: A GIS Analysis".

20- Richard, Ready and Charles Abdullah ,June (2003),"GIS Analysis of Land Use on the Rural-Urban Fringe", Rural Development Paper No. 18.

21- Yan Liu, (1998),"Visualizing the Urban Development of Sydney (1971-1996) in GIS" , University of New England Armidale , NSW, 2351, Australia.