بررسی حضور پذیری زنان در فضاهای شهری
محورهای موضوعی : معماری
راضیه رضازاده
1
(عضو هئیت علمی گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران)
مریم محمدی
2
(دانشجوی دکترای شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران)
کلید واژه: زنان, عدالت, حقوق شهروندی, Equity, حضور, Presence, Citizenship rights, اصالت خانواده, : women, originality of family,
چکیده مقاله :
فضاهای شهری عرصه هایی هستند که زندگی جمعی در آنها جریان دارد. فعالیت و حضور در این فضاها ضمن فراهم آوردن عرصه ای برای تعامل افراد، در سرزندگی و سلامت استفاده کنندگان موثر است. در این مقاله رویکردهای مورد توجه در زمینه ضرورت حضور زنان که مشتمل بر دو رویکرد عمده جدایی جنسیتی و مشمولیت است مورد بررسی قرار می گیرد. ضرورت حضور زنان در فضا، نه تنها به دلیل برآورده شدن نیازهای آنها، بلکه از دیدگاه جامعه مدنی و همچنین اصول اخلاقی حاکم بر رفتار آنها در محیط قابل بررسی است. برای مثال اصل شهروندی کثرت گرا حضور تمام گروه ها را به عنوان یکی از معیارهای جامعه مدنی بیان می کند. در کنار رویکردهای جهانی در این زمینه، بررسی رویکرد اصالت خانواده در فلسفه اسلامی نیز بر اهمیت حضور زنان در فضا تاکید دارد. بنابراین بررسی ها حاکی از این مسئله است که رویکردهای فلسفی و حقوقی، حضور زنان را به عنوان یک ضرورت تائید می کند.
Urban spaces are domains for public and communal life. Presence and activity in public open spaces, not only provides place for face to face interaction between people, is also effective in creating vitality and contributing to mental and spiritual health of users. There are two main perspectives which are inclusionary and exclusionary perspectives to women presence in urban spaces. Modern society with the slogan of equality of men and women produced environments which was insensitive to different requirements due to gender difference. It took men's needs as the prototype of human needs and hence produced male responsive environments, of which women had to adopt themselves to it. The planning and design profession was gender blind in this sense. Zoning regulations and transportation policies all reinforced exclusion of women from active urban life and created additional obstacles for working mothers. This article studies the inclusionary perspective to presence of women in urban open spaces in relation to globalization theories as well as Islamic viewpoints. In this article, the necessity of women's presence in urban open space is discussed based on the requirements to respond to their basic needs which in turn require interaction in space. Here presence of women is an aim to itself. Also the necessity of women presence in space is discussed based on the viewpoints of civil society and citizenship rights which would emphasize their right as equal citizens to participate in and enjoy the urban life. Principle of pluralistic citizenship requires the presence of all groups including women as one criterion for civil society. In other words presence of women is not an aim to itself, but a means to achieve broader goals and basic principles In addition, there is emphasize on the significance and authenticity of family and through this perspective, presence of women is justified in the urban environment to respond not only to their personal needs but also to respond to the needs of people under their care, namely children, sick and elderly. There is a joint cause supporting women's presence in urban space and that is equity which is respected both by Islamic philosophy as well as contemporary global perspectives which justifies and aims for easing presence of women in public domain and urban space. This article also reports on a neighborhood study in Tehran. The results of the study shows that in general necessary activities are the major cause for presence of both gender groups in urban spaces, however there are gender differences. Women presence is significantly higher in urban spaces for conducting their necessary activities, such as daily shopping while men's presence for social and optional activities are much higher than women's. This shows that probably there are physical obstacles as well as social perspectives which keep women out of urban space for their social and optional activities. It is important in that sense that the most public of spaces are not suitable and do not respond to the need to perform social and optional activities of women proposing equity question.
آربلاستر، آ. (1367)، «ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب»، ترجمه عباس مخبر، تهران.
پاکزاد، ج. (1384)، «راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران»، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری.
حبیبی،س.م. (1380)، «جامعه مدنی و حیات شهری»، مجلهی هنرهای زیبای تهران، شمارهی 7، صفحات 31-36.
صدر، س.ا. (1380)، «دایره المعارف معماری و شهرسازی»، انتشارات آزاده.
محمدی، م. (1387)، «عدالت جنسیتی در طراحی فضاهای شهری با تاکید بر حضور زنان، نمونه موردی فضای محله ای چیذر»، پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران.
مطهری، م. (1345)، «انسان و سرنوشت»، شرکت سهامی انتشار، تهران.
واعظی، ا. (1377)، «انسان از دیدگاه اسلام»، انتشارات سمت، ج 1.
هایدن، د. (1383)، «بومی کردن فضاهای شهری»، در نوشتارهایی در رابطه با پایداری شهری، ترجمهی مرکز مطالعات معماری و شهرسازی، انتشارات مرکز مطالعات معماری و شهرسازی.
هدمن، ر. و یازوسکی، آ. (1381)، «مبانی طراحی شهری»، ترجمهی راضیه رضازاده و مصطفی عباسزادگان، دانشگاه علم و صنعت ایران.
Beal, J. & Todes, A. (2004), »Gender and Integrated Area Development Projects: Lessons from Cato Manor, Durban«, Journal of cities, Vol. 21, No. 4, pp. 301-310.
Day, K. (2000), »The Ethic of Care and Women’s Experiences of Public Space«, Journal of Environmental Psychology, 20, 103–124.
Franck, K. (2002), »Women and Environment« in Bechtel, R. & Churchman, A. (eds.) Handbook of Environmental Psychology ,John Wiley & sons, New York.
Garcia _ Ramon, Maria D; Ortiza, A; Parts, M. (2004), »Urban Planning, gender and the Use of Public Spaces in Peripheral Neighborhood of Barcelona«; Cities, Vol.21, No.3, pp. 215-223.
Gehl, J. (1987), »Life between Buildings’, Van Nostrand Reinhold.
Hayden, D. (2003), »What Would a Non-sexist City be Like? Speculations on Housing, Urban Design, and Human Work« In Designing Cities, Critical Readings in Urban Design. Alexander R. Cuthbert. Blackwell Publishers Ltd, USA.
Hxley, M. (2002), »Govern mentality, Gender, Planning« in 'Planning Future’, Philip Allmendinger & Mark Tewdwr-Jones, Rutledge, London.
Krenichyn, K. (2004), »Women and Physical Activity in an Urban Park: Enrichment and Support through an Ethic of Care«, Journal of Environmental Psychology 24, pp. 117-130.
McDowell, L. (1993), »Space, Place and Gender Relations: Part 1, Feminist Empiricism and the Geography of Social Relations«, Progress in Human Geography, No.17, pp 157-179.
Pasaogullari, N. & Doratli, N. (2004), »Measuring Accessibility and Utilization of Public Spaces in Famagusta«, Cities, Vol. 21, No.3, pp. 225-232.
Rubin, G. (1978), »The Traffic in Women«. In A. M. Jaggar & p.R Struhl (Eds.), Feminist Frameworks (pp. 154-166), New York: McGraw-Hill.
Throne, B. (1982), »Feminist Rethinking of the Family«. In B. Throne & M. Yaon (Eds.), Rethinking the family (pp. 44-68). New York: Longman.
Wekerle, Gerda R. (2002), »Gendered Spaces of a Pluralistic Citizenship«, in ' Democracy, Citizenship and the Global City, Elgin F.Isin, Rutledge, London.
_||_