جهان بینی سلطه گرای مدرنیته و ارتباط آن با بحرانهای محیط‌زیستی در جهان
محورهای موضوعی : آب و محیط زیسترضا التیامی نیا 1 , علی حسینی 2
1 - استادیار وعضو هیات علمی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج. *(مسئول مکاتبات)
2 - استادیار وعضو هیات علمی، گروه فلسفه، دانشگاه یاسوج.
کلید واژه: محیط زیست, اسلام, مدرنیته, جهان بینی, نگرش,
چکیده مقاله :
در جهان بینی اسلامی، کل انسان ها و طبیعت، با هم بخشی از کل نظام عالم را تشکیل می دهند. درحالی که در فرهنگ های غربی، فقط انسان ها دارای ارزش ذاتی می باشند و طبیعت فقط به منزله یک ارزش ابزاری و به عنوان منبع فایده بخش مورد استفاده انسان قرار گرفت. به باور بوم محوری سیاسی، مسایل محیطی زمانی حل می شوند که تحولات بنیادی در ایدئولوژی سرمایه داری صورت می گیرد و یک مردم سالاری واقعی حاکمیت یابد. در این راستا آرن ناییس معتقد است رعایت سنت های اخلاقی و مذهبی شرق، می تواند ما را در حفاظت محیط زیست یاری کند و اینکه در جهان هستی، همه موجودات زنده، جهت زندگی، رشد و شکوفایی، باید از حقوق و ارزش های برابر برخوردار گردند و هیچ فردی نجات نمی یابد مگر آن که همه ما نجات یابیم. انسان ها از اجزای طبیعت هستند نه بیرون از آن و یا فوق طبیعت. یافته های پژوهش نشان می دهد که نوع انسان شناسی و جهان شناسی غیرالهی و نگرش و طرز تلقی مبتنی بر نگاه اومانیستی و مبتنی بر حرص و طمع سبب ساز بسیاری از فجایع و بحران های محیط زیستی است. از این رو، اصلاح نگرش ها، باورها و طرز تلقی انسان ها از انسان و محیط زیست وی در چارچوب نگاه سیستمی دین اسلام می تواند بسیاری از معضلات و ناامنی های محیط زیستی، سیاسی و اجتماعی را رفع نماید. این پژوهش ضمن بررسی زمینه های فکری و فرهنگی تخریب محیط زیست در بستر مدرنیته و نیز تبیین دیدگاه های فرهنگی، مذهبی و آثار آن ها براکولوژی و محیط زیست جهانی، به دنبال تبیین و تدوین الگوی محیط زیستی اسلامی برای حفظ و تعادل محیط زیست جهانی و منطقه ای می باشد. این مقاله اساسا بحثی نظری و بنیادی است و از رویکرد رئالیسم اسلامی و معناشناسی ساختارگرا در انجام این پژوهش بهره جسته است..
In Islamic worldview, all humans and natures, together consist a part of entire of universe system. while in west cultures, only human are of essential values and nature is used as an instrumental value and a profiting source . according to political ecological belief, environmental issues will be solve if(when) fundamental changes is happen in the capitalist ideology and when a real democracy is prevailed and created in the countries of the world.so in this long with, aren naeis argue that pay attention to or take into consideration of ethical and religious traditions of the east could help us in protect of the environment and also we must believe that in the world, all alive creatures, in order to live, promotion and bloom, must have equal values and rights and nobody is save but everybody is saved. All humans are a part of nature not outside of it or upon it. (sakoee,2002,22).findings of the research show that the unreligious anthropologist and worldview and attitude and view based on humanism view and greed and avidity is causing many of environmental disasters and calamities. So, emendation or reformation of attitudes, believes and human view a bout human and environment within or in long with Islam systematic view could remove many of environmental and political issues and insecurities.This research while is studying the cultural and thought backgrounds causing environmental destruction under modernity and also with explanation of religious and cultural worldviews and their impacts on global ecology and environment, is looking for explanation and codification of Islamic environmental pattern to protect and preserve the balance of global and regional environment. the study is a basic and fundamental research and is used the Islamic realism and constructionist mean ology to do this research.