کاربرد GIS و آمایش سرزمین در ارزیابی توان طبیعتگردی (مطالعه موردی:سامان عرفی قوری قلعه در شهرستان پاوه)
محورهای موضوعی : آمایش سرزمین
زینب خلیلی
1
(کار شناس ارشد منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری)
جعفر اولادی
2
(دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری)
کلید واژه: واژههای کلیدی: : آمایش, سیستم اطلاعات جغرافیایی, پاوه, طبیعتگردی, SWOT,
چکیده مقاله :
با توجه به اهمیت پارک جنگلی ارزیابی توان طبیعت گردی و شناسایی محدوده های مستعد طبیعت گردی در آنها ضروری و لازم است. در این تحقیق سامان عرفی قوری قلعه واقع در شمال غربی شهرستان پاوه با مساحت 46/2498 جهت ارزیابی توان طبیعت گردی بر اساس اصول آمایش سرزمین و GIS انتخاب شد. بعد از انجام مطالعات پایه و تهیه نقشه های موضوعی منطقه (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، پوشش گیاهی و خاک)، رقومی سازی، تجزیه و تحلیل و جمع بندی و روی هم گذاری لایه ها در محیط GIS انجام شد. در نهایت نقشه زیست محیطی منطقه تولید شد. نتایج نشان داد طبق این مدل تقریباً تمام عرصه توان استفاده طبیعت گردی را دارد. به منظور توسعه طبیعت گردی در منطقه از مدل SWOT استفاده شد. با استفاده از مطالعات میدانی فهرستی از نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای منطقه در چارچوب ابعاد توسعه طبیعت گردی تهیه شد. نتایج نشان داد 27 نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت ها و 31 ضعف و تهدید به عنوان محدودیت ها و تنگناها جهت گسترش طبیعت گردی در منطقه مورد مطالعه قابل شناسایی است. برای اولویت بندی فاکتورها 335 پرسشنامه بین شهروندان شهرستان کرمانشاه، گردشگران و مسئوولان توزیع شد در مرحله بعد با وزن دهی به هر کدام از این فاکتورها و سپس محاسبه و تحلیل آنها اولویت ها مشخص گردید. این نتایج بیانگر این مطلب است که آستانه آسیب پذیری منطقه به لحاظ توسعه طبیعت گردی بسیار بالا است و نیازمند بازنگری و ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از مزیت های نسبی است که به این منظور استراتژی های مناسبی ارائه شد.
Due to the importance of the forest park, it is necessary to evaluate the nature of tourism and identify potential areas for nature tourism in them. In this research, Saman Ghoori Ghale basin, located in the northwest of Paveh city with an area of 2498/46 was selected to evaluate the potential of nature tourism based on the principles of land management and GIS. After conducting basic studies and preparing thematic maps of the area (slope, direction, altitude, vegetation and soil), digitization, analysis and summarizing and superimposing the layers in GIS environment, finally an environmental map of the area was produced. The results showed that according to this model, almost all areas can be used for nature tourism. SWOT model was used to develop nature tourism in the region. Using field studies, a list of strengths, weaknesses, opportunities and threats of the region was prepared within the dimensions of nature tourism development. The results showed that 27 strengths and opportunities can be identified as advantages and 31 weaknesses and threats as limitations and bottlenecks for the development of nature tourism in the study area. In order to determine the priorities of these factors, 335 questionnaire were distributed among tourists and officers. These results indicate that the threshold of vulnerability in the region in terms of nature development is very high and needs to be reviewed and appropriate policies to address the limitations and use of comparative advantages. Appropriate features were provided.
1- Quangminh,V., Quang tri,T., and Yamada, E.( 2003). Delination and incorpotatian of socio- infrastructure database into GIS for land use planning: Acase study of Tan phu Thanh Village. Journal of Tourism Management, 27(19):640-653.
2- Prato, T., (2007). Evaluating Land use plans under uncertainty Land Use policy. Journal of Land use Policy, 24: (12)165-174.
3- مخدوم، مجید. 1385. شالوده آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران. 289 ص.
4- Hathout, S.,(2002). The use of GIS for monitoring and predicting urban growth in East and West st paul.Tourism managment, 66(11): 229- 238.
5- مخدوم، مجید. درویش صفت، علی اصغر. جعفرزاده، هورفر. و مخدوم، عبدالرضا. 1383. ارزیابی و برنامهریزی محیط زیست با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). انتشارات دانشگاه تهران. 304 ص.
6- حکمتنیا، حسن. موسوی، میر نجف. 1385. کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای. انتشارات علم نوین، 250 ص.
7- گلکار، کوروش. 1384، مناسبسازی تکنیک تحلیلی سوآت SWOT برای کاربد در طراحی شهری. مجله صفه، شماره 41، سال پانزدهم
8- افتخاری، عبداارضا رکن الدین. 1384. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 15. 69-39 صص.
9- تکیه خواه،جاهده،حسینی نصر، سید محمد، اولادی ،جعفر، شعبانی، مرتضی، 1389، بررسی توان تفرجی پارک جنگلی آبیدر با استفاده از GIS، پژوهشهای محیط زیست،1 (1):35-42.
10- محمودی، بیت الله. و دانهکار، افشین. 1388. تحلیل معیارها و عوامل محیطی- اکولوژیک موثر بر توان تفرجی سامان عرفی منج در جنگلهای شهرستان لردگان از طریق ارزیابی چند معیاره. فصلنامه آمایش سرزمین، 1(1): 55-69..
11- اسکندری،سعیده.، اولادی، جعفر.، و یخکشی، علی 1390. ارزیابی توان تفرجی پارکهای جنگلی با تکیه بر فاکتورهای مؤثر در تفرج، مطالعه موردی: پارک جنگلی سرخه حصار. فصلنامه جغرافیا و آمایش سرزمین، 1(2).38-58.
12- احمدی ثانی، ناصر.، بابایی کفاکی، ساسان. متاجی، اسدالله، 1390. بررسی امکان فعالیتهای اکوتوریسمی از نظر اکولوژیک در جنگلهای زاگرس شمالی با کاربرد تصمیمگیری چند معیاره، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، فصلنامه آمایش سرزمین، 3(4):45-64.
13- Tsaur, Sh., Lin,Y., and Lin, J. (2005). Evaluating ecotourism sustainability from the integrated perspective of resource. Community and Tourism Management,11(2):640-653.
14- Obua, J., and Harding, D., (1997) .Environmental impact of ecotourism in Kibal National Park. Journal of Sustainable Tourism, 10(4):213-223.
15- Wenjun Li , H., (2006) .Environmental management indicators for ecotourism in China’s nature reserves: A case study in Tianmushan Nature Reserve. Tourism managemen, 27(3):277-290.
16- ابراهیمزاده، ع. آقاسیزاده، ع. 1388 . تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردیSWOT، مجله مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال اول، شماره اول، 128- 107 صص.
_||_1- Quangminh,V., Quang tri,T., and Yamada, E.( 2003). Delination and incorpotatian of socio- infrastructure database into GIS for land use planning: Acase study of Tan phu Thanh Village. Journal of Tourism Management, 27(19):640-653.
2- Prato, T., (2007). Evaluating Land use plans under uncertainty Land Use policy. Journal of Land use Policy, 24: (12)165-174.
3- مخدوم، مجید. 1385. شالوده آمایش سرزمین. انتشارات دانشگاه تهران. 289 ص.
4- Hathout, S.,(2002). The use of GIS for monitoring and predicting urban growth in East and West st paul.Tourism managment, 66(11): 229- 238.
5- مخدوم، مجید. درویش صفت، علی اصغر. جعفرزاده، هورفر. و مخدوم، عبدالرضا. 1383. ارزیابی و برنامهریزی محیط زیست با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS). انتشارات دانشگاه تهران. 304 ص.
6- حکمتنیا، حسن. موسوی، میر نجف. 1385. کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامهریزی شهری و ناحیهای. انتشارات علم نوین، 250 ص.
7- گلکار، کوروش. 1384، مناسبسازی تکنیک تحلیلی سوآت SWOT برای کاربد در طراحی شهری. مجله صفه، شماره 41، سال پانزدهم
8- افتخاری، عبداارضا رکن الدین. 1384. راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 15. 69-39 صص.
9- تکیه خواه،جاهده،حسینی نصر، سید محمد، اولادی ،جعفر، شعبانی، مرتضی، 1389، بررسی توان تفرجی پارک جنگلی آبیدر با استفاده از GIS، پژوهشهای محیط زیست،1 (1):35-42.
10- محمودی، بیت الله. و دانهکار، افشین. 1388. تحلیل معیارها و عوامل محیطی- اکولوژیک موثر بر توان تفرجی سامان عرفی منج در جنگلهای شهرستان لردگان از طریق ارزیابی چند معیاره. فصلنامه آمایش سرزمین، 1(1): 55-69..
11- اسکندری،سعیده.، اولادی، جعفر.، و یخکشی، علی 1390. ارزیابی توان تفرجی پارکهای جنگلی با تکیه بر فاکتورهای مؤثر در تفرج، مطالعه موردی: پارک جنگلی سرخه حصار. فصلنامه جغرافیا و آمایش سرزمین، 1(2).38-58.
12- احمدی ثانی، ناصر.، بابایی کفاکی، ساسان. متاجی، اسدالله، 1390. بررسی امکان فعالیتهای اکوتوریسمی از نظر اکولوژیک در جنگلهای زاگرس شمالی با کاربرد تصمیمگیری چند معیاره، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، فصلنامه آمایش سرزمین، 3(4):45-64.
13- Tsaur, Sh., Lin,Y., and Lin, J. (2005). Evaluating ecotourism sustainability from the integrated perspective of resource. Community and Tourism Management,11(2):640-653.
14- Obua, J., and Harding, D., (1997) .Environmental impact of ecotourism in Kibal National Park. Journal of Sustainable Tourism, 10(4):213-223.
15- Wenjun Li , H., (2006) .Environmental management indicators for ecotourism in China’s nature reserves: A case study in Tianmushan Nature Reserve. Tourism managemen, 27(3):277-290.
16- ابراهیمزاده، ع. آقاسیزاده، ع. 1388 . تحلیل عوامل موثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردیSWOT، مجله مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال اول، شماره اول، 128- 107 صص.