سنجش و اولویت‌بندی عوامل موثر برکشاورزی پایدار از دیدگاه مروجان جهاد کشاورزی استان اردبیل
محورهای موضوعی :
آب و محیط زیست
وکیل حیدری ساربان
1
(دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. *(مسوول مکاتبات))
تاریخ دریافت : 1395/03/30
تاریخ پذیرش : 1396/05/21
تاریخ انتشار : 1398/01/01
کلید واژه:
کشاورزی پایدار,
توسعه کشاورزی,
توسعه روستایی,
فرآیند تحلیل سلسله مراتب فازی,
استان اردبیل,
چکیده مقاله :
رایج شدن کشاورزی متعارف، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم به دلیل به کارگیری نهاده‌های نوین کشاورزی سبب بالا رفتن بهره‌وری و بازدهی تولید محصولات کشاورزی و سبب تغییرات بسیار و پایین آمدن ریسک ذاتی فعالیت های کشاورزی شده، اما سبب وارد آمدن هزینه‌های قابل توجهی از قبیل فرسایش خاک سطحی، آلودگی آب‌های زیر زمینی، افول کشاورزی خانوادگی، غفلت روز افزون از شرایط‌کاری و معیشتی کارگران، هزینه‌های بالای تولید و عدم هماهنگی شرایط اجتماعی و اقتصادی جوامع روستایی نیز شده است و در طی دودهه گذشته، بشر برای حل این مشکلات؛ در پی یافتن راهکارهای موثری بوده است که یکی از آنها حرکت در جهت کشاورزی پایدار است. هدف این مقاله سنجش و اولویت‌بندی عوامل موثر بر توسعه کشاورزی پایدار از دیدگاه مروجان جهاد کشاورزی استان اردبیل می‌باشد. در این تحقیق، روش کار به صورت پیمایشی بوده و اطلاعات از طریق پرسش‌نامه از 160 نفر از مروجان جهاد کشاورزی استان‌اردبیل جمع‌آوری گردیده است. روایی صوری پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده‌های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی پرسش‌نامه تحقیق 78/0بدست آمد. در داده‌های بدست آمده با استفاده از تکنیک AHP فازی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از بین عوامل موثر بر توسعه کشاورزی پایدار؛ عامل آموزشی در استان اردبیل، موثرترین عامل بوده و عوامل محیطی، فردی، اقتصادی و روان‌شناختی در اولویت‌های بعدی قرار گرفتند.
چکیده انگلیسی:
Conventional farming prevails, especially after World War II due to the use of modern agricultural Institutions increase productivity of agricultural production. It rewards the true values of producers and their products. It draws and learns from organic farming. It works on farms and ranches large and small, harnessing new technologies and renewing the best practices of the past. The purpose of this paper is measurement and prioritization of influencing factors on sustainable agricultural development from point of view Jihad experts of Ardabil Province. The statistical population of this survey consists of Jihad Expertsof Ardabil Province. For data collection, it was used the documents, library and internet as the material to investigate the literature background, while utilizing the questionnaire to gather necessary field data, which was formulated, as proposed in different resources, based on the research assumptions and questions. Further, validity of the questionnaire was approved by a panel of experts and scholars the field of sustainable agriculture and agriculture development. Then, 30 questionnaires were completed in the Ardabil Province to determine its reliability through the test, and the Cronbach alpha coefficient was calculated for the total questionnaire equal 0.78 = α using SPSS software package. The study sample consisted of all experts in Ardabil Province, of which 160 were selected by multistage random sampling. For data analysis, SPSS software was used. The research results showed that barriers of educational, environmental, economical and psychological settled in Ardabil province, respectively.
منابع و مأخذ:
عمانی، احمدرضا و چیذری، محمد، تعیین ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی و زراعی گندمکاران شهرستان‌های اهواز، دزفول، بهبهان با توجه به پذیرش روش‌های کشاورزی پایدار کم نهاده (LISA)، نشریه علوم آب و خاک، بهار 1385، جلد10، شماره 1، صص 120-107.
حسن شاهی، هاجر و همکاران، ارزیابی وضعیت سطوح پایداری نظام کشت گندم تحت پوشش تعاونی‌های تولید روستایی استان فارس، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، زمستان 1388، دوره 40، شماره 2، صص 25- 51.
حیدری ساربان، وکیل، بررسی عوامل محیطی، اقتصادی و اجتماعی بر دانش کشاورزان گندم‌کار درباره کشاورزی پایدار در استان اردبیل، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای، تابستان 1396، دوره 7، شماره 23، صص 86- 77.
مقصودی، طهماسب و داودی، هانیه، بررسی میزان پایداری کشت سیب‌زمینی و تحلیل عوامل موثر بر آن در شهرستان شوشتر، مجله ترویج و اقتصاد کشاورزی، بهار 1388، دوره 5، شماره11 ، صص 101-89
Benites, j .2002. Conservation agriculture, planning concepts and harvesting good result, LEISA, Magazine, 1 (8), p. 1-31.
Wolfretm, J. 2002. Sustainable agriculture: How to make it work? A modeling approach to support management of a mixed ecological farm, Doctoral Thesis Wagonage University, Netherlands.
حیدری ساربان، وکیل، زمینه‌یابی امکان توسعه کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی، مطالعه موردی؛ استان اردبیل، مجموعه مقالات اولین همایش ملی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، 1390، 25-24 آذر، مشهد.
Antle, J, and Diagana, B. 2008. Creating incentives for the adoption of sustainable agricultural Practices in developing countries: The role of soil carbon sequestration, department of agricultural economics and economics Montana State University, AAEA Annual Meetings, Montreal.
صداقتی، محمود، سیستم‌های کشاورزی پایدار و نقش آن در حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، مجموعه مقالات ششمین سمینار علمی ترویج کشاورزی کشور، 1371، 15- 13خرداد، فمشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
ایروانی، هوشنگ.، و دربان آستانه، علیرضا. اندازه گیری و تحلیل و تبیین پایداری واحدهای بهره برداری، مجله علوم کشاورزی ایران، تابستان 1383، سال دوم، شماره 5، صص 39-52 .
سلیمانی، سمیه، عوامل موثر بر پذیرش کشاورزی پایدار به وسیله گندمکاران تحت پوشش طرح محوری گندم (منطقه مرودشت)، مجله ترویج و اقتصاد کشاورزی، پاییز 1387، سال اول، شماره 3، صص 69-80 .
موسوی، عنبر، بررسی عوامل موثر بر پذیرش کشاورزی پایدار کم نهاده گندم کاران استان سیستان و بلوچستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، 1384.
Altieri, M. 2011. Non-certified agriculture in developing countries in Sciallaba, Organic Agriculture, Environment and Food Security, FAO, Rome.
Bolvig, S. Odeke, M. & Gibbon, P. 2012. Household food security effects of certified organic production in tropical Africa: a gendered Analysis, EPOPa.
Bunch, R. 2010. Agricultural research for sustainable development. Testimony before US of representative committee on agriculture, March 1.
Ruttan, V. 2004. the transition to agricultural sustainability, Production National Academic Science, 9 (6), pp. 596-601.
_||_
عمانی، احمدرضا و چیذری، محمد، تعیین ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی و زراعی گندمکاران شهرستان‌های اهواز، دزفول، بهبهان با توجه به پذیرش روش‌های کشاورزی پایدار کم نهاده (LISA)، نشریه علوم آب و خاک، بهار 1385، جلد10، شماره 1، صص 120-107.
حسن شاهی، هاجر و همکاران، ارزیابی وضعیت سطوح پایداری نظام کشت گندم تحت پوشش تعاونی‌های تولید روستایی استان فارس، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، زمستان 1388، دوره 40، شماره 2، صص 25- 51.
حیدری ساربان، وکیل، بررسی عوامل محیطی، اقتصادی و اجتماعی بر دانش کشاورزان گندم‌کار درباره کشاورزی پایدار در استان اردبیل، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای، تابستان 1396، دوره 7، شماره 23، صص 86- 77.
مقصودی، طهماسب و داودی، هانیه، بررسی میزان پایداری کشت سیب‌زمینی و تحلیل عوامل موثر بر آن در شهرستان شوشتر، مجله ترویج و اقتصاد کشاورزی، بهار 1388، دوره 5، شماره11 ، صص 101-89
Benites, j .2002. Conservation agriculture, planning concepts and harvesting good result, LEISA, Magazine, 1 (8), p. 1-31.
Wolfretm, J. 2002. Sustainable agriculture: How to make it work? A modeling approach to support management of a mixed ecological farm, Doctoral Thesis Wagonage University, Netherlands.
حیدری ساربان، وکیل، زمینه‌یابی امکان توسعه کشاورزی ارگانیک از دیدگاه کارشناسان جهاد کشاورزی، مطالعه موردی؛ استان اردبیل، مجموعه مقالات اولین همایش ملی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، 1390، 25-24 آذر، مشهد.
Antle, J, and Diagana, B. 2008. Creating incentives for the adoption of sustainable agricultural Practices in developing countries: The role of soil carbon sequestration, department of agricultural economics and economics Montana State University, AAEA Annual Meetings, Montreal.
صداقتی، محمود، سیستم‌های کشاورزی پایدار و نقش آن در حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی، مجموعه مقالات ششمین سمینار علمی ترویج کشاورزی کشور، 1371، 15- 13خرداد، فمشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
ایروانی، هوشنگ.، و دربان آستانه، علیرضا. اندازه گیری و تحلیل و تبیین پایداری واحدهای بهره برداری، مجله علوم کشاورزی ایران، تابستان 1383، سال دوم، شماره 5، صص 39-52 .
سلیمانی، سمیه، عوامل موثر بر پذیرش کشاورزی پایدار به وسیله گندمکاران تحت پوشش طرح محوری گندم (منطقه مرودشت)، مجله ترویج و اقتصاد کشاورزی، پاییز 1387، سال اول، شماره 3، صص 69-80 .
موسوی، عنبر، بررسی عوامل موثر بر پذیرش کشاورزی پایدار کم نهاده گندم کاران استان سیستان و بلوچستان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، 1384.
Altieri, M. 2011. Non-certified agriculture in developing countries in Sciallaba, Organic Agriculture, Environment and Food Security, FAO, Rome.
Bolvig, S. Odeke, M. & Gibbon, P. 2012. Household food security effects of certified organic production in tropical Africa: a gendered Analysis, EPOPa.
Bunch, R. 2010. Agricultural research for sustainable development. Testimony before US of representative committee on agriculture, March 1.
Ruttan, V. 2004. the transition to agricultural sustainability, Production National Academic Science, 9 (6), pp. 596-601.
