بررسی نقش بیماری کووید-١٩ در پیدایش معماری سبز در آینده-پژوهی خانه‌ها بر اساس روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها(CLA)

محورهای موضوعی : معماری و شهرسازی

روشنک نابغ وطن ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران)
آزیتا بلالی اسکوئی ² (دانشیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.)
محمدعلی کی نژاد ³ (دکترای مهندسی محیط زیست، استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران.)
فربد دیبا ⁴ (دانش‌آموخته دکتری آینده‌پژوهی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1401/01/06 تاریخ پذیرش : 1401/01/29 تاریخ انتشار : 1400/10/01

کلید واژه: معماری سبز, تحلیل لایه‌ای علت‌ها, آینده‌پژوهی, خانه, کووید-١٩,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: با شیوع بیماری کووید-١٩ و قرنطینه خانگی، سبک زندگی انسان ها،که رابطه مستقیمی با طرح ریزی خانه دارد، دچار تحولات گسترده ای شد. انسان ها بالاجبار زمان زیادی را در خانه گذرانده و تمامی فعالیت های روزمره خود را می بایست از داخل خانه انجام دهند. پس با تغییر سبک زندگی نیاز به تغییر در کالبد و مفهوم خانه ضروری است و آمادگی برای مواجهه با این تغییر نیازمند شناخت آینده های بدیل برای خانه است. روش بررسی: با استفاده از روش تحلیل لایه ای علت ها و تعمیق در لایه ها و روند رفت وبرگشتی آن، و مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان و نخبگان زمینه تحقیق، به شناسایی استعاره ها و گفتمان های بدیل برای این موضوع می پردازیم. یافته ها: استعاره های بدیل برای آینده خانه باتوجه به شیوع بیماری کووید-١٩ شامل ٧ مورد می باشند که خانه سبز از مهم ترین آن هاست. گفتمان های بدیل نیز که حمایتگر استعاره های بدیل هستند شامل طبیعت گرایی، جبرگرایی فناورانه، اگزیستانسیالیسم و بازنگری فرهنگی می باشند. بحث و نتیجه گیری: دوری از طبیعت، گیاهان و فضای آزاد، به معنای دوری از زندگی اصیل و در نتیجه ایجاد حس افسردگی است که موجب بیماری های مختلف روحی می شود. خانه سبز باعث ایجاد سلامت و امنیت برای ساکنین خانه شده و درنتیجه رفاه و آسایش بیشتری فراهم خواهدکرد. همچنین خانه سبز با معماری خاص خود، قادر به صرفه جویی در انرژی و حفظ بیشتر برخی از منابع خانه است. باتوجه به عوارض روحی و اقتصادی ناشی از قرنطینه خانگی در اثر شیوع بیماری کووید-١٩، یکی از مهم ترین عناصر برای خانه آینده توجه بسیار زیاد به فضای سبز، گیاهان، منظر و پایداری می باشد.

چکیده انگلیسی:

Background and Aim: With the outbreak of Covid-19 disease and home quarantine, people's lifestyles, which are directly related to home planning, underwent far-reaching changes. Humans have to spend a lot of time at home and have to do all their daily activities from home, so with a change in lifestyle, there is a need to change the body and concept of the home, and being prepared to face this change requires recognizing alternative futures for the home. Methods: Using the method of causal layer analysis and deepening in its layers and reciprocating process, and using semi-structured interviews with experts, we identify alternative metaphors and discourses on the subject. Results: Alternative metaphors for the future of the home due to the prevalence of Covid-19 disease include seven items, of which the green house is the most important. Alternative discourses that support alternative metaphors also include naturalism, technological determinism, existentialism, and cultural revision. Discussion and Conclusion: Staying away from nature, means staying away from the original life and as a result creating depression that causes various mental illnesses. Green house will create health and security for the residents and as a result will provide more welfare and comfort. Also, the green house with its special architecture, is able to save energy and conserve more of some house resources. Due to the psychological and economic consequences of home quarantine due to the outbreak of Covid-19 disease, one of the most important elements for the future home is to pay attention to green space, plants, landscape and sustainability.

منابع و مأخذ:

• آقالطیفی، آزاده؛ حجت، عیسی (١٣٩٧)، بررسی تاثیرپذیری مفهوم خانه از تحولات کالبدی آن در دوران معاصر شهر تهران، نشریه هنرهای زیبا، دوره ٢٣، شماره ٤، ٤١-٥٤.


• سرائی، محمدحسین. (١٣٩١). تطور سکونت شهری از مجموعه­های فامیلی (محله­ای) تا بلوک­های آپارتمانی (تفاوت­های اساسی خانه و مسکن در شهر یزد)، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شماره ١٠، ٢٣-٤٢.


• کریمی، مهشید. (١٣٩٦). مسکن خوانش­پذیر؛ تبیین عوامل موثر بر خوانش­پذیری مسکن در جهت ارتقای پیوند ساکن و مسکن، معماری اقلیم گرم و خشک، سال پنجم، شماره ٥، ٣٣-٥٠.


• آصفی، مازیار. ایمانی، الناز. (١٣٩٥). بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی-اسلامی معاصر با ارزیابی کیفی خانه­های سنتی، پژوهش­های معماری اسلامی، سال چهارم، شماره١١، ٥٨-٧٥.


• Wehmeier, S (2005), Oxford advanced learner’ dictionary of current English, Oxford University Press, Oxford.


• امامقلی، عقیل. (١٣٩٣). تاثیر معماری بر سلامت، ایده ای برای «معماری درمانی»، فصلنامه علوم رفتاری، دوره ششم، شماره ٢٠، ٢٣-٣٧.


• غفاری، علی. بنایی ابرندآبادی، مریم. (١٣٩٠). خانه سالم چیست؟، مسکن و محیط روستا، شماره ١٣٣، ١٥-٢٨.

 

• T, Higgins. C, Metcalfe. O, Jordan. A, (2006); Health Impacts of the Built Environment, Published by the Institute of Public Health in Ireland


• Hafeznia, Mohammadreza. Roumina, Ebrahim. (2021), Geopolitical Strategy to Settle the Crisis of Pandemic Diseases, Geopolitics Quarterly, Volume: 16, No 4, 1-9.


• Ghadir, Mohammad Reza; Ebrazeh, Al; Khodadadi, Javad; Zamanlu, Masumeh; Shams, Saeed; Nasiri, Maryam; Koohpaei, Alireza; Abbasinia, Mohammad; Sharifipour, Ehsan; EJ Golzari, Samad (2020), The COVID-19 Outbreak in Iran; The First Patient with a Definite Diagnosis; ArchiveS of Iranian Medicine, 503-504.


• who.int


• تاج­بخش، غلامرضا. (١٣٩٩). واکاوی سبک نوین زندگی در عصر پساکرونا، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست­گذاری عمومی، دوره دهم، شماره ٣٥، ٣٤٠-٣٦٦٠.


• زهرایی، محمدرضا (١٣٩٩)، کرونانوشت: کرونا و حیاط خانگی، گروه مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی.


• Roy Madhumita, (2008), Dept. Of architecture, Jadavpur university, Kolkata, India, “Importance of green architecture today”.


• میرزامحمدی، احمد (١٣٩٦)، طراحی مجتمع­های مسکونی با حفاظت از انرژی با رعایت اصول معماری سبز، ماهنامه علمی تخصصی شباک، سال سوم، شماره نه، ٢٥-٣٢.


• علی­الحسابی، مهران؛ کرانی، نعیمه (١٣٩٢)، عوامل تاثیرگذار بر تحول مسکن از گذشته تا آینده، مسکن و محیط روستا، شماره ١٤١، ١٩-٣٦.


• رهنما، محمدرحیم؛ معروفی، ایوب (١٣٩٤)، سناریونگاری در مطالعات شهری و منطقه­ای (مفاهیم، روش­ها و تجارب)، انتشارات مرکز پژوهش­های شورای اسلامی شهر مشهد، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.


• نعیمی، کیومرث؛ پورمحمدی، محمدرضا (١٣٩٥)، شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده سکونتگاه­های فرودست شهری سنندج با تاکیید بر کاربرد آینده­پژوهی، فصلنامه علمی­پژوهشی مطالعات شهری، ٥٣-٦٥.


• احمدی، کیومرث؛ علیپناه، حامد (١٣٩٤)، رویکرد آینده­پژوهانه به وضعیت صنعت سیمان در بازار سرمایه بر اساس روش سناریونویسی، مطالعات آینده­پژوهی و سیاست­گذاری، دوره ١، شماره ١، ٦٠-٧٢.


• Heinonen, Sirkka; Matti, Minkkenen; Joni, Kaejalainen; Soheil, Inayatullah (2016). Testing transformative energy scenarios through casual layered analysis gaming; Technological Forcasting & Social Change, In PRESS.


• فاتح­راد، مهدی؛ جلیلوند، محمدرضا؛ مولایی، محمدمهدی؛ سمیعی، سعید؛ نصرالهی وسطی، لیلا (١٣٩٢)، مختصات روش­شناختی فرارشته آینده­پژوهی به مثابه یک فراپارادایم یک پارچه، فصلنامه مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی، دوره ششم، شماره یک، ١٣٥-١٦١.


• عنایت­الله، سهیل (١٣٨٨)، تحلیل لایه لایه­ای علت­ها: نظریه و موردکاوی­های یک روش­شناسی یکپارچه و متحول­ساز آینده­پژوهی (محموعه مقالات)، ترجمه مسعود منزوی، مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، تهران، چاپ اول.


• عنایت­الله، سهیل؛ میلویه­یچ، ایوانا (١٣٩٥)، آینده­پژوهی با روش تحلیل لایه­ای علت­ها (جلد ١ و ٢)، ترجمه محمد فراهانی، مریم یوسفیان، علیرضا نصراصفهانی، فاطمه عیوضی و مهدی مبصری، انتشارات شکیب، تهران.


• خزائی، سعید؛ نصرتی، علیرضا؛ تکلوی، فاطمه (١٣٩٤)، واکاوی پدیده آواتاریسم با روش تحلیل لایه­ای علت­ها، نشریه علمی پژوهشی چشم­انداز مدیریت دولتی، شماره ٢١، ٢٦-٤١.


• Anderson, Roy M, Heesterbeek, Hans, Don Klinkenberg, Hollingsworth, T Deridre (2020). How will country-based mitigation measures influence the course of the COVID-19 epidemic?. The Lancet. Volume 395, Issue 10228, 21-27, March 2020, Pages 931-934.


• ایمانی­جاجرمی، حسین. (١٣٩٩). پیامدهای اجتماعی شیوع ویروس کرونا در ایران، نشریه ارزیابی تاثیرات اجتماعی، شماره دوم: ویژه­نامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا-کووید١٩، ٨٧-١٠٣.


• بلالی­اسکویی، آزیتا. حیدری­ترکمانی. مینا؛ دیبا، فربد. (١٣٩٨). تحلیل لایه­ای علت­های تغییر مفهوم محله در ارتباط با حس تعلق ارائه سناریوهای بدیل، دانش شهرسازی، دوره سوم، شماره سوم، ٦٥-٨١.


• ژیژک، اسلاوی. (١٣٩٩). پاندمی: کرونا دنیا را تکان می­دهد، ترجمه نوید گرگین، انتشارات شب­خیر: تهران.