بررسی کیفیت آب با کاربرد شاخص (NSF)WQI(مطالعه موردی: سد چمگردلان ایلام)
محورهای موضوعی :
آلودگی های محیط زیست (آب، خاک و هوا)
پریسا امیری
1
,
سید محمود شریعت
2
,
مهدی احمدی کلان
3
1 - دانشجوی دکترای علوم و مهندسی محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 - استاد دانشکده بهداشت دانشگاه تهران
3 - کارشناس ارشد علوم محیط زیست، کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست استان ایلام
تاریخ دریافت : 1395/09/03
تاریخ پذیرش : 1396/10/20
تاریخ انتشار : 1400/10/01
کلید واژه:
"حوضۀ آبریز",
"منابع آلاینده",
"NSF(WQI",
"سد چمگردلان",
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: پایش کیفیت آب رودخانه های تأمین کننده آب سدها، از مهمترین ابزار جهت ارتقاء کیفی آب مخازن سدها می‌باشد. با توجه به اهمیت سد چمگردلان، به‌عنوان اصلی‌ترین منبع تأمین آب شرب شهر ایلام و وجود منابع آلاینده از قبیل فاضلابهای روستایی، فضولات واحدهای گاوداری و مرغداری در حوضۀ آبریز آن، بررسی کیفی آب این سد با کاربرد شاخص (NSF)WQI امری ضروری به نظر می‌رسد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، پارامترهای کیفی شامل اکسیژن محلول، دما، کدورت، pH، BOD، TDS، فسفات، نیترات و کلیفرم مدفوعی در 7 ایستگاه طی فروردین ماه تا شهریور سال 1392 اندازه گیری شدند و هر ماه یکبار نمونه برداری با سه تکرار انجام گرفت. داده های به دست آمده بر اساس شاخص کیفی آب سازمان بهداشت ملی آمریکا (NSFWQI) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج شاخص مذکور، کیفیت آب در تمام ایستگاه های مطالعاتی در گروه سوم و با میزان کیفیت 70- 50 قرار گرفت. بالاترین کیفیت و بیشترین میزان شاخص به مقدار47/63 مربوط به ایستگاه خروجی و پایین ترین کیفیت به میزان 4/51 در ایستگاه تلاقی به دست آمد.بحث و نتیجه گیری: منابع آب بالقوه در معرض آلودگی ناشی از عوامل طبیعی و انسانی است. شاخص NSF(WQI) در ایستگاه های سد حدود(64-53) می باشد و این بیانگر این است که قرار گرفتن آب در شرایط مخزن باعث بهبود وضعیت کیفی آن گردیده است. اطلاعات بدست آمده از کیفیت آب رودخانه ها و تاثیر منفی کاربری های مختلف موجود در حوضه آبریز، امکان تصمیم گیری در خصوص پهنه بندی حوضه ، برای استقرار کاربریهای سازگار جدید و برنامه ریزی جهت نظارت بر نحوه کنترل و کاهش منابع آلاینده موجود را برای مسئولین فراهم می آورد.
چکیده انگلیسی:
Background and Objective: The water quality monitoring of rivers is the most important method for increasing quality of the dam resourvior. To study the quality of chamgardallan's dam as the main source of drinking water of ilam city and for existing of pollution resources, such as wastewater of village, livestock manure in the watershed' dam is essential.Materials and Methods:In this cross sectional study, standard parameters including dissolved oxygen. Temperature, biochemical oxygen demand, most propable number of Coliforms, fecal coliform, Turbidity, total dissolved solids, pH and others were measured at seven different stations during 6 mount.. Every mounth were done once sampling with three times review. Sampling points were selected somewhat were shown the real quality of water in rivers and dam.water quality index was calculated using water quality index calculator given by National Sanitation Foundation(NSF) information system. Results:on basis of WQI index , water quality in all of stations were at the third group about 50-70.the highest value of WQI of the samples was 63.47 in khoroji station and the lowest value of WQI was 51.4 in Talaghi station.Conclusion: Water resources are at risk of natural resources and human agents. NSFWQI in dam stations was about 53-64. this subject showed locating water in resourvior was the cause of water quality improvement.Results the water quality of rivers and the negative effects of differences uses in watershed provided easier deciding for managers about zoning of watershed for establishing of harmonic uses and planning for conservating on control and decrease of pollution resources.
منابع و مأخذ:
1- Ahmet, k, kadri, Yurekli, Cengiz, o., 2005, Effects of kilickaya Dam on concentration and load value of water quality in kelkit stream in Turkey, Ankara University.
2- هاشمی. سید حسین و همکاران ،"سهم بندی بار آلودگی ورودی از زیرحوضه ها به مخزن سد امیرکبیر با استفاده از مدل QUAL2K"، مجله محیط شناسی.، 1390،جلد 37 شماره1، 8-1.
3- Carney, E., 2009. Relative influence of lake age and watershed land use on tropic state and water quality of artificial lakes in Kansas. J Lake Reserve Manage, vol. 25, pp. 199-207
4- Lu, X., Li, LY., Lei, K., Wang, L., Zhai, Y., Zhai, M.. 2010. Water quality assessment of Wei River, China using fuzzy synthetic evaluation, J Environ Earth Sci, vol.60, No. 8, pp.1693-99.
5- Azzellino, A., Salvetti, R., Vismara, R., Bonomo, L., 2006. Combined use of the EPAQUAL2E Simulation model and factor analysis to assess the source apportionment of point and non point loads of nutrients to surface waters, J Sci Total Environ, vol.371, No. 1-3, pp. 214-22
6- پرهام. هوشنگ، جعفرزاده حقیقی فرد. نعمت اله " بررسی تغییرات غلظت ازت و فسفر و برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در دریاچه پشت سد کرخه و تعیین بیلان آن. مجله علوم دانشگاه شهید چمران"، جلد 17، شماره ب، ص 125-117.
7- شاملو. احمد، ناصری. سیمین،" پایش کیفی آب مخزن سد گیلارلو. مجله علمی آب و فاضلاب"، دوره 15، جلد 3، شماره 51، ص 27-22.
8- Sanchez, E., Colmenarejo, M., Vicente, J., Rubio, A., Garcia, M., Travieso, L., Borha, R., 2007. Use of the water quality index and dissolved oxygen deficit as simple indicators of watersheds pollution. Journal of Ecological Indicators, vol. 7, No. 2, 315-28.
9- Samantray, P., Mishra, K., Panda, C. R., Rout, sp., 2009. Assessment of water Quality index in Mahandi and Atharabanki Rivers and Taladanda Canal in Paradip, Area, India. J., Hum, Ecol, vol. 26 No. 3, pp.153-61.
10- شکوهی. رضا و همکاران، " بررسی کیفیت آب دریاچه سد آیدغموش با استفاده از شاخص کیفیت آب NSFWQI و بیلان مواد مغذی"، مجله سلامت و محیط، دوره 4، 1390، ص 450- 439.
11- میرمشتاقی. مهدی و همکاران، " بررسی کیفیت آب رودخانه سفیدرود و پهنه بندی آن با استفاده از شاخص های کیفی NSFWQI و "OWQI، مجله اکوبیولوژی تالاب، 1390، دوره 3، شماره 9، ص 23-34.
12- Gatot, E. S., Sumiharni, 2011. Proposing water quality index calculation method for Indonesian water quality monitoring Program. International Journal of Engineering and Science, vol. 2 No. 2, pp. 47-52.
13- خوشناموند. مهدی،کبودوندپور.شهرام، "پایش جیوه تجمع یافته در بافت های مختلف ماهی کپور نقره ای (Hypophthalmichthys Molitrix) دریاچه سد قشلاق سنندج"، مجله سلامت و محیط زیست، 1389، دوره سوم، جلد 3، ص 298-291
14- Eaton, A., Clesceri, L., Rice, W., 2005, Standard Methods for The Examination of Water and Waste Water. 21th ed. Washington Dc: American Public Health Association.
15- 2006. National Sanitation Foundation. Available from: http://www.NSF Consumer. Org/ Environment/WQI. Asp.[Accessed 6,10,2004]
16- کیان ارثی فرحناز،،" بررسی تغییرات غلظت ازت و فسفر در دریاچه سد کرخه و تعیین بیلان آن"، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات اهواز، سال 1382
17- Neal, C., Harrow, M., Williamss, R. J., Dissolved carbon dioxid and oxygen in the River Thames: spring-summer, 1997, Science of The Total Environment. 1998, vol. 210-211, No.-6, pp. 205-17
18- Craig, M., &Bruce, F.,Versar Inc, 2003.,Water Quality Monitoring at Prompton Reservoir-U.S. Army Crops of engineers Philadelphia District-Philadelphia. PA
19- همایون نژاد. ایمان،" بررسی کیفیت آب مخازن چاه نیمۀ زابل"، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات اهواز، سال 1385.
20- Charles, e., &ViLA. j., JR. 2001, An updated water Quality Asses ment for the occoouan Reservoir And. tributary water shed , 1973-1992.
21- صباحی. حسین و همکاران،" بررسی تاثیر فعالیتهای کشاورزی بر کیفیت آب رودخانه سیکان"، مجله علوم محیطی، شماره 4، صفحه 29.
22- افشار. احمد، سعادت پور. مهدی،" یوتریفیکاسیون در دریاچه سدها: دومین مدلسازی دریاچه سد کرخه"، مجله آب و فاضلاب.20، 1388، جلد3، شماره 72، : ص 80-93.
23- Kasza, H., 1983.The effect of the Goczalkowice dam reservoir on the hydrochemical condition of the River Vistula below the dam (Southern Poland).Act Hydrobiol. Vol. 28. Pp. 83-97
24- Barin,Gregory&Fri-Elizabeth, 2000, Fecal Colifrom.BacteriaConcentration Atlanta,Georgia-may- octobr.1994-1995.Resourses investigation Report.
25- میرزایی. محمد و همکاران، " پهنه بندی کیفیت رودخانه جاجرود"، مجله مطالعات زیست محیطی، جلد31، شماره 37، ص 26-17.
26- نیکو نهاد. علی،" بررسی تغییرات کیفی آب مخزن سد کرخه در ورودی، مخزن و خروجی با استفاده از شاخصهای کیفی" NSF WQI ، OWQI ، DS WQI " پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات اهواز، سال1386.
27- دهقان زاده رضا و همکاران،" ارائه پیشنهاداتی برای بهبود ویژگیهای کیفی رودخانه مهران در تبریز"، جلد 3، شماره 2، ص 238 -227.
_||_
1- Ahmet, k, kadri, Yurekli, Cengiz, o., 2005, Effects of kilickaya Dam on concentration and load value of water quality in kelkit stream in Turkey, Ankara University.
2- هاشمی. سید حسین و همکاران ،"سهم بندی بار آلودگی ورودی از زیرحوضه ها به مخزن سد امیرکبیر با استفاده از مدل QUAL2K"، مجله محیط شناسی.، 1390،جلد 37 شماره1، 8-1.
3- Carney, E., 2009. Relative influence of lake age and watershed land use on tropic state and water quality of artificial lakes in Kansas. J Lake Reserve Manage, vol. 25, pp. 199-207
4- Lu, X., Li, LY., Lei, K., Wang, L., Zhai, Y., Zhai, M.. 2010. Water quality assessment of Wei River, China using fuzzy synthetic evaluation, J Environ Earth Sci, vol.60, No. 8, pp.1693-99.
5- Azzellino, A., Salvetti, R., Vismara, R., Bonomo, L., 2006. Combined use of the EPAQUAL2E Simulation model and factor analysis to assess the source apportionment of point and non point loads of nutrients to surface waters, J Sci Total Environ, vol.371, No. 1-3, pp. 214-22
6- پرهام. هوشنگ، جعفرزاده حقیقی فرد. نعمت اله " بررسی تغییرات غلظت ازت و فسفر و برخی پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در دریاچه پشت سد کرخه و تعیین بیلان آن. مجله علوم دانشگاه شهید چمران"، جلد 17، شماره ب، ص 125-117.
7- شاملو. احمد، ناصری. سیمین،" پایش کیفی آب مخزن سد گیلارلو. مجله علمی آب و فاضلاب"، دوره 15، جلد 3، شماره 51، ص 27-22.
8- Sanchez, E., Colmenarejo, M., Vicente, J., Rubio, A., Garcia, M., Travieso, L., Borha, R., 2007. Use of the water quality index and dissolved oxygen deficit as simple indicators of watersheds pollution. Journal of Ecological Indicators, vol. 7, No. 2, 315-28.
9- Samantray, P., Mishra, K., Panda, C. R., Rout, sp., 2009. Assessment of water Quality index in Mahandi and Atharabanki Rivers and Taladanda Canal in Paradip, Area, India. J., Hum, Ecol, vol. 26 No. 3, pp.153-61.
10- شکوهی. رضا و همکاران، " بررسی کیفیت آب دریاچه سد آیدغموش با استفاده از شاخص کیفیت آب NSFWQI و بیلان مواد مغذی"، مجله سلامت و محیط، دوره 4، 1390، ص 450- 439.
11- میرمشتاقی. مهدی و همکاران، " بررسی کیفیت آب رودخانه سفیدرود و پهنه بندی آن با استفاده از شاخص های کیفی NSFWQI و "OWQI، مجله اکوبیولوژی تالاب، 1390، دوره 3، شماره 9، ص 23-34.
12- Gatot, E. S., Sumiharni, 2011. Proposing water quality index calculation method for Indonesian water quality monitoring Program. International Journal of Engineering and Science, vol. 2 No. 2, pp. 47-52.
13- خوشناموند. مهدی،کبودوندپور.شهرام، "پایش جیوه تجمع یافته در بافت های مختلف ماهی کپور نقره ای (Hypophthalmichthys Molitrix) دریاچه سد قشلاق سنندج"، مجله سلامت و محیط زیست، 1389، دوره سوم، جلد 3، ص 298-291
14- Eaton, A., Clesceri, L., Rice, W., 2005, Standard Methods for The Examination of Water and Waste Water. 21th ed. Washington Dc: American Public Health Association.
15- 2006. National Sanitation Foundation. Available from: http://www.NSF Consumer. Org/ Environment/WQI. Asp.[Accessed 6,10,2004]
16- کیان ارثی فرحناز،،" بررسی تغییرات غلظت ازت و فسفر در دریاچه سد کرخه و تعیین بیلان آن"، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات اهواز، سال 1382
17- Neal, C., Harrow, M., Williamss, R. J., Dissolved carbon dioxid and oxygen in the River Thames: spring-summer, 1997, Science of The Total Environment. 1998, vol. 210-211, No.-6, pp. 205-17
18- Craig, M., &Bruce, F.,Versar Inc, 2003.,Water Quality Monitoring at Prompton Reservoir-U.S. Army Crops of engineers Philadelphia District-Philadelphia. PA
19- همایون نژاد. ایمان،" بررسی کیفیت آب مخازن چاه نیمۀ زابل"، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات اهواز، سال 1385.
20- Charles, e., &ViLA. j., JR. 2001, An updated water Quality Asses ment for the occoouan Reservoir And. tributary water shed , 1973-1992.
21- صباحی. حسین و همکاران،" بررسی تاثیر فعالیتهای کشاورزی بر کیفیت آب رودخانه سیکان"، مجله علوم محیطی، شماره 4، صفحه 29.
22- افشار. احمد، سعادت پور. مهدی،" یوتریفیکاسیون در دریاچه سدها: دومین مدلسازی دریاچه سد کرخه"، مجله آب و فاضلاب.20، 1388، جلد3، شماره 72، : ص 80-93.
23- Kasza, H., 1983.The effect of the Goczalkowice dam reservoir on the hydrochemical condition of the River Vistula below the dam (Southern Poland).Act Hydrobiol. Vol. 28. Pp. 83-97
24- Barin,Gregory&Fri-Elizabeth, 2000, Fecal Colifrom.BacteriaConcentration Atlanta,Georgia-may- octobr.1994-1995.Resourses investigation Report.
25- میرزایی. محمد و همکاران، " پهنه بندی کیفیت رودخانه جاجرود"، مجله مطالعات زیست محیطی، جلد31، شماره 37، ص 26-17.
26- نیکو نهاد. علی،" بررسی تغییرات کیفی آب مخزن سد کرخه در ورودی، مخزن و خروجی با استفاده از شاخصهای کیفی" NSF WQI ، OWQI ، DS WQI " پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات اهواز، سال1386.
27- دهقان زاده رضا و همکاران،" ارائه پیشنهاداتی برای بهبود ویژگیهای کیفی رودخانه مهران در تبریز"، جلد 3، شماره 2، ص 238 -227.
