تبیین تاب‌آوری اجتماعی روستاهای گردشگرپذیر شهرستان رشت در برابر کووید 19

محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری

شیوا گنجیان ¹ , نصرالله مولائی هشجین ² , آتوسا بیگدلی ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

تاریخ دریافت : 1402/06/30 تاریخ پذیرش : 1402/08/15 تاریخ انتشار : 1402/09/30

کلید واژه: شهرستان رشت, تاب‌آوری اجتماعی, بیماری کووید 19, روستاهای گردشگرپذیر,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف تبیین تاب آوری اجتماعی روستاهای گردشگرپذیر شهرستان رشت در برابر کووید 19، انجام شده است. تحقیق حاضر بر حسب هدف، کاربردی و بر حسب روش و ماهیت تحقیق توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش‌های اسنادی-کتابخانه‌ای و میدانی و روش مشاهده مستقیم و از ابزارهایی مانند ؛ پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از نرم افزار SPSS، GIS و مدل های فازی ممدانی و دیمتل استفاده شده است. برایند تحلیل اطلاعات نشان داد، میزان تاب آوری اجتماعی روستاهای گردشگرپذیر در برابر بیماری کووید 19 کمتر از حد متوسط بود، به طوری که شاخص های (حس تعلق به مکان و مشارکت) با مقدار EI مثبت به عنوان شاخص های تاثیرگذار تعیین شدند و شاخص های (آگاهی و اعتماد عمومی و نهادی) به عنوان شاخص های با مقدار EI منفی به عنوان شاخص های تاثیرپذیر تعیین شدند، و همچنین از بین شاخص های تاثیرگذار، به ترتیب: مشارکت و حس تعلق به مکان بیشترین و کمترین میزان تاثیرگذاری را بر ماندگاری افراد در شغل بخش گردشگری را به خود اختصاص داده اند. در ادامه نیز نتایج نشان داد، بخش های مرکزی و خشکبیجار میزان تاب آوری اجتماعی شان در برابر کرونا در وضعیت تا حدودی کم، خمام میزان تاب آوری شان در برابر کرونا در حد کم، لشت نشاء، کوچصفهان و سنگر میزان تاب آوری شان در برابر کرونا در حد بسیار کم؛ می باشد.

چکیده انگلیسی:

The present study was conducted with the aim of explaining the social resilience of the touristic villages of Rasht County against Covid-19. The current research is applied according to its purpose and descriptive-analytical according to its method and nature. To collect information from documentary-library and field methods and direct observation methods and from tools such as; Questionnaires and interviews have been used. In order to analyze the data and information, SPSS software, GIS and Mamdani and Dimtel fuzzy models were used. Based on the data analysis, the social resilience of touristic villages against the Covid-19 disease was lower than average, so that the indicators (sense of belonging to the place and participation) with a positive EI value were determined as effective indicators. And the indicators (awareness and public and institutional trust) were determined as indicators with a negative EI value as influential indicators, and among the influential indicators, respectively: participation and sense of belonging to the place the most and They have assigned the least amount of influence on the longevity of people in the tourism sector. Further, the results showed that the central and Khokhbijar Districts of their social resilience against Corona are somewhat low, Khammam their resilience against Corona is low, LeshtNasha, KochSefahan and Sangar their resilience against Corona is very low.

منابع و مأخذ:

 

• باصولی، م. جباری، گ. 1400. رابطه مدیریت بحران و تاب آوری جامعه مقصد گردشگری در بحران کرونا مطالعه دموردی: شهر همدان. فصلنامه گردشگری شهری. دوره 8. شماره 1. صص 33-48.


• پیران، پ. اسدی، س.، دادگر، ن. 1396. بررسی نقش تاب­آوری اجتماعی در موفقیت فرایند بازسازی (مطالعه موردی: جوامع روستایی درب آستانه و باباپشمان پس از زلزله سال 1385 دشت سیلاخور، استان لرستان). مسکن و محیط روستا، دوره 36. شماره 157. صص 87-100.


• دلاکه، حسن. ثمره محسن بیگی، ح. شاهیوندی، ا. 1396. سنجش میزان تاب­آوری اجتماعی در مناطق شهری اصفهان. جامعه­شناسی نهادهای اجتماعی. دوره 3. شماره 9. صص 227-252.


• روستا، م.، ابراهیم زاده، ع. استگلدی، م. 1397. ارزیابی میزان تاب­آوری اجتماعی شهری (مورد­شناسی: شهر زاهدان). نشریه پژوهش و برنامه­ریزی شهری. سال 9. شماره 32. صص 1-14.


• ساسان­پور، ف. آهنگری، ن.، حاجی­نژاد، ص. 1396. ارزیابی تاب­آوری منطقه 12 کلانشهر تهران در برابر مخاطرات طبیعی، نشریه تحلیل مخاطرات میحطی. سال 4. شماره 3. صص 85-98.


• سام آرام، ع.، منصوری، س. 1396. تبیین و بررسی مفهوم تاب­آوری اجتماعی و ارزیابی تحلیلی شاخص­­های اندازه­گیری آن. فصلنامه برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال 8. شماره 32.


• سجاسی قیداری، ح.، شادی خوب، س.، حسینی، ک.، مرادی، ک. 1397. اثرات تنوع بخشی اقتصاد روستایی بر تاب آوری معیشت روستاییان در دهستان رادکان شهرستان چناران. فصانامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال 7. شماره 2. پیاگی 24. صص 41-70.


• ضیائی، م.، حسن پور، م.، پارسا شکیب، س. 1400. توسعه­ی الگوی مدیریت بحران در صنعت گردشگری مورد مطالعه: بحران همه گیری ویروس کووید -19. فصلنامه علمی و پژوهشی برنامه­ریزی و توسعه گردشگری. دوره 11. شماره 37. صص 65-97.


• طهماسبی مقدم، ح.، حیدری، م.، واعظی، م.، رسول­زاده، ز. 1400. تبیین نقش سازمان­های غیردولتی در افزایش تاب آوری اجتماعی در برابر پاندمی کرونا (مطالعه موردی: شهر تبریز). پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری. دوره 9. شماره 4. صص 1102-1079.


• حسن­پور، م.، شاهی، ط.، ارژنگ مهر، د. 1399. الگوی مدیریت بحران برای بخش عرضه گردشگری ایران؛ نمونه موردی: بحران شیوع ویروس کووید -19. فصلنامه مدیریت گردشگری ویژه نامه همه گیری کووید 19. صص 59-89.


• کرمی، ز، حسن آبادی، د. لطفی، ش. 1399. تحلیل و بررسی نقش دولت در مدیریت و برنامه­ریزی بحران­های گردشگری: مطالعه موردی بحران کرونا. نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. دوره 12. شماره 3. صص 617-639.


• محمدی، ع. پاشازاده، ا. 1396. سنجش تاب­آوری شهری در برابر خطر وقوع زلزله، مطالعه موردی: شهر اردبیل. پژوهش­های دانش زمین، سال 8. شماره 30. صص 112-126.


• Adger, W. N. 2000. Social and ecological resilience: Are they related? Progress in Human Geography, 24(3): 347-364. DOI: 10, 1191/030913200701540465.


• Buckle, P.; Marsh, G.; Smale, S. 2001. Assessing Resilience and Vulnerability: Principles, Strategies and Actions. Australia: Victorian Government Publishing.


• Birnbaum, M. L., Daily, E. K., O'Rourke, A. P., & Loretti, A. 2016. Research and evaluations of the health aspects of disasters, Part IX: Risk-reduction framework. Prehospital and Disaster Medicine, 31(3), 309-325.


• Bush, J. & Doyon, A. . 2019. Building urban resilience with nature-based solutions: How can urban planning contribute?, Cities, Vol.95, pp1-8


• Chuan Lin, Jao. Hsien Lin, Hsiao. Yun Lu, Shih. Hual Chien, Jung. Chien Shen, Chih. 2022. Research on the current situation of rural tourism in southern Fujian in China after the COVID-19 epidemic. Open Access Published by De Gruyter Open AccessJanuary 27, 2022.


• Costin, Lenut.a.2014. Impact of the National Economy restructuring on the Rural Developmen, Realities and Perspectives for Romania, Vol. 5, No. ISSN – 2285 – 6803; ISSN – L – 2285 – 6803, pp. 13 -19


• Davidson, D.J. 2010. the applicability of the concept of resilience to social systems: Some sources of optimism and nagging doubts, Society and Natural Resources, Vol. 23, pp.1135– 1149


• 20-Lebel, L., J. M. Anderies, B. and Campbell, C., Folke, S., Hatfield- Dodds, T. P., Hughes, J. W. 2006. Governance and the capacity to manage resilience in regional social-ecological systems. Ecology and Society, 11(1): 19. DOI: http://www.ecologyandsociety.org/vol11/iss1/art19.


• Maguire, B., & Hagan, P. 2007. Disasters and communities: Understanding social resilience. Australian Journal of Emergency Management, 22(2), 548–564.


• Ngoc Ngo, Chirstine. 2022. Foundations of Rural Resiliency: America during the COVID-19 Pandemic. Journal of Rural Studies Volume 96, December 2022, Pages 305-315.


• Norris, F.H., Stevens, S.P. and Pfefferbaum, B., Wyche K.F., Pfefferbaum, R. L. 2008. Community Resilience as a Metaphor, Theory, Set of Capacities, and Strategy for Disaster Readiness, American Journal of Community Psychology, 41: 127-150. DOI: 10, 1007/s10464-007-9156-6.