شناسایی و مقایسه پتانسیلهاي تاریخی و طبیعی گردشگری، در مناطق روستایی شهرستان سرعین (مطالعه موردی: روستاهای کنزق، ویند کلخوران و آتشگاه)
محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری
سیما شاهی قره قاسملو
1
,
مجتبی سوختانلو
2
*
,
فرشاد کیوان بهجو
3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی، گروه مهندسی آب و مدیریت کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2 - دانشیار گروه مهندسی آب و مدیریت کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
3 - استاد گروه آموزشی علوم و مهندسی جنگل، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
کلید واژه: گردشگری روستایی, پتانسیل تاریخی گردشگری, پتانسیل طبیعی گردشگری, شهرستان سرعین.,
چکیده مقاله :
هدف تحقیق، شناسایی و مقایسه پتانسیل‌های تاریخی و طبیعی گردشگری در مناطق روستایی شاخص کنزق، ویند کلخوران و آتشگاه در شهرستان سرعین بود. به کمک روش دلفی (تعداد 28 نفر از گروه کارشناسان منطقه) و تکنیک شاخص ترکیبی، برآورد و مقایسه پتانسیل‌های گردشگری انجام شد. جامعه آماری تحقیق (2914 نفر)، شامل ساکنان محلی در روستاهای شاخص گردشگری بود. با کمک فرمول کوکران (به روش چندمرحلهای)، حجم نمونه به تعداد 112 خانوار (کنزق: 52 نفر، ویند کلخوران: 15 نفر و آتشگاه: 45 نفر) تعیین شد. مطابق نتایج، برای پتانسیل‌های تاریخی و طبیعی، به ترتیب پنج و هشت شاخص نهایی شناسایی شدند. همچنین، "دسترسی به مکانهای طبیعی تاریخی از جمله غارها، گورستانها، مقبرهها و تپههای باستانی" و "دسترسی به چشماندازهای طبیعی" به ترتیب مهم‌ترین شاخص‌های گردشگری تاریخی و طبیعی بودند. از لحاظ میزان پتانسیل تاریخی، روستاهای آتشگاه، کنزق و ویند کلخوران، به ترتیب در رتبههای اول تا سوم قرار گرفتند. اما، از لحاظ میزان پتانسیل طبیعی، روستاهای آتشگاه، ویند کلخوران و کنزق به ترتیب در رتبههای اول تا سوم قرار گرفتند.
The purpose of the study was to identify and compare the historical and natural potentials of tourism in the rural areas of Kanzeq, Vind Kalkhoran and Atashgah in Sarein. Using the Delphi method (with 28 people from the regional expert group) and the composite index, the tourism potentials were estimated. The statistical population (2914 people) included local residents in the tourism prominent villages. Using the Cochran formula (multi-stage method), the sample size was determined to be 112 households (Kanzaq: 52 people, Vind Kalkhoran: 15 people, and Atashgah: 45 people). According to the results, five and eight final indexes were identified for historical and natural potentials, respectively. Also, “access to historical natural sites including caves, cemeteries and tombs” and “access to natural landscapes” were the most important historical and natural tourism indexes, respectively. In terms of historical potential, the villages of Atashgah, Kanzaq, and Vind Kalkhoran ranked first to third, respectively. However, in terms of natural potential, the villages of Atashgah, Vind Kalkhoran, and Kanzq ranked first to third, respectively.
1. ابراهیم پور، ح.، نعمتی، و.، نظافت تکله، ب. 1401. بررسی توانمندی‌های ژئوتوریستی استان اردبیل با استفاده از مدل کوبالیکوا و مدل فیولت (مطالعه موردی: نیر، نمین، سرعین). فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، 5 (3): 144-161.
2. بخشینژاد، م. 1399. تبیین ظرفیت‌های گردشگری برای توسعة مناطق روستایی استان چهار‌محال و بختیاری. برنامهریزی فضایی، 10 (4): 1-23.
3. حسینی ملک، ع.، درگاهی، م.، امیری، م. 1395. گردشگری روستایی و توسعه پایدار (با تأکید بر روستای سیمین (برو شهرستان همدان). فصلنامه جغرافیا و برنامهریزی شهری چشمانداز زاگرس، 4(13): 163-184.
4. زرافشانی، ک.، شریفی، ل.، گراوندی، ش.، قبادی، پ. 1397. بررسی اثرات توسعه گردشگر در ارتقاء شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی نواحی روستایی (مورد: منطقه گردشگری ریجاب در استان کرمانشاه). فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 3: 119-134.
5. سوختانلو، م.، خوشنودی‌فر، ز. 1402. تحلیل ادراک از خطر سلامتی آفتکشهای شیمیایی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، میان کشاورزان ذرتکار استان اردبیل. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 54 (1): 149-164.
6. صالحپور، ط. 1398. شناسایی ظرفیت‌های توسعه گردشگری روستایی شهرستان کلیبر (مطالعه موردی: مناطق روستایی بخش آبش احمد). پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم جغرافیایی دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز.
7. عباس‌آباد عربی، م. 1399. تعیین مؤلفه‌های توسعه اقتصادی گردشگری ایران با تأکید بر تغییرات اقلیمی. اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی، 3 (7): 94-73.
8. علیزاده، ر.، ایزدی، ح.، آراسته، م. 1400. رتبه‌بندی ظرفیت گردشگری طبیعت‌محور در مناطق کوهستانی (نمونه موردی: منطقه شرقی استان لرستان). آمایش فضا و ژئوماتیک، ۲۵ (۱) :۱۱۷-۱۴۲.
9. فضیله‌خانی، ف.، خسروی مهر، ح.، طورانی، ع. 1393. سنجش پتانسیل‌های گردشگری روستایی با رویکرد رفع چالش‌های اقتصادی (مطالعه موردی: دهستان قلعه‌قافه، شهرستان مینودشت). پژوهش‌های روستائی، 5 (1): 191-212.
10. کمانداری، م.، چارراها، م.، قربانپور، ح. 1399. پتانسیلها، اکوتوریسم استان کرمان زمینه برای توسعه گردشگری آینده. جغرافیا و رابط انسانی، 3 (2): 27-39.
11. مظفری، ز.، قاسمی، م.، بوزرجمهری، خ.، خوارزمی، ا. 1401. قابلیتسنجی جاذبه‌های گردشگری در نواحی روستایی شهرستان نیشابور. برنامهریزی توسعه کالبدی، 9(3): 97-122.
12. معدنی، ج.، تقوی زیروانی، ا. 1401. اولویت‌بندی پیشرانهای کلیدی و مؤثر گردشگری روستایی در بهبود معیشت خانوارهای روستایی (مورد: روستاهای پیرامون شهر سرعین). اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۱۱ (۴۰): 233-249.
13. میرلطفی، م.، حیدری مکرر، ح.، شهرکی‌خمر، ز. 1399. شناسایی و اولویت‌بندی پتانسیل‌های گردشگری روستایی مناطق خشک (مطالعه‌ی موردی: روستاهای شهرستان زهک). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 11 (40): 21-38.
14. Belay. H. 2023. Tourism Potential and Its Development Challenges: In the Case of Womberma Woreda. Research on Humanities and Social Sciences, 13 (5): 1-16.
15. Carneiro, M. J., Lima, J., Silva, L. 2015. Landscape and the rural tourism experience: Identifying key elements, addressing potential, and implications for the future. Journal of Sustainable Tourism, 23(8–9): 1217–1235.
16. Ezeuduji, I. O., Mgabhi, N. Z. 2023. Potential for Rural Tourism Development around Hluhluwe iMfolozi Park, South Africa: A Local Community Perspective. African Journal of Development Studies, 13(1): 89–113.
17. Giddy, J. K., Kelso, C. 2025. The changing nature of domestic nature-based tourists in South Africa. Rural Society, 2: 1–17.
18. Juma, L.O., Khademi-Vidra, A. 2019. Community, Based Yourism and sustainable development of Runal Region in Kenya; Pewceptions of the citizenny. Sustainability, 11 (17): 4733.
19. Kadir, I.A., Chew, L.N. (2024). Assessing tourism potential for rural tourism development: Promoting SDGs and economic opportunities to the B40 community, a mixed method approach. Smart Tourism, 5 (1): 2477.
20. Kniss, A.R., Coburn, C.W. 2015. Quantitative evaluation of the environmental impact quotient EIQ for comparing herbicides. PLoS One, 106: e0131200.
21. Kovshun, N., Kliuchnyk, A., Tymchuk, S., Orlenko, O., Soloviova, O., Horiunova. K. 2023. Rural tourism potential in the development of the agriculture-industrial complex. E3S Web of Conferences. 408: 01026.
22. Li, Q., Wang, X., Chen, Z., Arif, M. 2024. Assessing the conjunction of environmental sustainability and tourism development along Chinese waterways. Ecological Indicators, 166: 112281.
23. 23. Liu, Y.L., Chiang, J.T., Ko, P. 2023. The benefits of tourism for rural community development. Humanities and Social Sciences Communications, 10 (137): 1-12.
24. López-Molina, D., Pulido-Fernández, J. I. 2023. Proposal to measure tourism development within a destination and segment its different territories. Heliyon, 9(10): e20496.
25. Okech, R., Haghiri, M., Govge, B.P. 2015. Rural tourism as a Sustainable development altenative: An analysis with spectial veferenc to Luanda Kenya kenya. Culture Revista de culture tourismo, 6(3): 36-54.
26. Sookhtanlou, M., Allahyari, M.S. 2021. Farmers’ health risk and the use of personal protective equipment (PPE) during pesticide application. Environmental Science and Pollution Research, 28: 28168–28178.
27. Sookhtanlou, M., Khoshnodifar, Z. 2023. Analyzing the perception of the health risk of chemical pesticides and the use of personal protective equipment among corn farmers in Ardabil province. Economic research and agricultural development of Iran. 54 (1): 149-164.
28. Yin, J., Feng, J., Jia, M. 2024. Research on rural tourism environment perception based on grounded theory (A case study of Beishan Village, Zhuhai County, Guangdong Province, China). Heliyon, 10 (11): e32373.
29. Zhang, X., Peng, B., Zhou, L., Lu, C., Wang, Y., Liu, R., Xiang, H. 2024. Tourism development potential and obstacle factors of cultural heritage: Evidence from traditional music in Xiangxi. Journal of Geographical Sciences, 34: 309–328.