آسیب‌شناسی ترافیک شهری با رویکردی فیزیکی - کالبدی (مطالعه موردی: محدوده میدان رسالت تا میدان پژوهش شهر همدان)
محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری
سعید قاضی خانی
1
*
,
بیژن رحمانی
2
1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
کلید واژه: ترافیک, ترافیک شهری, همدان,
چکیده مقاله :
ترافیک امروزه در ایران خصوصاً در کلان‌شهرهای جامعه با زندگی روزمره شهروندان عجین شده است و یکی از مسائل مهم و پیچیده مدیریت شهری است. هدف پژوهش، ارزیابی و تحلیل مسایل ترافیک شهری از دیدگاه شهروندان در محدوده میدان رسالت تا میدان پژوهش، بود. تحقیق به‌صورت توصیفی - تحلیلی و داده‌ها به روش اسنادی و میدانی جمع‌آوری شده است. جامعه(949661 N=)، و نمونه از شهروندان(384 نفر) و از نظرات خبرگان، متخصصان و اساتید دانشگاه(10 نفر) مرتبط با موضوع رساله تا مرز اشباع اطلاعاتی بود. نمونه‌گیری به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده و نمونه‌گیری خبرگان از روش گلوله برفی استفاده شد. جهت روایی، پرسشنامه در اختیار کارشناسان و متخصصان قرار گرفت و برخی گویه‌ها با نظر ایشان اصلاح و روایی محتوایی آن تأیید گردید. پایایی پرسشنامه(آلفای کرونباخ) 820/0 به دست آمد؛ از روش آزمون تی جهت تحلیل دادههای پژوهش استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، عوامل و مسایل ساختاری-کالبدی تأثیرگذار در بروز مشکلات ترافیکی محدوده پژوهش شهر از دیدگاه شهروندان به ترتیب: تراکم جمعیت با ضریب تی (83.444)؛ وضعیت خیابان‌ها(69.097)؛ نامناسب بودن کاربری زمین(64.944)؛ کمبود پارکینگ(57.991)؛ مراکز اداری دولتی و مراکز خدماتی(53.303)؛ وجود مشاغل خدماتی تفریحی و گردشگری(50.922)؛ مراکز تجاری(50.529) و وجود بانک‌ها (50.487) و همچنین از عوامل مدیریتی-اجتماعی به: حجم زیاد خودروهای شخصی با ضریب تی(101.696)؛ ضعف مدیریت(90.023)؛ کمبود وسایل نقلیه عمومی و عدم استقبال مردم از آن(86.699)؛ فرهنگ رانندگی(67.406)؛ نحوه نظارت پلیس(62.052)؛ عدم رعایت قوانین و مقررات رانندگی(58.653) و پارک نامناسب خودروها در کنار خیابان(55.383) در این محدوده نام برد.
Traffic in Iran today, especially in the metropolises, is intertwined with the daily lives of citizens and is one of the important and complex issues of urban management. The aim of the research was to evaluate and analyze urban traffic issues from the perspective of citizens within the area of Resalat Square to the research square. The research was descriptive-analytical and the data were collected by documentary and field methods. The population (N=949661), the sample of citizens (384 people) and the opinions of experts, specialists and university professors (10 people) related to the topic of the thesis were up to the point of information saturation. Sampling was done by simple random sampling and expert sampling using the snowball method. For validity, the questionnaire was provided to professors and experts and some items were modified with their opinions and its content validity was confirmed. The reliability of the questionnaire (Cronbach's alpha) was 0.820; the t-test method was used to analyze the research data. Based on the results of the research, the factors and issues affecting traffic problems in the city’s research area from the perspective of citizens are: population density with a T coefficient (83.444); street conditions (69.097); inappropriate land use (64.944); lack of parking (57.991); government administrative centers and service centers (53.303); the presence of recreational and tourism service jobs (50.922); commercial centers (50.529) and the presence of banks (50.487). The management and social factors are: a large volume of private cars with a T coefficient (101.696); poor management (90.023); lack of public transportation and lack of public acceptance of it (86.699); driving culture (67.406); police supervision (62.052); failure to comply with driving laws and regulations (58.653) and inappropriate parking of cars on the side of the street (55.383) in this area.
1. اشورت، گ. 1386. دانشنامه شهرسازی. چاپ اول، ترجمه پدرام پور شکیبایی، انتشارات ستایش، تهران.
2. پروازی، م. 1401. تحلیل نقش سطح فرهنگ در مواجهه با ترافیک (مطالعه موردی منطقه 12 شهرداری تهران). علوم جغرافیایی، شماره 40، ص 162-180.
3. پودینه، م.، سپاهیان، ع.، فیروزی راد، س.، پودینه، س. 1401. ارزیابی و سنجش پایداری در بافت¬های فرسوده شهری با رویکرد آینده‌پژوهی و ارائه راهکارهای مناسب مورد مطالعه: شهر زاهدان. فصلنامه آینده‌پژوهی شهری، دوره 1، شماره 2، ص 68-50.
4. حق‌شناس، ح.، حسینی، م.، جمشیدی، م.، عزیزی، ح. 1387. رابطه¬ي بين ويژگي¬هاي شخصيتي و رفتار رانندگي در شهر شيراز. مجله پژوهشی حکیم، ش 3، 55-47 .
5. جعفری، ف.، شری زاده، ع. 1397. شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر قیمت مسکن با رویکرد آینده‌نگاری (موردپژوهشی: کلان‌شهر تبریز). جغرافیا و برنامه‌ریزی بهار 1398 - شماره 67، ص 67 - 88.
6. رشیدی فرد، ن. 1399. بررسی و ارزیابی وضعیت شبکه حمل‌ونقل بخش مرکزی شهر و ارائه الگوی مطلوب نمونه موردی دهدشت (استان کهگیلویه و بویراحمد). فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره11، شماره 39، ص 159-176.
7. رضایی، آ. 1377. بررسی و ارائه راه‌حل برای مسائلی در رابطه با تراکم ترافیک خیابان مدرس با استفاده از مدیریت سیستم ترافیک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علم و صنعت ایران. دانشکده مهندسی عمران.
8. شاهی، ج. 1372. مهندسی ترافیک. تهران: نشر دانشگاهی.
9. شهیدی، م. 1368. نقش طراحی و مدیریت حمل و نقل و ترافیک در کاهش آلودگی هوای شهر. تهران: سازمان حمل و نقل و ترافیک.
10. عظیمی آملی، ج. 1388. اصطلاحات و مفاهیم علوم شهری. چاپ اول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، نور.
11. علی محمدی، ا.، متولی، ص.، رجبی، آ. 1401. بررسی بعد مدیریتی تاب‌آوری شبکه حمل‌ونقل درون شهری با رویکرد توسعه پایدار زیست‌محیطی در منطقه یک شهر تهران. فصلنامه آینده‌پژوهی شهری، دوره 2، شماره 3، ص 1-23.
12. فردوسی، س.، شکری فیروزجاه، پ. 1395. کاهش معضلات ترافیک درون شهری با رویکرد تنظیم جهت حرکت معابر. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال 2، شماره 7، ص 78-110.
13. محمدپور، ص.، شعبانی کلاچاهی، س. 1401. تحلیل و ارزیابی ساختار کالبدی-فضایی بر توزیع سفرها و ترافیک شهری مطالعه موردی: شهر رشت. مجله پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره10، ش 1، ص 165-186.
14. محمدپور، ص.، مهرجو، م. 1400. تحلیل متغیرهای اقتصادی– اجتماعی و الگوهای کاربری زمین در تولید سفرهای شهری (مطالعه موردی: مناطق پنج‌گانه شهر رشت). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 9، شماره 1.
15. مختاری ملک‌آبادی، ر. 1385. برنامه¬ریزی نوین کاربری اراضی شهری و ساماندهی ترافیک. مجموعه مقالات همایش ملی ترافیک شهری. اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.
16. میررجائی، ک. 1376. مدیریت دینامیکی ترافیک و کاربرد آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
17. نایب آقا، م. 1382. راه و برنامه‌ریزی ترافیک. چاپ سعدی. تهران.
18. هیراسکار، ج.ک. 1387. درآمدی بر مبانی برنامه‌ریزی شهری. چاپ دوم، ترجمه محمد سلیمانی و احمدرضا یکانی فرد، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه تربیت معلم، تهران.
19. Appleyard, D. 2017. Livable Streets, Berkeley: University of California Press.
20. Díez-Gutiérrez, M., Andersen, S.N., Nilsen, Ø.L., & Tørset, T. 2020. Generated and induced traffic demand: Empirical evidence from a fixed link toll removal in Norway, Case Studies on Transport Policy, 7(1), 57-63.
21. Hine, J. 2016. Integration, integration, integration… Planning for sustainable and integrated transport systems in the new millennium. Transport policy, 7(3), 175-177.
22. Hull, A. 2014. Integrated transport planning in the UK: From concept to reality. Journal of transport Geography, 13(4), 318-328.
23. Hidayati, I., Yamu, C., & Tan, W. 2021. You have to drive: Impacts of planning policies on urban orm and mobility behavior in Kuala Lumpur, Malaysia. Journal of Urban Management, 10(1), 69-83.
24. Gharib, fereydoun. 2019. Street Network in Urban Design, Tehran: Tehran University Publications.
25. Litman, T. 2022. Land use impacts on transport: How land use factors affect travel behavior, Victoria Transport Policy Institute. Available online at: www.vtpi.org/landtravel.pdf (last accessed 26 December 2022).
26. Ma, X., Chen, X., Li, X., Ding, C. & Wang, Y. 2018. Sustainable station-level planning: An integrated transport and land use design model for transit-oriented development. Journal of Cleaner Production, 170, 1052-1063.