ارزیابی مقدار جابه جایی در زمین‌لرزه 17 آبان 98 ترکمانچای
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزیدکترمریم بیاتی خطیبی 1 * , علی پورمحمد 2
1 - دانشگاه تبریز
2 - دانشجوی دانشگاه تبریز
کلید واژه: زمین‌لرزه, جابه‌جایی, سنتینل 1, InSAR, Sentinel-1A,
چکیده مقاله :
زمین‌لرزه فاجعه طبیعی و کشنده است که موجب مرگ و زخمی شدن بسیاری از افراد و امواج سونامی می‌شود. اگرچه یکی از رایج‌ترین پدیده‌های طبیعی است اما توسط بسیاری از مردم به عنوان ترسناک‌ترین و خطرناک‌ترین مخاطره در نظر گرفته می‌شود. در حال حاضر با پیشرفت علم سنجش از دور، تداخل‌سنجی راداری به عنوان روشی کارآمد و نسبتاً دقیق در اندازه‌گیری جابه‌جایی سطح زمین است که می‌‌‌تواند جابجایی های بسیار جزئی را هم سنجش نماید. منطقه شمال غرب کشور از محدوده های بسیار حساس از نظر فعالیت های تکتونیکی و زمین لرزه‌ها است. در این مقاله شهر ترکمانچای و وقوع زمین‌لرزه ۱۷ آبان سال ۱۳۹۸ برای بررسی در نظر گرفته شده است. در واقع هدف از این تحقیق برآورد میزان بالاآمدگی و فروافتادگی سطح زمین ناشی از زمین‌لرزه در شهر ترکمنچای است. به منظور برآورد میزان جابجایی ناشی از زمین لرزه در شهر مذکور، از روش تداخل‌سنجی راداری (InSAR) و از داده های تصاویر پایین رو و برای پردازش داده ها از نرم‌افزار SNAP استفاده شده است. با عنایت به این که، فن تداخل‌سنجی راداری اجازه می‌دهند جابه‌جایی‌های عمودی سطح زمین در حد میلی‌متر تشخیص داده شود. در این راستا تصاویر ماقبل و ما بعد زمین‌لرزه، از داده‌های سنتینل-۱ مرتبط با منطقه انتخاب و به کار گرفته شده‌اند. و خروجی‌های مورد نظر به صورت اشکال و نمودار ارایه شده است. نتایج تحقیق نشان داد که میزان جابه‌جایی سطح زمین 3/۷- سانتی‌متر در محدوده شهر ترکمانچای بوده است. که در ابعاد محیطی و تغییر در تعادل منطقه ای رقم قابل توجهی است.
Earthquakes are natural disasters that can result in fatalities, injuries, and tsunami waves. Despite their frequency, they are often considered the most terrifying and hazardous event. With the advancement of remote sensing technology, radar interferometry has become a highly effective and relatively accurate method for measuring ground displacement, even in small increments. The northwest region of the country is particularly susceptible to tectonic activity and earthquakes. This article focuses on the city of Turkmenchay and the earthquake that struck on November 17, 2019. The aim of this research is to estimate the amount of uplift and subsidence of the ground surface caused by the earthquake in Turkmenchay. The radar interferometry method (InSAR) and down-slope image data were utilized, with the SNAP software used for data processing. This technique can detect vertical displacements of the earth's surface in millimeters. Pre- and post-earthquake images from Sentinel-1 data were selected and analyzed. The results are presented in the form of figures and diagrams. The research revealed that the ground surface in Turkmenchay experienced a displacement of-7.3centimeters, which has significant implications for the environment and regional balance.
منابع و مآخذ
1) بیاتی خطیبی، مریم و امیریان، یوسف (1402). پهنه بندی مناطق خطرپذیری زلزله شهرستان کرمانشاه با استفاده از مدل FAHB. نشریه علمی اندیشه های نو در علوم جغرافیایی، 2(1)، 19-38.
2) جانباز فطمی، مهدیه، خلخی، مجید، عبده کلاچی، عبدالنبی، روستایی، مه آلود. (2019). بررسی فرونشست زمین ناشی از تغییرات سطح آب زیرزمینی با استفاده از تداخل سنجی رادار دیفرانسیل: مطالعه موردی استان قزوین. تحقیق منابع آب ایران سال شانزدهم، شماره 3، 147-133.
3) حداد، عبدالحسین، و خراسانی، الهام (1397). تأثیر تغییرات سطح آب زیرزمینی بر فرونشست دشت سمنان. نشریه علوم زمین، 112(28)، 190-181.
4) خرمی، محمد. (2016). برآورد فرونشست مشهد با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری و ارزیابی آن بر اساس مشخصات ژئوتکنیکی. پایان نامه کارشناسی ارشد مهندسی عمران، دانشگاه فردوسی مشهد، 2.
5) ملکی، رحمان، خاوریان، حسن و اصغری، صیاد. (1402). اندازه گیری فرونشست زمین با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری: مطالعه موردی: مناطق زلزله زده غرب کرمانشاه. مجله علمی پژوهشی مخاطرات محیطی طبیعی، دوره 12، شماره 38، آذر 1402.
6) مدیرزاده، ریحانه, اصغری سراسکنرود، ماهیگیر، امامی، رشید و رستمی، عارف. (1401). برآورد میزان جابجایی زمین در زلزله تیرماه ۱۳۹۸ در شمال غرب ایران: منطقه مورد مطالعه: شهر قطور. فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی، دوره 31، شماره 122، تابستان 1401.
7) روزبان، علی، اسماعیلی، علی و متق، مهدی. (2015). بررسی فرونشست زمین با استفاده از تداخل سنجی رادار دیفرانسیل (DInSAR) و با استفاده از تصاویر حسگر SENTINEL. دومین کنفرانس ملی مهندسی فناوری اطلاعات جغرافیایی. دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، دانشکده مهندسی نقشه برداری، 29 ژانویه 2015.
8) شریفی کیا، محمد و نیکتا، میثم. (1390). ارزیابی و استخراج خطرات ناشی از پدیده فرونشست در مناطق مسکونی تهران بزرگ، اولین سمینار تحلیل فضایی مخاطرات زیست محیطی در کلانشهر تهران، دانشگاه تربیت معلم.
9) كلمیشی، زهرا، روستا، ایمان و زندی، رحمان. (1401). استخراج جابجایی سطح زمین ناشی از زلزله با استفاده از تکنیک تداخل سنجی رادار InSAR مطالعه موردی: شهرستان دهلران. سومین کنفرانس ملی داده کاوی در علوم زمین، دانشکده مهندسی علوم زمین. 12 فوریه 1401.
10) نصیری، ابوذر، شفیعی، نجمه و مرادی، شیوا. (1401). تعیین جابجایی سطح زمین با استفاده از تداخل سنجی راداری تصاویر ماهواره ای Sunitnel-1: منطقه مورد مطالعه: زلزله دانا 3 شارد. سومین همایش ملی انجمن سنجش از دور زمین شناسی. شهید چمران دانشگاه اهواز.
11) نظم فر، حسین و شیرزاد گورجان، منیر. (1401). پایش فرونشست سطح زمین با فن تداخل سنجی راداری: منطقه مورد مطالعه: دشت مشگین. مجله علمی پژوهشی مخاطرات محیطی طبیعی، دوره یازدهم، شماره 31، بهار 1401.
12) یمانی، مجتبی، نجفی، اسماعیل و عابدینی، محمدحسین. (1388). رابطه فرونشست زمین و افت سطح آب زیرزمینی در دشت قره بلاغ استان فارس، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا، دوره 1، 9-27.
13) Ambraseys, N.N., Melville, C.P., 1982. A history of Persian earthquakes. Cambridge Earth
Science Series. Cambridge University Press, London. 212 pp.
14) Albano, M.; Chiaradonna, A.; Saroli, M.; Moro, M.; Pepe, A.; Solaro, G. InSAR Analysis of Post-Liquefaction Consolidation Subsidence after 2012 Emilia Earthquake Sequence (Italy). Remote Sens. 2024, 16, 2364. https://doi.org/ 10.3390/rs16132364
15) Bahrani, S., Ebadi, T., Ehsani, H., Yousefi, H., & Maknoon, R. (2016). Modeling landfill site selection by multi-criteria decision making and fuzzy functions in GIS, case study: Shabestar, Iran. Environmental Earth Sciences, 75, 1-14.
16) H.Guo, (2015), Groundwater-abstraction induced land subsidence and groundwater regulation in the North China Plain, piahs-372
17) Kapil, M., Dheeraj, K., Daniele, P., Biswajeet, P. (2022). Estimation of ground subsidence of New Delhi, India using PSInSAR technique and Multi-sensor Radar data, Advances in Space Research, Volume 69, Issue 4, Pages 1863-1882, https://doi.org/10.1016/j.asr.2021.08.032.
18) Masson, F., Djamour, Y.,Van Gorp, S., Chéry, J., Tatar,M., Tavakoli, F., Nankali, H.,Vernant, P.,2007. Extension in NW Iran driven by Motion of the South Caspian Basin, Earth Planet. Sc. Lett. 252, 180–188.
19) Raspinia, F., Loupasakis, C., Rozos., D., Adam, N., Moretti, S. (2014). Ground subsidence phenomena in the Delta municipality region (NortherntGreece): geotechnical modeling and validationawithPersistentsScatterer Interferometry, ELSEVIER Internationa Journal, vol28, pp78-89, doi:10.1016/j.jag.2013.11.010
20) Sheng, H.; Zhou, L.; Huang, C.; Ma, S.; Xian, L.; Chen, Y.; Yang, F. Surface Subsidence Characteristics and Causes in Beijing (China) before and after COVID-19 by Sentinel-1A TS-InSAR. Remote Sens. 2023, 15, 1199. https://doi.org/10.3390/rs15051199
21) Teixeira, A.C.; Bakon, M.; Perissin, D.; Sousa, J.J. InSAR Analysis of Partially Coherent Targets in a Subsidence Deformation: A Case Study of Maceió. Remote Sens. 2024, 16, 3806. https://doi.org/10.3390/ rs16203806
22) Zheyuan Du, Linlin Ge, Xiaojing Li and Alex Hay-Man Ng,(2016), Subsidence Monitoring over the Southern Coalfield, Australia Using both L-Band and C-Band SAR TimeSeries Analysis, Remote sinsing magazine