ارزیابی توان سرزمین برای شناسایی مناطق مناسب توسعه گردشگری با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP)
محورهای موضوعی : توسعه سیستم های مکانی
حمیده آلیانی
1
(دانشجوی دکتری محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
ساسان بابایی کفاکی
2
(دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
امیر صفاری
3
(دانشیار دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی)
سید مسعود منوری
4
(استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: طالقان, مقایسه زوجی, اکوتوریسم, فرآیند تحلیل شبکه‌ای, ترکیب خطی وزنی,
چکیده مقاله :
در این تحقیق به‌منظور تخصیص اراضی برای توسعه اکوتوریسم از روش ارزیابی چند معیاره مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه‌ای و منطق فازی استفاده گردید. معیارهای اکولوژیکی شامل خاک، اقلیم، منابع آب، زمین‌شناسی و فیزیوگرافی و معیارهای اقتصادی و اجتماعی شامل کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از اراضی ساخته‌شده، فاصله از جاذبههای دیدنی و فاصله از امکانات گردشگری شناسایی و به روش فازی کمی شدند. جهت تهیه نقشه کاربری اراضی از داده‌های سنجنده OLI ماهواره لندست 8 استفاده شده است. عملیات برداشت زمینی در تیر 1394 انجام شد. سپس اقدام به رتبه‌بندی عوامل مؤثر در تخصیص اراضی به اکوتوریسم با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای گردید. در آخرین گام با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزنی (WLC) کلیه لایه‌های اطلاعاتی در محیط ArcGIS®10.1 تلفیق شدند و نقشه نهایی توان توسعه اکوتوریسم تهیه گردید. به‌منظور صحت طبقه‌بندی به‌صورت تصادفی 20 درصد از واحدهای همگن دارای قابلیت برای اکوتوریسم در عرصه بررسی و مشخص گردید که 94 درصد از واحدهای شناسایی‌شده به تفکیک توان طبقات با شرایط طبیعی سرزمین انطباق دارد. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که معیارهای اکولوژیکی مجموعاً 64/0 از وزن نهایی را به خود اختصاص داده و این نشانه دخالت بیشتر معیارهای اکولوژیکی در ایجاد قابلیت برای اکوتوریسم می‌باشد. همچنین از کل سطح عرصه 2/75 درصد دارای توان برای توسعۀ اکوتوریسم و 8/24 درصد از سطح منطقه فاقد توان می‌باشد. از مناطق باقابلیت قابل‌قبول ازنظر کاربری اکوتوریسم، حدود 32/30 درصد از سطح منطقه دارای توان زیاد می‌باشد. استفاده توأم از منطق فازی و روش ANP در تعیین ارجحیت و وزن معیارها نسبت به یکدیگر شرایط منطقی‌تر و انعطاف‌پذیرتری را برای ارزیابی به روش WLC فراهم می‌کند.
In this research, in order to allocate land for development of ecotourism, a multi criteria evaluation method based on analytical network process and fuzzy logic was used. The ecological criteria such as soil, climate, water resources, geology and physiographic, as well as socioeconomic criteria, such as land use, distance from road, distance from built-up areas, distance from sightseeing attractions, and distance from tourism facilities were identified and then quantified using fuzzy method. In order to generate a land use map, remotely sensed data of OLI land sat 8 dated was used. Field data were collected in 2015. Thereafter, the factors influencing the allocation of lands to ecotourism were ranked using analytical network process method. Finally, using a weighted linear combination (WLC) operator, all information layers were combined in a ArcGIS®10.1 environment, followed by preparation of the final map of the ecotourism development power. In order to carry out the accuracy assessment, 20% of homogeneous land units which were suitable for ecotourism were randomly selected. The result of field check proved that 94% of the identified land units were completely compatible with natural condition. The obtained results indicate that the ecological criteria account for 0.64 of the final weight in total, suggesting the greater involvement of ecological criteria in developing functionality for ecotourism. The results from the quantitative method (WLC) showed that 75.2% of the study area are capable for ecotourism purposes, although the degree of culpability is varied. The rest (24.8%) has no suitability for ecotourism. From the capable areas, about 30.32% are highly capable for different ecotourism purposes. Concomitant use of fuzzy logic and ANP method for prioritization of criteria provides a more logical and flexible condition for land evaluation based on WLC method.
_||_