مکانیابی پارکینگ‌های عمومی در ارتباط با توسعه پایدار شهری با استفاده از مدل AHP (مطالعه موردی : شهر نی¬ریز)

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

نرگس زارع پیشه ¹ , مهری اذانی ² , صفرقائد رحمتی ³ , حسن ستایشی ⁴

1 -
2 -
3 -
4 -

تاریخ دریافت : 1392/10/21 تاریخ پذیرش : 1392/10/21 تاریخ انتشار : 1391/08/01

کلید واژه: مکانیابی, سیستم اطلاعات جغرافیایی, کلمات کلیدی: پارکینگ عمومی, شهر نی ریز, مدل تحلیل سلسله مراتبی(A.H.P),

چکیده مقاله :

چکیده با توسعه روزافزون شهری و افزایش ترافیک، آلودگی هوا و صوتی، ازدحام و شلوغی، معضل کمبود محل توقف وسایل نقلیه بخصوص در مناطق مرکزی شهرها، گریبان‌گیر اکثر شهرهای کشور می‌باشد. در شهر نی‌ریز عدم ایجاد پارکینگ‌های کافی همزمان با توسعه معابر و کاربری‌های شهری، باعث معضلاتی در سیستم حمل و نقل و ترافیک شهری شده است و نیاز به افزایش ظرفیت معابر و اختصاص فضای بیشتر به ترافیک، مکانیابی محل‌های مناسب برای احداث پارکینگ‌های غیرحاشیه‌ای را در جهت کاهش میزان توقف‌های حاشیه‌ای در این منطقه ضروری ساخته است. در این شهر یک پارکینگ عمومی فعال با ظرفیت پارک 500 خودرو، مساحتی حدود 6000 مترمربع را شامل می‌شود. علاوه بر این در طراحی و ساخت این پارکینگ از روش‌های سنتی بهره گرفته شده است که استفاده معقول و بهینه‌ای از زمین‌های با ارزش شهری را در پی ندارد. ولی عدم توزیع مناسب پارکینگ در سطح شهر در حد نیاز، همچنین طراحی و کیفیت نامناسب تاسیسات و تجهیزات پارکینگ عمومی و...، باعث مشکلات فراوان حمل و نقل در این شهر شده است. لذا با اعمال ضوابط و معیارهای مؤثر در مکانیابی پارکینگ‌ها همچون فاصله از مراکز جاذب سفر، شبکه معابر، هزینه تملک زمین و کیفیت ابنیه و کاربری‌های مناسب احداث پارکینگ و...، سعی شده است که محل‌‌های بهینه برای احداث پارکینگ در منطقه مطالعاتی با استفاده از GIS مشخص شود. روش پژوهش براساس هدف کاربردی و براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. مدل بکار گرفته شده در این پژوهش، ) AHPمدل تحلیل سلسله مراتبی) می‌باشد که تمام پارامترهای بکارگرفته شده با روش همپوشانی وزنی و مقایسه دو به دو اولویت بندی شده‌اند که تراکم جمعیت خالص با وزن 3742/0 در بالاترین اولویت و کیفیت بنا با ارزش0224/0 در پایین‌ترین اولویت قرار گرفتند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر مکانیابی نسبتاً مناسب پارکینگ عمومی موجود در شهر نی‌ریز می‌باشد.

منابع و مأخذ:

منابع

1- اذانی، مهری(1381): «توسعه پایدار شهری، نمونه موردی: شهر اصفهان» رساله دکترا، دانشگاه اصفهان، گروه جغرافیا.

2- پرهیزگار، رضا(1376): «الگوی مناسب مکان گزینی خدمات شهری باتحقیق درمدل ها وجی ای اس»، دانشگاه تربیت مدرس.

3- زبردست، اسفندیار(1380): «کاربردفرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای»، مجله هنرهای زیبا ، شماره10.

4- شادی، روزبه(1383): «مکانیابی شهرک‌های صنعتی بااستفاده از GIS»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده نقشه برداری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران.

5- شاهی، جلیل(1379): مهندسی ترافیک، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی، چاپ هشتم،تهران.

6- شکوئی، حسین(1375): اندییشه‌های نو در فلسفه جغرافیا، انتشارات گیتاشناسی، تهران.

7- عبادی، موسی(1386): «مکان‌یابی پارکینگ‌های عمومی طبقاتی با استفاده از روش OWA»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

8- فتحی، حمید(1385): «شناسائی و تدوین روابط بین برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای و مدیریت ریسک زلزله»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

9- قنبری، حکیمه(1387): «مقاله توزیع و کارکرد بهینه پارکینگ‌های عمومی در شبکه حمل ونقل شهری با تاکید برمکانیابی آنها با استفاده از GIS»، مقاله برگزیده هشتمین کنفرانس مهندسی حمل ونقل وترافیک، سال نهم، شماره38.

10- مهدوی، مسعود(1384): اصول و مبانی جغرافیای جمعیت، مولف: جان ای – کلارک. نشر قومس، مشهد.

11- وزارت مسکن و شهرسازی(1385): «طرح جامع شهرستان نیریز»، مهندسین مشاورایران پویش .

12- مهندسین مشاور فرنهاد(1384): «طرح تفضیلی شهر نیریز، ضوابط و مقررات مربوط به منطقه‌بندی و نحوه استفاده از زمین»، جلد دوم.

13- Hensher, D. and K. Jenny, (2007): Parking demand and responsiveness to supply,  price and location in Sydney Central Business District, Transportation Research A,

14- Liu, Ch. (2005): Institute of Transportation Engineering.

15- Richard, A. and E. Inci (2005): An Intergrated Model of downtown Parking and Traffic Congestion, University of Gerald of London.

16- Saaty, T. (1980): analytic hierarchy process: planning, priority setting, resource allocation. New York/London.

17- Salter, R. J, (2001): Traffic engineering-worked examples, Mac Millan, London.

18- Warren, H. (1986): analyze deer Parlcplat zbenutzuny schulthltess Polygraphischer over flag, Zurich.

19- Yang, j and L. Huei, (1997): An AHP decision model for facility location selection Publisher MCB UP Ltd.

20- Zhang, X, (2008): Integrated daily commuting patterns and optimal road tolls and parking fees in a linear city.