واکاوی ویژگی‌های یخبندان در ایستگاه همدیدی شهر سقز

محورهای موضوعی : هیدرولوژی

فرامرز خوش اخلاق ¹ , علی حنفی ² , محسن سلطانی ³

1 -
2 -
3 -

تاریخ دریافت : 1390/05/30 تاریخ پذیرش : 1390/10/15 تاریخ انتشار : 1391/02/01

کلید واژه: کلمات کلیدی: یخبندان, تقویم ژولیوسی, مدل رگرسیون خطی, احتمالات وقوع, ایستگاه سقز,

چکیده مقاله :

چکیده کاهش دمای هوا به صفر درجه سلسیوس و کمتر از آن را یخبندان گویند که در صورت وجود رطوبت، پوششی از یخ بر روی سطوح اجسام تشکیل می‌شود. در این تحقیق، به منظور بررسی یخبندان‌های رخ داده در ایستگاه سقز، دماهای حداقل روزانه آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت؛ و در نهایت یخبندان‌ها به سه دسته ضعیف، متوسط و شدید گروه‌بندی شدند. سپس محدوده تغییرات زمانی وقوع این یخبندان‌ها تعیین و فراوانی وقوع آنها نیز محاسبه شده است. همچنین برای پیش بینی یخبندان‌های دیررس بهاره با استفاده از مدل رگرسیون خطی چند متغییره[1]رابطه‌ای ارائه شده است که مقادیر آن همبستگی خطی خوبی را بین یخبندان‌های بهاره و پاییزه نشان می‌دهد. طبق معادله خطی بدست آمده با توجه به اینکه اولین یخبندان پاییزه در سال2008 در روز 35 ژولیوسی (16آبان)، حداقل دمای ماه سپتامبر 4/11 و حداقل دمای ماه آوریل 6/2 درجه سلسیوس بوده است، پیش بینی می‌شود زمان وقوع آخرین یخبندان بهاره در روز 211 ژولیوسی (11 اردیبهشت) باشد. همچنین با محاسبه متغیرهای آماری مختلف، احتمال وقوع آستانه‌های دمایی بین صفر تا 15- درجه سلسیوس نیز در ماههای سال تعیین گردید. علاوه براین با تقسیم سال به 36 دهه مختلف سعی شده است دماهایی که با احتمالات مختلف، امکان وقوع دارند نیز محاسبه گردد. نتایج نشان می‌دهد که حداقل دمای ایستگاه سقز طی سالهای اخیر روند افزایشی داشته است. یخبندان‌های شدید عمدتاً در ماههای ژانویه و فوریه، یخبندان‌های متوسط در مارس و دسامبر و همچنین یخبندان‌های ملایم در نوامبر و آوریل رخ می‌دهند [1] Multiple Liner Regression

منابع و مأخذ:

منابع

1. بهبودیان، جواد، (1382)، آمار و احتمال مقدماتی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ هجدهم.

2.  توکلی، محسن و حسینی، مهرداد، (1385)، ارزیابی شاخص های یخبندان و شروع پاییزۀ آن در ایران (مطالعه موردی ایستگاه اکباتان همدان). مجله علمی نیوار. صص 61 – 60.

3.  رحیمی، محمد، (1378): بررسی احتمال زمانی وقوع یخبندانهای دیرس بهاره و زود رس پاییزه در البرز مرکزی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.

4. رضایی، عبدالمجید، (1381)، مفاهیم آمار و احتمالات، نشر مشهد، چاپ سوم.

5.  سازمان هواشناسی کشور، (1387)، آمارو اطلاعات هواشناسی ایستگاه سینوپتیک سقز( استان کردستان).

6.  علیجانی، بهلول و هژبرپور، قاسم، (1386)، تحلیل همدید یخبندانهای استان اردبیل. جغرافیا و توسعه، صص 57-41.

7. علیزاده، امین، (1386)، اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه امام رضا، چاپ بیست و دوم، ص682.

8.  مجرد قره باغ، فیروز، (1376)، تحلیل و پیش بینی یخبندان در آذربایجان. رساله دکترا. دانشگاه تربیت مدرس تهران.

9.  مجرد قره باغ، فیروز، (1379)، شاخص‌های یخبندان، مجموعه مقالات دومین همایش سرما و یخ زدگی گیاهان زراعی و باغی کشور. تهران.

10.  محمدی، حسین،(1385)، آب و هواشناسی کاربردی. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ اول، ص 99.

11. هاشمی، فریدون، (1348)، تجزیه و تحلیل استاتیستیکی از سرمای تهران. انتشارات تحقیقات و بررسی علمی هواشناسی کل کشور.

12. Bootsma, A(1976). Estimating Minimum Temperature and Climatologic freeze risk in hilly terrain. Agricultural Meteorology,16.

13. Hom, H., C., S.,(1959), The Distribution of Freezing Data and Years, mon. Wea.

14. Karl, T., R., (1998), A Regional Trends and Variation of Temperature and Precipitation in The Impacts of Climate change, Cambridge University Press.

15. Oliver, J, E. and Fairbridge, R. W. (1998). "The encyclopedia of climatology" vanNostramd Reinhold,New York,USA. P124.

16. Rosenberg, N. J . and Myers, R. E(1962). The nature of growing Season Frost inNebraska. Monthly Weather Reviwe, 90.

17. Show,R. H(1954), Leaf and Air Temperature Under Freezing Condition. Plant Physiology, 29.

18. Thom, H, C. and Show, R. H(1985), Climatologic Analysis of Freezing Data forIowa. Monthly Weather Reviwe, 86.