شناسایی و پهنه‌بندی نواحی مستعد وقوع خطر سیلاب در سطح شهرستان هشترود با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند‌معیارۀ مارکوس
محورهای موضوعی : ژئومورفولوژی
صیاد اصغری سراسکانرود
1
(هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی)
الناز پیروزی
2
(دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.)
کلید واژه: سیستم اطلاعات جغرافیایی, MCDM, سیل, مخاطره, شهرستان هشترود,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر به دنبال پهنه‌بندی شهرستان هشترود، در برابر خطر سیلاب می‌باشد. در این مطالعه ابتدا با بررسی‌های میدانی، مطالعه منابع و پیمایش عقاید افراد صاحب‌نظر، عوامل مؤثر برای ایجاد خطر سیلاب در منطقه شناسایی شد. سپس لایه‌های اطلاعاتی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید و ارزش‌گذاری و استاندارد‌سازی نقشه‌های معیار، به صورت توأم با استفاده از روش‌فازی انجام گرفت. در مرحله بعد عوامل مورد بررسی به صورت وزن‌دهی کریتیک بررسی شد و در نهایت، تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از روش مارکوس به عنوان یکی از روش‌های تحلیل تصمیم‌گیری چند‌معیاره انجام شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد، عوامل ارتفاع، شیب، زمین‌شناسی و بارش به ترتیب؛ با ضریب‌وزنی 150/0، 143/0، 139/0 و 133/0، مهم‌ترین عوامل ایجاد سیلاب در شهرستان هشترود هستند. به علاوه به ترتیب 06/514 و 95/150 کیلومتر‌مربع، از مساحت محدوده، در طبقه بسیار پر خطر پرخطر قرار دارد که نشانگر پتانسیل این شهرستان، برای وقوع سیلاب می‌باشد. با توجه به نتایج صحت‌سنجی، مساحت زیر منحنی ROC، برای روش مارکوس 89/0، محاسبه شد و لذا، دقت این روش عالی است. نقشه مناطق آسیب‌‌پذیر حاصل از پژوهش حاضر، می‌‌تواند به عنوان ورودی ارزشمندی برای تصمیم‌‌گیرندگان، در فرآیند اجرای طرح‌‌های اضطراری و همچنین گزین‌ه‌های مدیریتی بلند مدت کاهش سیل، مؤثر باشد.
The current research seeks to zoning Hashtrood city against flood risk. In this study, the effective factors for causing flood risk in the region were first identified through field investigations, study of sources and survey of experts' opinions. Then, the information layers were prepared by the geographic information system, and the evaluation and standardization of benchmark maps were done together using the fuzzy method. In the next step, the investigated factors were examined in the form of CRITIC weighting, and finally, the final analysis and modeling was done using the MARCOS method as one of the multi-criteria decision-making analysis methods. The results of the present research showed that the factors of altitude, slope, geology and precipitation respectively; With a weighting factor of 0.150, 0.143, 0.139 and 0.133, they are the most important causes of floods in Hashtrood city. In addition, 514.06 and 150.95 square kilometers, respectively, of the area of the area, are in the very high risk class, which indicates the potential of this city for floods. According to the validation results, the area under the ROC curve was calculated as 0.89 for the Marcus method, and therefore, the accuracy of this method is excellent. The map of vulnerable areas resulting from the current research can be effective as a valuable input for decision makers in the process of implementing emergency plans as well as long-term flood reduction management options.