اثرگذاری جمعیت نوشهرها بر گره ها در سازمان یابی فضایی سکونتگاههای روستایی (نمونه موردی: شهر ملک آباد شهرستان مشهد)

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

سیمین تقدیسی زنجانی ¹ (دانشجوی دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران)
مهدی جهانی ثانی ² (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران)
حمید جعفری ³ (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/05/29 تاریخ پذیرش : 1401/05/29 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: تمرکز غیرمتمرکزـ تمرکز متمرکز ـ سازمان یابی فضایی ـ گره ـ چشم‌انداز غیرروستایی ـ ملک آباد,

چکیده مقاله :

از دیدگاه برنامه ریزی روستایی، ایجاد سلسله مراتب و مراکز بهینه روستایی، "تمرکز غیرمتمرکز" از کانونهای رشد و "تمرکز متمرکز" از نابرابری بین مناطق پیش گیری می کند. بی توجهی به آثار خط مشی های اقتصادی، آثار فضایی ناخواسته ایی را به دنبال داشته که عدم تعادل در توزیع امکانات و گرایش به تمرکز را باعث شده است. تحولات اقتصادی و اجتماعی، روابط شهر و روستا را متنوع و روابط متقابل آنها را تغییر می دهد. دیدگاههای اولیه، نقش مراکز شهری جدید را در توسعه روستایی در الگوهای مدرن دانسته و مدرن سازی را به سکونتگاههای روستایی تراوش می کنند. جذب سرمایه گذاریها، جریانات ارتباطی و غیره به نوشهرها، اراضی زراعی و باغی را از اقتصاد خارج و مورد طمع شهرنشینان می سازد که تغییرات به وجود آمده، سازمان فضایی جدیدی تشکیل می دهد. تغییرات در این سازمان یابی، نباید چشم اندازهای جدید غیرروستایی را باعث شود. در تقابل دو سویه شهرها و روستاها، تمرکز غیرمتمرکز ایجاد شده، منجر به پایداری، توزیع جمعیت در گره ها و غیره می شود. سازمان فضایی ـ کالبدی روستا از لحاظ طبیعی قلمروی مشخص دارد و آمیختگی فرم، فضا و فعالیتهای روستایی را در خود دارد. در این مقاله شهر ملک آباد هدف بوده و اطلاعات، کتابخانه ای و پرسشنامه ای و ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی دارد. پرسشنامه لیکرتی و هر گویه با میانگین و انحراف معیار و سطح معناداریش در آزمون کی دو بررسی می شود. برای تحلیل داده ها از آزمونهای آماری استفاده شده، براساس آزمون کروسکال ـ والیس داده ها با حجم نمونه کمتر از 30 به نتایج ناپارامتری می رسد. در آزمون کلموگراف ـ اسمیرنوف، حجم نمونه های کمتر از 30 به حد نرمال می رسند و برای اثبات، فرضیه صفر تعریف می شود. در نظریه ایجاد شهرهای جدید، توسعه گره ها مورد تردید است. در نتیجه ایجاد شهرکها و حیات و توسعه روستاها به ارزش افزوده بخش کشاورزی و چشم اندازهای طبیعی در جمعیت پذیری روستاها با ایجاد خانه های دوم، بستگی دارد که در همه جا کلیت نداشته داشت.