پهنه بندی پتانسیل وقوع ناپایداری های دامنه ای با تاکید بر جریان های واریزه ای در حوضه کوهستانی سرآسیاب ( زون بینالود )
محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي
ریحانه برومند
1
(دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز)
ابوالفضل بهنیافر
2
(دانشیار گروه جغرافیا واحد مشهد دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران)
کلید واژه: ناپایداری دامنه ای و مخاطرات طبیعی, جریانهای واریزه ای- حوضه آبریزسرآسیاب, مدل تجربی آنبلاکان,
چکیده مقاله :
حرکات دامنه ای در نواحی کوهستانی ایران ازتهدید های مکرر هستند که تهدید بلقو ه ای در زندگی , تجهیزات , امکانات و راه های حمل و نقل می باشند. در نواحی کوهستانی راههای جاده ها تحت تاثیر زیاد خطرات خاصی مثل تکرارریزش های سنگی و شکستن سنگ ها هستند. با توجه با تشدید کاربری زمین و هم چنین وجود سازند های سست وسطحی در قسمت شمال شرق کشور در زون بینالود و استقبال عمومی از این منطقه ییلاقی ونیز با وقوع زمین لغزه های کوچک و متوسط نیاز به مطالعه در ارتباط با این مخاطرات طبیعی محسوس می گردد .بادرنظرداشتن جاذبه های گردشگری در این حوضه آبریز- تشدید این حرکات توده ای دامنه ممکن است منجر به مخاطرات محیطی و کاتاستروفیسم گردد. در این مطالعه خطر وقوع حرکات دامنه ای و جریان های واریزه ای در محدوده حوضه آبریز زشک با استفاده از مدل تجربی آنبلاکان با در نظر گرفتن 6 متغیر مورد ارزیابی قرار گرفته شد. طبق نتایج بدست آمده از بکار گیری مواردی ار قبیل عوامل توپوگرافی –زمین شناسی – کاربری زمین – شبکه زهکشی رودخانه ای – گسل ها –پوشش گیاهی – و در نهایت ایجاد نقشه های واحد های کاری و پهنه بندی حوضه مورد مطالعه به مناطقی با ناپایداری کم – متوسط – شدید وهم چنین نتایج حاصل از بررسی میدانی :در بخشهای جنوبی حوضه به دلیل ارتفاعات زیاد – افزایش شیب دامنه ها به سمت جنوب حوضه – وجود سازندهای سست و سطحی – عوامل آنتروپژنیک و فشار زیاد جمعیتی و تشدید کاربری زمین در سازند های سست فیلت مشهدبه صورت باغات در شیب های زیاد- بهره برداری غیر اصولی از آب رودخانه و استفاده از تراس های آبرفتی در دامنه های پرشیب -مهم ترین عوامل تشدید کننده وقوع جریان های واریزه ای بویژه لغزش در محدوده مورد مطاله می باشد. خطر وقوع این حرکات از شمال به جنوب حوضه با افزایش تاتیرات عوامل مذکور افزایش قابل ملاحضه ای دارد.