شناسایی شاخص‌های بهره‌وری بر اساس الگوی حکمروایی خوب شهری باتکنیک دلفی (مطالعه موردی: شهرداری‌های استان لرستان)

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

فرزانه تیموری ¹ , امین رحیمی کیا ^{2 *} , سید موسی خادمی ³

1 - دانشجوی دکترای گروه مدیریت آموزشی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد خرم‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران(نویسنده مسئول)
3 - استادیار، گروه مدیریت استراتژیک، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/07/27 تاریخ پذیرش : 1404/03/11 تاریخ انتشار : 1404/04/26

کلید واژه: بهره وری, حکمروایی خوب, توسعه پایدار, لرستان,

چکیده مقاله :

امروزه در اداره شهرها به‎کارگیری روشهای نوین مدیریتی و در راس آن‎ها حکمروایی خوب می‎توان از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. هدف از این پژوهش شناسایی شاخص‎های موثر در بهره‎وری شهرداریهای استان لرستان براساس شاخص‌های حکمروایی خوب می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع کیفی بر اساس روش تحليلي و مطالعه‌هاي موردي است و شامل بررسي‌هاي كتابخانه‌اي مي‌باشد. برای جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های مورد نیاز از مقالات علمی و پژوهشی که در حوزه حکمروایی خوب و بهره‌وری نمایه شده و قابل دسترسی هستند، استفاده شده است. در این پژوهش از روش تحلیل مضمون و تکنیک دلفی استفاده شده است. از بین شاخص‌های مورد استفاده در سابقه پژوهش تعداد 327 شاخص با 746 بار تکرار استخراج گردید. سپس بعد کدگذاری شاخص‎ها و حذف کدهای ناقص و نامرتبط تعداد 163 کد گزینشی(شاخص) بدست آمد. بعد از آن اقدام به ایجاد تم‎ها شده و با توجه به بازبینی، تصفیه و شکل‌دهی مضمون‌های فرعی 14 مضمون فرعی(مولفه) به دست آمد. پس از تعریف و بازبینی مکرر مضمون‎های اصلی تعداد 5 مضمون اصلی به صورت نهایی ارائه گردید. در نهایت داده‌های کیفی از طریق مصاحبه نیمه‎ساختارمند توسط 20 نفر از خبرگان دانشگاهی مورد بررسی دقیق قرار گرفت. نتیجه این بررسی منجر به کاهش کدهای گزینشی از 163 به 84 کد گردید و در مضمون‎های اصلی و فرعی تغییری ایجاد نگردید. نتایج بدست آمده بیانگر اینست که بهره‎وری براساس حکمروایی خوب مجموعه عوامل ساختار مدیریتی(کارایی و اثربخشی، بینش راهبردی، انعطاف‌پذیری و توسعه پایدار)، مشارکت(مشارکت و اجماع‎سازی)، حاکمیت قانون(حاکمیت قانون، کیفیت تنظیم کنندگی و ثبات سیاسی)، عدالت( عدالت، مهار فساد و شفافیت) و پاسخ‎گویی(پاسخ‎گویی و مسئولیت‌پذیری) را شامل می‎شود.

منابع و مأخذ:

آدینه‎وند، علی‎اصغر، حاجیزاده، مریم و قدمی، مصطفی،1391، بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری نمونه موردمطالعه: شهر بابلسر، مدیریت شهری، 1(2)، صص 41-64.
اعتضادی، سهیلا، صفری، حسین، زندیه، مصطفی، جعفرنژاد، احمد و صادقی مقدم، محمد رضا.(1400). توسعۀ مدلی برای تحلیل جامع بهره‏وری درصنایع خدماتی با استفاده ازرویکرد تئوری داده‌بنیاد چندگانه. پژوهش درمدیریت تولید و عملیات، 12(26)، 19-40.
برک پور، ناصر و اسدی، ایرج ، 1390، مدیریت و حکمروایی شهری، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه هنر، ص102.
خاتم, سعید، احمدی، سید عباس و خاتم، مهناز، 1402، بررسی و تحلیل شاخص‌های حکمروایی شهری در کلان‌شهر تهران با استفاده از روش دیمتل فازی، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 3(34)، صص 51-64.
ربانی, طاها، مشکینی, ابوالفضل، رکن الدین افتخاری, عبدالرضا و رفیعیان, مجتبی، 1398، تبیین مسائل حکمروایی شهری در سناریوهای آینده کلان‌شهر تهران مبتنی بر رویکرد تبدیل سناریوهای کیفی به کمی. مجله شهر پایدار، 2(1)، صص 62-45.
رحمانی، حامد، 1397، حکمرانی شهری: شناسایی شاخص‌های برای توسعه مدیریت شهری شهرداری تهران، مطالعات مديريت شهري، 10(36)، صص 1-15.
رزمی، محمدجواد، صدیقی، سمیه و رضاییان، سمانه.(1394). الزامات تحقق حکمرانی خوب برای دستیابی به توسعه انسانی. اقتصاد توسعه و برنامه‎ريزی، 4(2)، 75-51.
رشنوفر، آیت و یوسفوند، جواد، 1400، ارزیابی وضعیت شاخص‎های حکمروایی در شهر الشتر از نگاه مدیران و شهروندان، جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 13(48)، صص 51-66.
رفیعیان، مجتبی و حسینپور، علی، 1390، حکمرانی خوب شهری از منظر نظریات شهرسازی، تهران: انتشارات طحان، ص 150.
رهنمایی، محمدتقی و کشاورز، مهناز، 1389، بررسی الگوی حکمروایی خوب و نقش دولت در مدیریت و اداره امور شـهرها در ایران، دو فصلنامه جغرافیا و برنامه‎ریزی منطقه‎ای، 1(1)، صص 23-55.
زیاری، کرامت الله؛ حسینی، علی؛ بهزادی راد، مسعود.(۱۴۰۱). تحلیل و شناسایی پیشران‌های کلیدی راهبرد توسعه شهر(CDS) در برنامه‌ریزی شهر: رویکرد آینده‌پژوهی به مقوله شهر، شهر پایدار، 5(3)، ۳۹-۶۰ .
زیاری، کرامت الله؛ نیک‌پی، وحید؛ حسینی، علی.(۱۳۹2). سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بر اساس الگوی حکمرانی خوب شهری. مسکن و محیط روستا، 32(141)، ۸۶-۶۹.
سمواتی, سمیرا, حسینی نیا, غلامحسین و بحرینی, حسین، 1401، تحلیل عملکرد مدیریت شهری همدان مبتنی بر شاخص‌های حکمروایی مطلوب شهری با تأکید بر نظر شهروندان، مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6(4)، صص 801-816.
سهرابی, شهلا, پریزاد, میلاد و سلیمی, غلامرضا، 1402، طراحی مدل حکمرانی شهری (مورد مطالعه: شهرداری تهران)، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 11(1)، صص 18-1.
شریف زاده اقدم, ابراهیم، شیخی, عبدالله و اجزاء شکوهی, محمد، 1397، ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محله‌های شهری پیرانشهر، مجله شهر پایدار، 1(3)، صص 128-109.
صادق پور، صادق، عزت پناه، بختیار و زالی، نادر، 1403، سیاستگذاری حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهرها (مطالعه موردی: رشت). سیاست شهری و منطقه ای، 2(8)، صص 59-70 .
صبوری حامد، گیوریان حسن، حق شناس کاشانی فریده، 1400، شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل مطلوب فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران، تعلیم و تربیت، ۳۷ (۱)، صص ۷-۳۲.
صفری، مهدی، علیزلده، کتایون و جعفری، حمید.(1403). تأثیر حکمروایی خوب شهری در ارتقاء خدمات آموزشی درمناطق حاشیه نشین نمونه موردی(شهرک شهید رجائی مشهد). علوم جغرافیایی، 20(46)، 53-36).
طالبی, محمدعلی, رهنمایی, محمدتقی و قربانی نژاد, ریباز، 1399، آسیب‌شناسی موانع تحقق حکمروایی خوب شهری در شهرهای میانی مطالعه موردی: شهر نیشابور. مجله شهر پایدار، 3(4)، صص 57-43.
عابدی جعفری, حسن، تسلیمی, محمدسعید، فقیهی, ابوالحسن و شیخ‌زاده, محمد، 1390، تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، صص 198-151.
قاسمی، ابوالفضل، علویان، مرتضی، لطفی، صدیقه و رحمانی، مریم، 1400، تحليل مضامين حکمرانی خوب شهری در برنامه‎های توسعه جمهوری اسلامی ایران، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 10(3)، صص 117-141.
کر، عبدالطیف، کردستانی، فرشته، حسینی خواه، علی و دلگشایی، یلدا، 1399، کاربرد تحلیل مضمون در شناسایی و تبیین ابعاد، مولفه ها و شاخصهای آموزش کارآفرینی، مجله سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4(4)، صص 234-245.
کمان‌رودی کجوری، موسی؛ بیگدلی، محمد.(۱۳۹۲). بررسی تطبیقی قوانین و برنامه‌های توسعه شهری با اصول حکمروایی خوب، مطالعات شهری، 3(11)، ۴۸-۳۷.
ملکی، سعید، آروین، محمود و بذرافکن، شهرام.(1397). بررسی نقش الگوی حکمروایی خوب شهری در تحقق شهر تاب‌آور (مطالعه موردی: شهر اهواز، دانش شهرسازی، 2(4)، 18-1)
منجم‎زاده، سیدامیرحسین، زیاری، کرامت‎الله و ماجدی، حمیدرضا، 1396، بررسی شاخص‌های زیست‌محیطی توسعه پایدار و سطح برخورداری آن در کلان‌شهرهای ایران، نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 10(1)، صص 298-275.
منگلی، احمد، عفیفی، محمدابراهیم و وخشوری، علی.(1401). شناسایی پایداری زیست محیطی در نواحی شهری با استفاده از فن تصمیم‌گیری چند معیاره تخصیص خطی و تکنیک دلفی با تاکید بر ارزیابی حساسیت وقوع سیل(مطالعه موردی شهر بابک). علوم جغرافیایی(جغرافیای کاربردی)، 18(38)، 36-58.
References:
Addink, Henk (2019) Good governance: Concept and context, Oxford, UK: Oxford University Press.
Alholjailan, M.I. (2012). Thematic Analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development. Sage.
Braun, V., Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology Journal, 3(2), 123-140.
Braun, V., Clarke, V., & Terry, G.(2021).Thematic Analysis:A Practical Guide.SAGE Public. Ltd.
Clarke, V. & Braun, V. (2013). Teaching thematic analysis: Overcoming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2), 120-123.
Divan, A., Ludwig, L., Matthews, K., Motley, P. & Tomlienovic-Berube, A. (2017). A survey of research approaches utilised in The Scholarship of Learning and Teaching publications. Teaching & Learning Inquiry, [online] 5(2), 16-29.
Durdyev, S., Ihtiyar, A., Ismail, S., Ahmad, F. S., & Bakar, N. A. (2014). Productivity and service quality: Factors affecting in service industry. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 109, 487- 491 .
Evans, B., Marko, J., Sundback, S. & Theobald, K. (2005). Governing sustainable cities. Earthscan, London.
Javadi, M. & Zarea, M. (2016). Understanding Thematic Analysis and its Pitfalls. Journal of Client Care, 1 (1), 33-39.
Kropivek, J., & Peri. (2019). A comparative evaluation of operational efficiency of wood industry using data envelopment analysis and Malmquist productivity index: the cases of Slovenia and Croatia. Drvna industrija: Znanstveni \v c asopis za pitanja drvne tehnologije, 70(3), 287--298 .
Maguire, M., Delahunt, B. (2017), Doing a Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching Scholars, AISHE-J, 8(3), 3351-3364.
Pan, L., Yang, F., Lu, F., Qin, S., Yan, H., & Peng, R. (2020). Multi-Agent Simulation of Safe Livability and Sustainable Development in Cities. Sustainability, 12(5), 2070
Rosenthal, M. (2016). Qualitative research methods: Why, when, and how to conduct interviews and focus groups in pharmacy research. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 8(4), 509-516.
Rowland, S.L. & Myatt, P.M. (2014). Getting started in the scholarship of teaching and learning: a “how to” guide for science academics. Biochemistry & Molecular Biology Education, 42(1), 6-14.
UN Habitat. (2013) State of the world’s cities 2012/2013. Prosperity of cities, Routledge, New York.
Vaismoradi, M., Turunen, H. & Bondas, T. (2013). Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study. Nursing and Health Sciences, 15(3), 398-405.
Yang, H. (2021). Holistic Governance: An Explanatory Framework, In: Urban Governance in Transition, Springer Publications (pp. 57-95).