کد مقاله : geo-1129376 بازدید : 90 صفحه: 27 - 40

نوع مقاله: پژوهشی

اثرات زیست محیطی فعالیت گسل میناب و چالش های زمین ساختی

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

تاریخ دریافت : 1402/02/05 تاریخ پذیرش : 1402/09/01 تاریخ انتشار : 1402/12/27

کلید واژه: اثرات زیست محیطی, گسل میناب, چالش های زمین ساختی, مورفومتری.,

چکیده مقاله :

بر اساس نتایج تحقیقات و شاخص های زمین ساختی، منطقه در وضعیت زمین ساختی متوسط قرار دارد. از عوامل تهدید کننده در منطقه می توان به تاثیر گسل میناب بر بالا آمدگی منطقه اشاره کرد که باعث افزایش شیب منطقه در قسمت های شمالی می شود. این امر به نوبه خود باعث افزایش دبی آب و طغیان رودخانه ها در نواحی پایین دست شده و باعث ناپایداری شیب و رانش زمین در منطقه می شود. هدف از این پژوهش ارائه بینش های ارزشمندی در مورد تأثیر ساختارهای زمین شناسی منطقه بر روی چالش های زمین شناختی و زیست محیطی آینده می باشد. با محاسبه پارامترهای مورفوتکتونیکی و شاخص های مورفومتری به منظور برآورد مخاطرات زمین ساختی گسل میناب به نقش آن بر روی مخاطرات زمین شناختی-زیست محیطی پرداخته شده است. بر این اساس تاثیر گسل میناب بر بالا آمدن منطقه می تواند شیب منطقه را در قسمت های شمالی افزایش داده و منجر به افزایش جریان آب و طغیان رودخانه ها در نواحی پایین دست شود. این امر می تواند باعث ناپایداری شیب و رانش زمین در منطقه شود. از نظر خطرات تکتونیکی، وجود گسل میناب و فعالیت تکتونیکی مرتبط با آن می تواند منجر به خطرات زمین ساختی مختلف از جمله زمین لرزه شود. در نتیجه، در حالی که گسل میناب و فعالیت های زمین ساختی مرتبط با آن می تواند چالش های زیست محیطی قابل توجهی را ایجاد کند، با برنامه ریزی صحیح و درک شرایط زمین ساختی، می توان این چالش ها را کاهش داد و به توسعه پایدار منطقه کمک کرد.

چکیده انگلیسی:

Based on the research results and tectonic indicators, the region is in an average tectonic state. One of the threatening factors in the region is the effect of the Minab fault on the rise of the region, which increases the slope of the region in the northern parts. This, in turn, causes an increase in water flow and flooding of rivers in the downstream areas and causes slope instability and landslides in the region. The purpose of this research is to provide valuable insights about the influence of the geological structures of the region on the future geological and environmental challenges. By calculating morphotectonic parameters and morphometric indices in order to estimate the tectonic risks of Minab fault, its role on geological-environmental risks has been discussed. Based on this, the effect of the Minab fault on the rise of the region can increase the slope of the region in the northern parts and lead to an increase in water flow and river flooding in the downstream areas. This can cause slope instability and landslides in the region. In terms of tectonic risks, the existence of the Minab fault and its related tectonic activity can lead to various tectonic risks, including earthquakes. As a result, while the Minab fault and related tectonic activities can create significant environmental challenges, with proper planning and understanding of tectonic conditions, these challenges can be reduced and lead to sustainable development. The area helped.

منابع و مأخذ:

Alavi, M., 2007. Structures of the Zagros fold-thrust belt in Iran. Am. J. Sci. 307, 1064–1095. https://doi.org/10.2475/07.2007.02
-Al-Mahdi, B., Mohammad, A.A., 2014. Morphotectonic analysis of Wadi Al-Na’aman, northern Iraq. Arab. J. Geosci. 7, 1041–1050. https://doi.org/10.1007/s12517-012-0698-8
-Ayazi, M.A., Ghassemi, M.R., Talebian, M., 2010. Satellite gravity anomalies and their implications for the morphotectonics of the Zagros Mountains, Iran. J. Asian Earth Sci. 39, 196–208. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2010.02.006
-Burberry, C.M., Jackson, J.A., 2013. Offshore continuation of the Zagros Main Frontal Thrust in the western Gulf of Oman, from seismic reflection data. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 372, 27–41. https://doi.org/10.1144/SP372.10
-Chiu, H.-Y., Chung, S.-L., Zarrinkoub, M.H., Willett, S.D., Yeh, M.-W., Lin, I.-J., Chen, Y.-G., Lee, T.-Y., He, L., 2013. Zircon U-Pb and Hf isotopic constraints from the Zagros orogen, Iran. Gondwana Res. 24, 1092–1106. https://doi.org/10.1016/j.gr.2013.02.005
-El-Rayes, M.M., El-Shazly, A.K., El-Khashab, A.M., 2023. Morphotectonic analysis of the Southern Suez Canal Province, Egypt: A key to mitigate environmental hazards. Environ. Earth Sci. 82, 1–20. https://doi.org/10.1007/s12665-022-10735-7
-Haberland, C., Rümpker, G., Giese, P., Farahani, H.R., Hushmandi, A., 2020. Crustal structure of the Zagros orogeny from receiver function analysis and 3-D gravity modeling. Geophys. J. Int. 220, 1680–1698. https://doi.org/10.1093/gji/ggz492
-Harding, T. P. (1985). Seismic characteristics and identification of negative flower structures, positive flower structures, and positive structural inversion. AAPG Bulletin, 69(4), 582-600.
-Hessami, K., Koyi, H.A., Talbot, C.J., Tabasi, H., Shabanian, E., 2001. Progressive unconformities within an evolving foreland fold-and-thrust belt, the Zagros Mountains of Iran. J. Geol. Soc. 158, 969–981. https://doi.org/10.1144/0016-764901-008
-Kadinsky-Cade, K., & Barazangi, M. (1982). Structural evolution of the Zagros fold-thrust belt, southwestern Iran. Tectonophysics, 85(3-4), 269-313.
-Kaplay, R.S., Sheth, H.C., Kumar, R., 2017. Morphotectonic evolution of the western continental margin of India inferred from SRTM data. Geomorphology 295, 170–185. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2017.06.012
-McCall, G. J., Kidd, W. S., & Molnar, P. (1994). The geophysics of subduction zones: an update. Reviews of Geophysics, 32(3), 221-259.
-McClay, K. R., & Bonora, M. (2001). Analogue models of restraining stepovers in strike-slip fault systems. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 85(4), 601-616.
-McQuarrie, N., Stock, J.M., Verdel, C., Wernicke, B.P., 2003. Cenozoic evolution of Neotethys and implications for the causes of plate motions. Geophys. Res. Lett. 30, 1243. https://doi.org/10.1029/2002GL016622
-Mokhtari, M., Hessami, K., Koyi, H.A., 2008. Geometry and kinematics of the Zagros Main Frontal Thrust in the Lurestan Province, Iran. J. Asian Earth Sci. 32, 407–419. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2007.11.006
-Moody, J. D., & Hill, M. J. (1956). Wrench fault tectonics. Geological Society of America Bulletin, 67(9), 1207-1246.
-Pajang, A., Mazzotti, S., Vannucchi, P., 2021. Seismic characteristics of the western offshore Oman Sea. Mar. Geol. 433, 106435. https://doi.org/10.1016/j.margeo.2021.106435
-Pajang, A., Zarei, M., & Dehghani, A. (2021). Distribution and characteristics of mud volcanoes in the Makran accretionary prism, southeastern Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 219, 104822.
-Pajang, A., Zarei, M., & Dehghani, A. (2022). Mud volcanoes in the Makran accretionary prism, southeastern Iran: A review of their distribution, characteristics, and implications for hydrocarbon exploration. Earth-Science Reviews, 225, 103949.
-Penney, C., Jackson, J. A., & McKenzie, D. (2017). The geometry of the Makran subduction zone: A new subduction interface model from seismic tomography. Geophysical Research Letters, 44(18), 9294-9302.
-Peyret, G., Walpersdorf, A., Hatzfeld, D., Tavakoli, F., Ghafory-Ashtiany, M., 2009. GPS velocity field of Iran and implications for the motion of the rigid blocks in the Middle East. Geophys. J. Int. 177, 1377–1390. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2009.04135.x
-Peyret, G., Walpersdorf, A., Hatzfeld, D., Tavakoli, F., Ghafory-Ashtiany, M., 2009. GPS velocity field of Iran and implications for the motion of the rigid blocks in the Middle East. Geophys. J. Int. 177, 1377–1390. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2009.04135.x
-Ramadan, E. M., El-Sheikh, A. A., & Abdel-Rahman, M. A. (2014). Fault plane solutions of earthquakes in the Gulf of Suez, Egypt: Implications for regional tectonics and stress distribution. Journal of African Earth Sciences, 99, 864-875.
-Ramirez, J.M., Herrera, G., Morphotectonic evolution of the Altiplano and adjacent regions in the central Andes. J. South Am. Earth Sci. https://doi.org/10.1016/j.jsames.2022.103793
-Ramsey, L.A., 2008. Structural evolution of the Zagros fold-thrust belt, Iran: New insights from seismic reflection data. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 301, 1–41. https://doi.org/10.1144/SP301.1
-Rando, J. C., & McClay, K. R. (2007). The role of the Himalayan orogeny in the development of the Makran accretionary prism: New insights from the Makran 2005 cruise. Geophysical Research Letters, 34(18).
-Ravaut, C., Villemin, T., Cattin, R., Arpe, M., & Bourles, D. (1998). The Oman line: A late Cretaceous-Paleocene suture between the Arabian and Eurasian plates. Geology, 26(11), 1035-1038.
-Ravaut, M., Armijo, R., Tapponnier, P., Mercier, J.L., 1998. Quaternary kinematics of the Gobi Altay and Tien Shan in western China from GPS measurements. Geophys. Res. Lett. 25, 2179–2182. https://doi.org/10.1029/98GL01396
-Regard, V., Bellier, O., Thomas, J. C., & Bourlès, D. L. (2010). Kinematics of the Minab-Zendan fault (Iran) from GPS measurements: Implications for the present-day deformation of the Zagros fold-and-thrust belt. Geophysical Journal International, 180(1), 334-346.
-Regard, V., Bellier, O., Thomas, J.C., Bourlès, D.L., Bonnet, C., Mohazzabi, P., Mercier, J.L., Shabanian, E., Soleymani, S., 2005. Accommodation of Arabia-Eurasia convergence in the Zagros Mountains of Iran. J. Geophys. Res. Solid Earth 110. https://doi.org/10.1029/2003JB002923
-Regard, V., Bellier, O., Thomas, J.C., Bourlès, D.L., Bonnet, C., Mohazzabi, P., Mercier, J.L., Shabanian, E., Soleymani, S., 2004. Late Cenozoic evolution of the Zagros folded belt: Insights from a seismic reflection profile in the Dezful Embayment, Iran. Geology 32, 649–652. https://doi.org/10.1130/G20566.1
-Ricou, L. E. (1977). Origin of the Zagros mountains: active continental collision. Tectonophysics, 38(1-2), 1-29.
-Ruh, J., Regard, V., Bellier, O., & Bourlès, D. (2018). The Makran accretionary wedge (SE Iran): New insights into its structural evolution and kinematics from GPS measurements and seismic data. Tectonics, 37(12), 4419-4440.
-Stoneley, R., 1990. The geology of the Oman Mountains. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 49, 1–30. https://doi.org/10.1144/GSL.SP.1990.049.01.01
-Talebian, M., Jackson, J., 2004. A reappraisal of earthquake focal mechanisms and active shortening in the Zagros Mountains of Iran. Geophys. J. Int. 156, 506–526. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2004.02167.x
-Taylor, G.J., Howard, K.A., 2000. Structural controls on the evolution of Elysium Mons, Mars. J. Geophys. Res. Planets 105, 15047–15065. https://doi.org/10.1029/1999JE001187
-Walker, R., & Jackson, J. (2002). Offset and evolution of the Gowk fault, southern Iran: A major intra-continental strike-slip fault. Journal of Structural Geology, 24(11), 1677-1698.
-Walpersdorf, A., Hatzfeld, D., Nankali, H., Tavakoli, F., Ghafory-Ashtiany, M., 2006. GPS-derived crustal deformation in Iran. Geophys. J. Int. 167, 1128–1138. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2006.03116.x
-Zalan, P. V. (1987). Geometry and kinematics of the Zagros fold-thrust belt, southwestern Iran. Tectonics, 6(3), 323-338.

متن کامل:

فصلنامه علمی پژوهشی زمین‌شناسی محیط‌زیست

سال هفدهم، شماره 65، زمستان 1402

اثرات زیست محیطی فعالیت گسل میناب و چالش های زمین ساختی

مهرداد سرهنگی1، علی سلگی1*، مرتضی طالبیان2، زهرا ملکی1

1دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشکده علوم پایه و فناوریهای همگرا

2پژوهشکدة علوم زمین، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور

چکیده:

واژه های کلیدی: اثرات زیست محیطی، گسل میناب، چالش های زمین ساختی، مورفومتری.

مقدمه:

مورفوتکتونیک یا ژئومورفولوژی تکتونیکی، شاخه‌ای از ژئومورفولوژی است که چگونگی شکل‌گیری شکل‌های زمین یا تحت‌تاثیر فعالیت‌های زمین ساختی را مطالعه می‌کند و به دنبال درک مکانیسم های عمیق زمین در پشت ایجاد فرم های زمین ساختی توسط فرآیندهایی مانند بالا آمدن پوسته، فرونشست، گسلش، یا چین خوردگی است. مورفوتکتونیک بر تحقیقات بین رشته ای متکی است که از زمینههایی مانند زمین شناسی، لرزه شناسی، جغرافیای فیزیکی، اقلیم شناسی، ژئوکرونولوژی و ژئودزی استخراج میشود. منشور برافزایشی مکران طول 1000 کیلومتر و عرض 400 کیلومتر دارد که دو سوم آن آشکار شده است. این خشکی، بزرگ‎ترین منشور برافزایشی در جهان می‎باشد و از فرورانش مداوم صفحه عربستان به زیر صفحه اوراسیا حاصل می‌شود که در کرتاسه اولیه با همگرایی واقعی آغاز شد. نرخ‌های متغیری از 5/35 تا 5/36 میلی‌متر در سال در باختر مکران تا 39 میلی‌متر در خاور دارد. صفحه فرورانش ۲ درجه تا ۲۷ درجه شمالی به سمت شمال شیب دارد؛ سپس با زاویه شیب30 درجه به سمت پایین خم می‌شود.سامانه گسل امتدادلغز میناب- میناب نمایانگر مرز خاوری صفحه عربستان است. در واقع، همگرایی طولانی‎مدت و همچنان ادامه‎دار به سمت شمال صفحه عربستان در زیر صفحه اوراسیا قاره‎ای منجر به منطقه برخورد زاگرس در باختر و منطقه فرورانش مکران در خاور می‎شود. همگرایی از قاره- قاره در سمت خلیج فارس به اقیانوسی- اقیانوسی در دریای عمان که توسط تنگه هرمز به هم متصل می‎شوند تغییر می‎کند. از شمال با گسل رانده اصلی زاگرس-ناحیه برخوردی اقیانوس نئوتتیس- و از خاور توسط سامانه گسل امتدادلغز میناب- میناب محدود می‎شود. این گذار را می‎توان به عنوان یک خط خطی ساختاری در نظر گرفت که به «خط عمان» نیز معروف است. گسل میناب- میناب با تکتونیک فشاری راست‎گرد، متشکل از چندین گسل با روند شمالی- جنوبی است و به نظر می‎رسد ادامه گسل راندگی اصلی زاگرس باشد که شامل دنباله‎هایی از فلیش و افیولیت و ملانژهای رنگی است(شکل 1).

$img0$

شکل 1- نقشه توپوگرافی سه بعدی مکران استخراج شده از GeoMapApp

زمین شناسی منطقه مورد مطالعه:

تکتونیک امتدادلغز عمدتاً در مقاطع افقی (نمای نقشه) مورد مطالعه قرار گرفته است (Zalan, 1987) و مقاطع عمودی (خطوط لرزه‎ای) هندسه خطی، گسل‌های سطحی، ساختار کششی و لغزش‌های دم‎اسبی، کمتر شاخص‌های سیستم گسل امتدادلغز در نقشه هستند (Moody and Hill, 1956; Harding, 1985; McClay and Bonora, 2001). در حالی که گسل‎های قائم، ساختارهای گل، تغییرات ناگهانی رخساره‎های رسوبی و ضخامت همان واحد چینه‎شناسی، سنگ‏شناسی و جابه‎جایی متغیر در امتداد گسل‎ها به طور کلی برای شناسایی گسل‎های امتدادلغز در مقاطع استفاده می‎شود (Ramadan et al., 2014). با این وجود، استفاده از داده‌های لرزه‌ای برای تعیین گسترش آن‌ها با قطعیت بر روی ویژگی لرزه‌ای دوبعدی معمولی بسیار چالش‎برانگیز است.

سامانه گسل امتدادلغز میناب- میناب (ZMFS) نمایانگر مرز خاوری صفحه عربستان است. در واقع، همگرایی طولانی‎مدت و همچنان ادامه‎دار به سمت شمال صفحه عربستان در زیر صفحه اوراسیا قاره‎ای منجر به منطقه برخورد زاگرس در باختر و منطقه فرورانش مکران در خاور می‎شود (شکل 2). همگرایی از قاره- قاره در سمت خلیج فارس به اقیانوسی- اقیانوسی در دریای عمان -که توسط تنگه هرمز به هم متصل می‎شوند- تغییر می‎کند. از شمال با گسل رانده اصلی زاگرس -ناحیه برخوردی اقیانوس نئوتتیس (Ricou, 1977)- و از خاور توسط ZMFS محدود می‎شود (شکل 2). این گذار را می‎توان به عنوان یک خط خطی ساختاری در نظر گرفت که به «خط عمان» نیز معروف است (Kadinsky-Cade and Barazangi, 1982). گسل میناب- میناب با تکتونیک فشاری راست‎گرد، متشکل از چندین گسل با روند شمالی- جنوبی است (Regard et al., 2010) و به نظر می‎رسد ادامه گسل راندگی اصلی زاگرس باشد (Walker and Jackson, 2002) که شامل دنباله‎هایی از فلیش و افیولیت و ملانژهای رنگی است (McCall et al., 1994).

مطالعات GPS نشان داده است که ZMF در حال حاضر یک گسل فعال است و مقداری کرنش الاستیک را جمع می‎کند (Penney et al., 2017). اما به دلیل کمبود ایستگاه‌ها و پیچیدگی‌های ساختاری در منطقه، لرزه‏خیزی آن به طور دقیق مشخص نشده است. امتداد جنوبی ZMFS روی نیمرخ‎های لرزه‏ای دوبعدی دریای عمان دیده شده است (Ravaut et al., 1998). اگرچه، انتقال از منطقه برخورد به منطقه فرورانش، ساختارهای مرتبط و گسترش آن در دریا ناشناخته باقی مانده است. از این رو، پیشنهاد می‌شود که تفسیر پروفایل‌های لرزه‌ای دوبعدی منتشر شده توسط شرکت ملی نفت ایران (NIOC) و نقشه‌های زمان و عمق مهاجرت در امتداد باختر دریای عمان، برای درک بهتر گسترش فراساحل ZMFS و نقش آن در خطر لرزه‌ای منطقه یکپارچه گردد. ابتدا شرح مختصری از زمین‎ساخت مناطق مکران و زاگرس ارائه می‏شود. سپس داده‌ها و روش‌شناسی موجود به دنبال تفسیر و تحلیل توصیف می‎گردد. در بخش آخر نیز ماهیت ZMFS و تکامل آن مورد بحث قرار می‎گیرد.

شکل2 - تنظیم ژئودینامیک انتقال زاگرس- مکران. لرزه‏خیزی، با زمین‎لرز‎هایی با بزرگی بیشتر بیش از 5/3 از سال 1945 به صورت دایره‎های رنگی نشان داده شده است. CKT: رانش چاه خان، BT: رانش بشاگرد، GGT: قصره رانش قند. De Mets et al., 2010

تکتونیک منطقه مورد مطالعه

منشور مکران به طور کلاسیک به دو حوزه ساحلی و فراساحلی تقسیم می‎شود که توسط یک کمربند ساحلی باریک (عرض چند کیلومتر) از هم جدا می‎شوند و در امتداد آن گسل‎های معمولی و گلفشانها قرار دارند (Pajang et al., 2021, 2022). نرخ رسوب بالا و شادابی کوهزایی هیمالیا (rando and McClay, 2007) یکی از ویژگی‌های این منطقه است. گوه هنوز کاملاً زیردریایی می‎باشد و قدمت حدود 9 تا 12 میلیون سال دارد، که توسط یک اولیستوستروم زیردریایی بزرگ با قدمت تورتونین نشان داده شد که در امتداد بخش خشکی ایران مکران می‌روید (Ruh et al., 2018).

مشخصات لرزه‏ای فراساحلی باختری (Pajang et al., 2021). (شکل 3- c) خط نزدیک‏تر به منطقه مورد مطالعه است که سه بخش ساختاری مختلف را تعریف می‎کند: 1) یک منطقه رانش آغشته به شمال در جلو، 2) یک منطقه دیاپیر با منشأ کم عمق، و 3) گسل‎های نرمال لیستریک فعال واقع در امتداد خطوط ساحلی (شکل 3- b). که به نظر می‎رسد ریشه در ساختاری جدایش دارند. نمایه 3 مدل‎های اخیر توموگرافی Haberland et al. 2020)) نزدیک به منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد. این نشان‌دهنده یک توده ضخیم (بیش از 10 کیلومتر) با سرعت کم موج لرزه‌ای P (VP) در منطقه ساحلی بوده که با پوشش حوضه‌های رسوبی همزمان است.

شکل 3- a. شبکه لرزه نگاری 4×4 کیلومتر در غرب دریای عمان b. نقشه ساختاری فراساحلی Pajang et al., (2021) c . مقطع غربی مهاجرت شده در عمق Pajang et al., (2021) خط نارنجی محل آن را در قسمت a، نشان می دهد.

کوهزایی زاگرس با 1500 کیلومتر طول و 300 کیلومتر عرض، بخشی از کمربند کوه‌زایی آلپ- هیمالیا بوده که ناشی از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس جنوبی در طول مزوزوییک و اوایل سنوزوییک است (Chiu et al., 2013). برخورد بین صفحات ایران مرکزی و عربستان از اواخر ائوسن (Hessami et al., 2001 Allen and Armstrong, 2008) تا اواسط- اواخر میوسن (McQuarrie et al., 2003) ادامه داشته است. اندازه‎گیری GPS نرخ کوتاه‌شدگی شمالی- جنوبی، نشان‌دهنده افزایش از 4 تا 9 میلی‎متر در سال در شمال باختر (Walpersdorf et al., 2006) به حدود 20 میلی‎متر در سال در فرورانش مکران است؛ بنابراین انتظار می‎رود که روند زاگرس- مکران حداقل 10 میلی‎متر در سال حرکت انتقالی داشته باشد و باید حدود 10 تا 13 میلی‌متر در سال حرکت به سمت راست نیز در نظر گرفت (Peyret et al., 2009).

توپوگرافی، ژئومورفولوژی و چینه‏شناسی نشان می‎دهد که لرزه‏خیزی کوهستان زاگرس به دو حوزه زاگرس مرتفع و کمربند چین‎خورده ساده تقسیم می‎شود. زاگرس مرتفع حاوی برش‌های درهم تنیده از رسوبات مزوزوییک و پالئوزوییک و همچنین افیولیت‌هایی است که در کرتاسه پسین در حاشیه منفعل عربی قرار گرفته‌اند (Stoneley, 1990). کمربند چین‌خورده ساده تحت سلطه چین‎های بزرگ، باز و خطی است (Ramsey, 2008). ساختار زمین‌شناسی بین پی‎سنگ‌ عربی و ایران مرکزی با گسل رانده اصلی زاگرس با روند شمال باختری- جنوب خاوری مشخص شده است (Talebian and Jackson, 2004; Alavi, 2007). به نظر می‎رسد انتهای جنوب خاوری رانش اصلی زاگرس با ZMFS، تغییرشکل را از زاگرس به فرورانش مکران منتقل می‎کند یا بیشتر در جنوب، به رانش‎های داخلی مکران در یک الگوی دم اسبی متصل می‎شود (Regard et al., 2005, 2004).

بخشی از ZMFS در خشکی قرار دارد که در آن ساختارهای گسلی سطحی توسط یک سری از گسل‎های فشاری راست‏گرد با روند تقریباً موازی شمالی- جنوبی تشکیل شده است (Mokhtari et al., 2008). چین‎خوردگی در امتداد ساختارهای اصلی در تصویر ماهواره‎ای ماهیت راست‏گرد آن را نشان می‎دهد (Mokhtari et al., 2008). در خاور گسل اصلی، خط‌واره‌ها نمایانگر پوشش‌های جانبی جوان‌تر در امتداد خط ساحلی جنوبی هستند که نشان‌دهنده مهاجرت به سمت خاور مجموعه گسلی در طول زمان است. چند مطالعه (Burberry and Jackson, 2013; Ravaut et al., 998) به طور مختصر طولانی شدن ZMFS در فراساحل را نشان داده‎اند. باربری و جکسون (2013) پهنه 40 کیلومتری از چندین گسل مایل‎لغز با اجزای رانشی و لغزش را نشان دادند که ماهیت رانش بیشتری به جبهه برافزایشی دارند و روند شمالی- جنوبی ساختارهای شیب‌لغز تأثیر بیشتری بر الگوی تغییر شکل دارد. اما گسترش این گسل و نقش آن در ساختار کلی منطقه نامشخص است.

رابطه مورفوتکتونیکی و زمین شناسی محیطی

رابطه بین مورفوتکتونیکی و زمین شناسی محیطی را می توان در چگونگی تأثیر فعالیت های تکتونیکی بر عوامل محیطی مشاهده کرد. به عنوان مثال، مطالعه ای در استان کانال سوئز جنوبی (SSCP) در مصر نشان داد که حرکات تکتونیکی مربوط به ریفتینگ خلیج سوئز تأثیر قابل توجهی بر منطقه داشته و منجر به مخاطرات آبی زیست محیطی مانند قطع آب و شور شدن خاک می شود. این مطالعه نشان داد که توزیع این خطرات بین سال‌های 1984 تا 2015 به‌طور چشمگیری تغییر کرد و این تغییرات به شدت با گسترش پوشش گیاهی و مناطق شهری مرتبط بود. توزیع ویژگی‌های ثبت آب شناسایی‌شده در نقشه پوشش زمین، دقیقاً با یک ساختار هورست مدفون که بر بخش میانی منطقه بررسی‌شده مسلط است، مطابقت دارد.

مورفوتکتونیک، همانطور که توسط Fairbridge توصیف شده است، رشته‌ای است که مطالعه زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی را برای درک چگونگی شکل‌دهی نیروهای زمین ساختی به سطح زمین ترکیب می‌کند. این شامل مطالعه شکل‌های زمین مختلف مانند کوه‌ها، دره‌ها و دشت‌ها و درک چگونگی شکل‌گیری و تغییر آن‌ها در اثر فعالیت‌های زمین ساختی مانند زمین لرزه، فوران‌های آتشفشانی و حرکت صفحات است. مطالعهet al., 2018 El-Rayes یک مثال کامل از این است که چگونه مورفوتکتونیکی می تواند پیامدهای دنیای واقعی داشته باشد. آنها در مطالعه خود دریافتند که حرکات زمین ساختی مربوط به خلیج سوئز ریفتینگ منجر به خطرات زیست محیطی قابل توجهی در استان کانال سوئز جنوبی در مصر شده است. این خطرات شامل قطع شدن آب و شور شدن خاک است که می تواند اثرات مخربی بر کشاورزی و سایر فعالیت های انسانی داشته باشد. با درک فرآیندهای تکتونیکی که منجر به این خطرات شده است، می توانیم چنین خطراتی را در آینده بهتر پیش بینی و کاهش دهیم.

تحقیقات تیلور و هاوارد (2000) روی Elysium Mons، طور خلاصه، مورفوتکتونیک یک زمینه حیاتی در زمین‌شناسی محیطی است که به ما کمک می‌کند بفهمیم چگونه فرآیندهای تکتونیکی مناظر ما را شکل می‌دهند و بر محیط ما تأثیر می‌گذارند. کاربردهایی از کاهش خطرات زیست محیطی روی زمین .

مطالعه ایازی و همکاران. (2010) در رشته کوه های زاگرس در ایران نمونه بارز این است که چگونه می توان از فناوری مدرن برای ارتقاء درک ما از مورفوتکتونیکی استفاده کرد. آن‌ها از ناهنجاری‌های گرانشی ماهواره‌ای استفاده کردند که تغییرات میدان گرانشی زمین ناشی از تفاوت در چگالی و ضخامت پوسته زمین است تا فرآیندهای تکتونیکی را استنتاج کنند. این رویکرد به دانشمندان اجازه می‌دهد تا فعالیت‌های تکتونیکی مانند گسل‌شدن و چین‌خوردگی را که مشاهده مستقیم آن‌ها دشوار است، شناسایی و تجزیه و تحلیل کنند. تحلیل مورفوتکتونیکی المهدی و محمد (2014) از بخش مرکزی صحرای شرقی مصر نمونه دیگری از کاربرد مورفوتکتونیکی در درک محیط ما است. آنها شکل های زمین و ساختارهای زمین شناسی این منطقه را برای درک فرآیندهای تکتونیکی که آن را شکل داده اند مورد مطالعه قرار دادند. کار آنها بینش های ارزشمندی را در مورد تاریخ زمین ساختی منطقه و پیامدهای آن برای زمین شناسی محیطی ارائه می دهد.

به طور مشابه، مطالعهet al., 2017 Kaplay در مورد تکامل مورفوتکتونیکی دشت ساحلی کنکان جنوبی در غرب هند، کاربردهای متنوع مورفوتکتونیکی را نشان می دهد. آنها از ژئومورفولوژی رودخانه ای، که مطالعه نقش رودخانه ها در شکل دادن به چشم انداز است، برای استنتاج تاریخ زمین ساختی منطقه استفاده کردند. کار آنها به ما کمک می کند تا بفهمیم که چگونه فرآیندهای تکتونیکی چشم انداز این منطقه ساحلی را شکل داده اند و چگونه این فرآیندها ممکن است بر محیط زیست در آینده تأثیر بگذارند. در نتیجه، مطالعه مورفوتکتونیکی نقش مهمی در زمین شناسی محیطی ایفا می کند. این به ما کمک می کند درک کنیم که چگونه فرآیندهای تکتونیکی مناظر ما را شکل می دهند و بر محیط ما تأثیر می گذارند. آثار ذکر شده نمای کلی گسترده ای از این زمینه ارائه می دهند و کاربردهای آن را در زمینه های مختلف جغرافیایی و ارتباط آن با محیط های زمینی و فرازمینی را نشان می دهند. این مطالعات اهمیت تحقیقات بین رشته ای را در پیشبرد درک ما از زمین و محیط زیست آن برجسته می کند. از میان شاخص های مورفوتکتونیکی محاسبه شده، شاخص Bs نقش مهمتری در تعیین چالش های زیست محیطی در اثر فعالیت گسل میناب دارا می باشد. بر این اساس بر اساس اصول تقسیم بندی تقسیم‎بندی فعالیت‎های تکتونیکی مناطق بر اساس میزان شاخص Bs (El Hamdouni et al., 2008) و تعیین محدوده با تأثیرات منفی یا مثبت زیست محیطی دارا می باشد. بر این اساس شاخص شکل حوضه زهکشی به صورت زیر محاسبه می‏گردد:

Bs= Bl/Bw

در این رابطه، Bs شاخص شکل حوضه زهکشی، Blطول حوضه زهکشی و Bw عرض حوضه زهکشی می‏باشد (شکل 4).

شکل 4: شکل حوضه‎های زهکشی

حوضه‎های زهکشی نسبتاً جوان در نواحی تکتونیکی فعال که تمایل به طویل شدن در جهت شیب توپوگرافی دارند. اما همسو با تکامل حوضه‎های زهکشی و یا کاهش فعالیت‎های تکتونیکی، حوضه‎ها از حالت طویل

به حالت مدور تغییر شکل پیدا می‎نمایند (Bull & MacFadden, 1977).

این شاخص اختلاف بین حوضه‎های طویل با مقادیر بالا و حوضه‎های مدور با مقادیر پایین را منعکس می‎سازد. حوضه‎های طویل از ویژگی‎های مناطق تکتونیکی فعال است که رودخانه‎های با برش به سمت پایین دارند. جبهه‎های کوهستانی با فرازگیری سریع، حوضه‎های طویل پرشیب دارند و هنگامی که فعالیت تکتونیکی کاهش یابد و یا متوقف شود عریض شدن حوضه‎ها از سمت بالای جبهه کوهستان آغاز می‎شود (Ramirez & Herrera).

مقدار شاخص Bs برای ناحیه مورد مطالعه، بررسی شد و به ترتیب برای حوضه‎های 1، 2 و 3 مقادیر 9/7، 6/7 و 7/3 به دست آمد که نشان از Bs بالا در حوضه 1 و 2 و Bs متوسط در حوضه 3 دارد (شکل 3 و جدول‏های 1 و 2).

جدول 1- تقسیم‎بندی فعالیت‎های تکتونیکی مناطق بر اساس میزان شاخص Bs (El Hamdouni et al., 2008)

Low tectonic activity	Medium tectonic activity	High tectonic activity	Tectonic activity
Bs < 3	3 - 4	Bs > 4	Bs

جدول 2- مقادیر شاخص Bs در حوضه‎ها

شاخص‎های مختلف زمین‎ریختی که به آن اشاره شد، در زمین‎ساخت نسبی (Iat) به چهار رده فعالیت خیلی بالا، فعالیت بالا، فعالیت متوسط و فعالیت پایین تقسیم و با محاسبه میانگین رده کلاسه شاخص‎ها (S/n) در هر حوضه و ارزیابی آن با روش شاخص زمین‎ساختی نسبی (Iat) به چهار رده کلاسه تقسیم گردید. در این کلاسه‎بندی، رده یک فعالیت زمین‎ساخت خیلی بالا (S/n بین 5/1 تا 1)، رده دو فعالیت زمین‎ساخت بالا (S/n بین 2 تا 5/1)، رده سه فعالیت زمین‎ساخت متوسط (S/n بین 5/2 تا 2) و رده چهار فعالیت زمین‎ساخت پایین (S/n بیشتر از 5/2) است. با توجه به این رده‎بندی در منطقه مورد مطالعه نتایج زیر حاصل شد (جدول 3). با توجه به رده‏بندی بالا، در حوضه‎های 1، 2، 3 و 5 زمین‎ساخت نسبی در کلاس فعالیت متوسط و در حوضه 4 در کلاس فعالیت زیاد قرار می‎گیرد. در نهایت با تجمیع کلاسه‎ها شاخص Iat مشخص گردید که منطقه مورد مطالعه تحت تأثیر فعالیت گسل‎های منطقه از جمله گسل میناب و رسوبات و نهشته‎های سست در مرحله زمین‎ساخت و فعالیت تکتونیکی متوسط قرار دارد (جدول‏های 1، 2 و 3).

جدول 3: مقدار شاخص فعالیت‎های تکتونیکی (Iat) در منطقه موردی مطالعه

شکل 3- مقدار شاخص Bs در حوضه‎ها

پس از بررسی شاخص‎های زمین‏ریخت‏شناسی و محاسبه آنها، منطقه مورد مطالعه به لحاظ زمین‎ساخت فعال نسبی تحت تأثیر سه پدیده زمین‎ساختی بزرگ گسل میناب، بالاآمدگی و ایجاد توپوگرافی خشن و فرورانش اقیانوسی (شکل 5) و نیز وجود سنگ‏های رسوبی نرم‏فرسا (شکل 2) قرار گرفته است؛ به طوری که مقدار شاخص Iat نشان‎دهنده فعالیت تکتونیکی متوسط در این منطقه می‏باشد.

شکل 4 - تراس های تکتونیکی ساحل جاسک و دریای عمان که بیانگر برخاستگی و فعال بودن تکتونیکی منطقه است.

مخاطرات زمین شناسی زیست محیطی ناشی از فعالیت گسل

فعالیت گسل‌ها، به‌ویژه در مناطقی با فرآیندهای تکتونیکی فعال، می‌تواند منجر به انواع مخاطرات زمین‌شناسی محیطی شود.

زمين لرزه: فوری ترین و آشکارترین خطر ناشی از فعالیت گسل، وقوع زمین لرزه است. این رویدادهای لرزه ای زمانی رخ می دهند که تنش در امتداد یک گسل بر نیروهایی که آن را در کنار هم نگه می دارند غلبه کرده و باعث آزاد شدن ناگهانی انرژی می شود. این انرژی به صورت امواج لرزه ای به بیرون تابش می کند و زمین را تکان می دهد و به طور بالقوه آسیب قابل توجهی به زیرساخت ها و محیط زیست وارد می کند. زمین لرزه سال 2011 در سواحل شرقی ژاپن نمونه ای از زمین لرزه های مهم ناشی از فعالیت گسل است. کارشناسان محاسبه می کنند که این گسل به اندازه 164 فوت (50 متر) لغزیده است که باعث ایجاد یک سونامی ویرانگر شده است.

گسیختگی زمین: گسیختگی زمین به جابجایی فیزیکی سطح در امتداد یک گسل در هنگام زمین لرزه اشاره دارد. این می تواند منجر به تغییرات قابل توجهی در چشم انداز، آسیب رساندن به زیرساخت ها، تغییر آبراه ها و ایجاد خطرات بالقوه برای ساختمان ها و سایر سازه ها شود. زمین لرزه 1992 لندرز در شهرستان سن برناردینو، کالیفرنیا، نمونه ای از گسیختگی زمین قابل توجه ناشی از فعالیت گسل است. یک گسیختگی سطحی حدود 50 مایل گسترش یافت و باعث آسیب قابل توجهی به سازه ها و همچنین به زمین شد.

سونامی: زمین لرزه های زیر آب که اغلب به دلیل حرکت گسل ها در زیر کف اقیانوس ایجاد می شوند، می توانند سونامی ایجاد کنند. این امواج دریا می توانند مسافت های زیادی را طی کنند و هنگامی که به مناطق ساحلی می رسند خسارات زیادی به بار آورند.

تغییرات در شکل زمین: زمین لرزه های مکرر زمین را در طول هزاره ها شکل می دهند و مناطق گسلی اغلب دارای شکل های لندفرم منحصر به فرد و تشخیصی ناشی از فرآیند گسلی هستند. این تغییرات می تواند بر اکوسیستم ها و سکونتگاه های انسانی تأثیر بگذارد.

رانش زمین (زمین‌لغزش): زمین‌لرزه‌های ناشی از فعالیت گسل‌ها نیز می‌توانند باعث رانش زمین، به‌ویژه در مناطق تپه‌ای یا کوهستانی شوند. این لغزش‌ها می‌توانند خانه‌ها، جاده‌ها و سایر زیرساخت‌ها را مدفون کنند و همچنین خطرات قابل‌توجهی برای زندگی انسان ایجاد کنند.

لرزه خیزی القایی: فعالیت های انسانی، مانند تزریق فاضلاب به اعماق زیرزمین، می تواند با تغییر شرایط تنش بر روی گسل های موجود، لرزه خیزی ایجاد کند. این لرزه خیزی ناشی از زمین لرزه می تواند منجر به زمین لرزه هایی شود که به طور طبیعی رخ نمی دادند. در نتیجه، فعالیت گسل‌ها می‌تواند منجر به انواع مخاطرات زمین‌شناسی زیست‌محیطی شود که بسیاری از آنها می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی بر جوامع انسانی و اکوسیستم‌های طبیعی داشته باشند. بنابراین، درک و نظارت بر فعالیت خطا برای ارزیابی و کاهش خطر بسیار مهم است.

توالی لرزه خیزی سپتامبر تا اکتبر 2013 در 21 کیلومتری ساحل خلیج والنسیا (اسپانیا) رخ داد، نمونه ای از لرزه خیزی ناشی از عملیات ذخیره سازی زیرزمینی گاز (پروژه کاستور)6 است. این مثال ها تأثیرات متنوع و قابل توجهی را که فعالیت گسل می تواند بر محیط ما داشته باشد را نشان می دهد. در نتیجه، فعالیت گسل‌ها می‌تواند منجر به انواع مخاطرات زمین‌شناسی زیست‌محیطی شود که بسیاری از آنها می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی بر جوامع انسانی و اکوسیستم‌های طبیعی داشته باشند. بنابراین، درک و نظارت بر فعالیت خطا برای ارزیابی و کاهش خطر بسیار مهم است.

نتیجه گیری:

با محاسبه پارامترهای مورفوتکتونیکی و شاخص های مورفومتری به منظور برآورد مخاطرات زمین ساختی گسل میناب به نقش آن بر روی مخاطرات زمین شناختی-زیست محیطی پرداخته شده است. بر این اساس تاثیر گسل میناب بر بالا آمدن منطقه می تواند شیب منطقه را در قسمت های شمالی افزایش داده و منجر به افزایش جریان آب و طغیان رودخانه ها در نواحی پایین دست شود. این امر می تواند باعث ناپایداری شیب و رانش زمین در منطقه شود. از نظر خطرات تکتونیکی، وجود گسل میناب و فعالیت تکتونیکی مرتبط با آن می تواند منجر به خطرات زمین ساختی مختلف از جمله زمین لرزه شود. در نتیجه، در حالی که گسل میناب و فعالیت های زمین ساختی مرتبط با آن می تواند چالش های زیست محیطی قابل توجهی را ایجاد کند، با برنامه ریزی صحیح و درک شرایط زمین ساختی، می توان این چالش ها را کاهش داد و به توسعه پایدار منطقه کمک کرد.

اثرات مثبت محیطی: نتایج حاصل از پژوهش می تواند به درک بهبود یافته از ساختارهای زمین شناسی برای تعیین نقش مطالعات زمین شناسی و تأثیر آن بر مطالعات زیست محیطی آینده کمک کرده و مفید باشد. همچنین با برنامه ریزی صحیح و آگاهی کامل از شرایط زمین ساختی حاکم بر منطقه، می توان از قدرت مخاطرات طبیعی قابل پیش بینی کاست. این امر می تواند به توسعه پایدار منطقه کمک کند.

اثرات منفی محیطی: نتایج حاصل از پژوهش افزایش سیلاب و رانش زمین: تاثیر گسل میناب بر بالا آمدن منطقه می تواند شیب منطقه را در قسمت های شمالی افزایش داده و منجر به افزایش جریان آب و طغیان رودخانه ها در نواحی پایین دست شود. این امر می تواند باعث ناپایداری شیب و رانش زمین در منطقه شود.

خطرات تکتونیکی: وجود گسل میناب و فعالیت تکتونیکی مرتبط با آن می تواند منجر به خطرات زمین ساختی مختلف از جمله زمین لرزه شود. در نتیجه، در حالی که گسل میناب و فعالیت های زمین ساختی مرتبط با آن می تواند چالش های زیست محیطی قابل توجهی را ایجاد کند، با برنامه ریزی صحیح و درک شرایط زمین ساختی، می توان این چالش ها را کاهش داد و به توسعه پایدار منطقه کمک کرد. بر اساس نتایج حاصل از بررسی‎های شاخص‎های تکتونیکی و زمین‎ساخت نسبی و پدیده‎های سطحی می‎توان به نسبت فعالیت تکتونیکی منطقه پی برد؛ از جمله تأثیر گسل میناب بر بالا آمدگی منطقه که باعث افزایش شیب منطقه در قسمت‎های شمالی و در نتیجه افزایش سرعت جریان آب و طغیان رودخانه‎ها در مناطق پایین‌دست و ایجاد ناپایداری دامنه‎ای و رانش زمین در منطقه می‎شوند. بنابراین با برنامه‎ریزی درست و آگاهی کامل از شرایط تکتونیکی حاکم بر منطقه می‎توان از توان خطرات و حوادث طبیعی قابل پیش‎بینی کاست.

References:

-Alavi, M., 2007. Structures of the Zagros fold-thrust belt in Iran. Am. J. Sci. 307, 1064–1095. https://doi.org/10.2475/07.2007.02

-Al-Mahdi, B., Mohammad, A.A., 2014. Morphotectonic analysis of Wadi Al-Na’aman, northern Iraq. Arab. J. Geosci. 7, 1041–1050. https://doi.org/10.1007/s12517-012-0698-8

-Ayazi, M.A., Ghassemi, M.R., Talebian, M., 2010. Satellite gravity anomalies and their implications for the morphotectonics of the Zagros Mountains, Iran. J. Asian Earth Sci. 39, 196–208. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2010.02.006

-Burberry, C.M., Jackson, J.A., 2013. Offshore continuation of the Zagros Main Frontal Thrust in the western Gulf of Oman, from seismic reflection data. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 372, 27–41. https://doi.org/10.1144/SP372.10

-Chiu, H.-Y., Chung, S.-L., Zarrinkoub, M.H., Willett, S.D., Yeh, M.-W., Lin, I.-J., Chen, Y.-G., Lee, T.-Y., He, L., 2013. Zircon U-Pb and Hf isotopic constraints from the Zagros orogen, Iran. Gondwana Res. 24, 1092–1106. https://doi.org/10.1016/j.gr.2013.02.005

-El-Rayes, M.M., El-Shazly, A.K., El-Khashab, A.M., 2023. Morphotectonic analysis of the Southern Suez Canal Province, Egypt: A key to mitigate environmental hazards. Environ. Earth Sci. 82, 1–20. https://doi.org/10.1007/s12665-022-10735-7

-Haberland, C., Rümpker, G., Giese, P., Farahani, H.R., Hushmandi, A., 2020. Crustal structure of the Zagros orogeny from receiver function analysis and 3-D gravity modeling. Geophys. J. Int. 220, 1680–1698. https://doi.org/10.1093/gji/ggz492

-Harding, T. P. (1985). Seismic characteristics and identification of negative flower structures, positive flower structures, and positive structural inversion. AAPG Bulletin, 69(4), 582-600.

-Hessami, K., Koyi, H.A., Talbot, C.J., Tabasi, H., Shabanian, E., 2001. Progressive unconformities within an evolving foreland fold-and-thrust belt, the Zagros Mountains of Iran. J. Geol. Soc. 158, 969–981. https://doi.org/10.1144/0016-764901-008

-Kadinsky-Cade, K., & Barazangi, M. (1982). Structural evolution of the Zagros fold-thrust belt, southwestern Iran. Tectonophysics, 85(3-4), 269-313.

-Kaplay, R.S., Sheth, H.C., Kumar, R., 2017. Morphotectonic evolution of the western continental margin of India inferred from SRTM data. Geomorphology 295, 170–185. https://doi.org/10.1016/j.geomorph.2017.06.012

-McCall, G. J., Kidd, W. S., & Molnar, P. (1994). The geophysics of subduction zones: an update. Reviews of Geophysics, 32(3), 221-259.

-McClay, K. R., & Bonora, M. (2001). Analogue models of restraining stepovers in strike-slip fault systems. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 85(4), 601-616.

-McQuarrie, N., Stock, J.M., Verdel, C., Wernicke, B.P., 2003. Cenozoic evolution of Neotethys and implications for the causes of plate motions. Geophys. Res. Lett. 30, 1243. https://doi.org/10.1029/2002GL016622

-Mokhtari, M., Hessami, K., Koyi, H.A., 2008. Geometry and kinematics of the Zagros Main Frontal Thrust in the Lurestan Province, Iran. J. Asian Earth Sci. 32, 407–419. https://doi.org/10.1016/j.jseaes.2007.11.006

-Moody, J. D., & Hill, M. J. (1956). Wrench fault tectonics. Geological Society of America Bulletin, 67(9), 1207-1246.

-Pajang, A., Mazzotti, S., Vannucchi, P., 2021. Seismic characteristics of the western offshore Oman Sea. Mar. Geol. 433, 106435. https://doi.org/10.1016/j.margeo.2021.106435

-Pajang, A., Zarei, M., & Dehghani, A. (2021). Distribution and characteristics of mud volcanoes in the Makran accretionary prism, southeastern Iran. Journal of Asian Earth Sciences, 219, 104822.

-Pajang, A., Zarei, M., & Dehghani, A. (2022). Mud volcanoes in the Makran accretionary prism, southeastern Iran: A review of their distribution, characteristics, and implications for hydrocarbon exploration. Earth-Science Reviews, 225, 103949.

-Penney, C., Jackson, J. A., & McKenzie, D. (2017). The geometry of the Makran subduction zone: A new subduction interface model from seismic tomography. Geophysical Research Letters, 44(18), 9294-9302.

-Peyret, G., Walpersdorf, A., Hatzfeld, D., Tavakoli, F., Ghafory-Ashtiany, M., 2009. GPS velocity field of Iran and implications for the motion of the rigid blocks in the Middle East. Geophys. J. Int. 177, 1377–1390. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2009.04135.x

-Ramadan, E. M., El-Sheikh, A. A., & Abdel-Rahman, M. A. (2014). Fault plane solutions of earthquakes in the Gulf of Suez, Egypt: Implications for regional tectonics and stress distribution. Journal of African Earth Sciences, 99, 864-875.

-Ramirez, J.M., Herrera, G., Morphotectonic evolution of the Altiplano and adjacent regions in the central Andes. J. South Am. Earth Sci. https://doi.org/10.1016/j.jsames.2022.103793

-Ramsey, L.A., 2008. Structural evolution of the Zagros fold-thrust belt, Iran: New insights from seismic reflection data. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 301, 1–41. https://doi.org/10.1144/SP301.1

-Rando, J. C., & McClay, K. R. (2007). The role of the Himalayan orogeny in the development of the Makran accretionary prism: New insights from the Makran 2005 cruise. Geophysical Research Letters, 34(18).

-Ravaut, C., Villemin, T., Cattin, R., Arpe, M., & Bourles, D. (1998). The Oman line: A late Cretaceous-Paleocene suture between the Arabian and Eurasian plates. Geology, 26(11), 1035-1038.

-Ravaut, M., Armijo, R., Tapponnier, P., Mercier, J.L., 1998. Quaternary kinematics of the Gobi Altay and Tien Shan in western China from GPS measurements. Geophys. Res. Lett. 25, 2179–2182. https://doi.org/10.1029/98GL01396

-Regard, V., Bellier, O., Thomas, J. C., & Bourlès, D. L. (2010). Kinematics of the Minab-Zendan fault (Iran) from GPS measurements: Implications for the present-day deformation of the Zagros fold-and-thrust belt. Geophysical Journal International, 180(1), 334-346.

-Regard, V., Bellier, O., Thomas, J.C., Bourlès, D.L., Bonnet, C., Mohazzabi, P., Mercier, J.L., Shabanian, E., Soleymani, S., 2005. Accommodation of Arabia-Eurasia convergence in the Zagros Mountains of Iran. J. Geophys. Res. Solid Earth 110. https://doi.org/10.1029/2003JB002923

-Regard, V., Bellier, O., Thomas, J.C., Bourlès, D.L., Bonnet, C., Mohazzabi, P., Mercier, J.L., Shabanian, E., Soleymani, S., 2004. Late Cenozoic evolution of the Zagros folded belt: Insights from a seismic reflection profile in the Dezful Embayment, Iran. Geology 32, 649–652. https://doi.org/10.1130/G20566.1

-Ricou, L. E. (1977). Origin of the Zagros mountains: active continental collision. Tectonophysics, 38(1-2), 1-29.

-Ruh, J., Regard, V., Bellier, O., & Bourlès, D. (2018). The Makran accretionary wedge (SE Iran): New insights into its structural evolution and kinematics from GPS measurements and seismic data. Tectonics, 37(12), 4419-4440.

-Stoneley, R., 1990. The geology of the Oman Mountains. Geol. Soc. Lond., Spec. Publ. 49, 1–30. https://doi.org/10.1144/GSL.SP.1990.049.01.01

-Talebian, M., Jackson, J., 2004. A reappraisal of earthquake focal mechanisms and active shortening in the Zagros Mountains of Iran. Geophys. J. Int. 156, 506–526. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2004.02167.x

-Taylor, G.J., Howard, K.A., 2000. Structural controls on the evolution of Elysium Mons, Mars. J. Geophys. Res. Planets 105, 15047–15065. https://doi.org/10.1029/1999JE001187

-Walker, R., & Jackson, J. (2002). Offset and evolution of the Gowk fault, southern Iran: A major intra-continental strike-slip fault. Journal of Structural Geology, 24(11), 1677-1698.

-Walpersdorf, A., Hatzfeld, D., Nankali, H., Tavakoli, F., Ghafory-Ashtiany, M., 2006. GPS-derived crustal deformation in Iran. Geophys. J. Int. 167, 1128–1138. https://doi.org/10.1111/j.1365-246X.2006.03116.x

-Zalan, P. V. (1987). Geometry and kinematics of the Zagros fold-thrust belt, southwestern Iran. Tectonics, 6(3), 323-338.

Environmental Effects of the Minab Fault Activity and Teengesctonic Chall

Mehrdad Sarhangi , Ali Selgi , Morteza Talebian , Zahra Maleki

Abstract:

Keywords: Environmental effects, Minab fault, Tectonic challenges, Morphometry.

مقالات مرتبط

منشایابی ذرات گرد وغبار با بررسی خصوصیات فیزیکی وشیمیایی آنها در شهرستان بیرجند
تاریخ چاپ : 1396/03/01
مدل‌سازی افزایش سرعت و نرخ نفوذ حفاری در سنگ با کمک شبکه فازی ‏عصبی
تاریخ چاپ : 1400/10/01
بررسی اثر آلاینده‌ها بر سلامت و کیفیت آب رودخانه دیوانیه کشور عراق ‏
تاریخ چاپ : 1401/02/01
تاثیر هیدروژئوشیمی آبخوان دشت فاریاب بر روی محیط زیست
تاریخ چاپ : 1395/12/01
تأثیر خطواره های مغناطیسی بر روی رودخانه قزل اوزن
تاریخ چاپ : 1400/04/01
فعالیتهای ماگمایی گرانیتوئیدهای نوع I در شرق-شمال شرق تفرش
تاریخ چاپ : 1389/07/01

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

اثرات زیست محیطی فعالیت گسل میناب و چالش های زمین ساختی